Zamek w Bratianie: Różnice pomiędzy wersjami

Zamek w Bratianie
	nr rej. 517/61 z 18 lipca 1961
	; Relikty zamku
Państwo	Polska
Miejscowość	Bratian
Ukończenie budowy	XIV wiek
Zniszczono	XVIII/XIX wiek
Pierwszy właściciel	Zakon krzyżacki
	Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:building}
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 16:19, 16 sie 2016

Zamek w Bratianie – ruiny średniowiecznego zamku krzyżackiego w Bratianie w powiecie nowomiejskim w województwie warmińsko-mazurskim.

Historia

Zamek w Bratianie, zwany także zamkiem Bratian, został zbudowany przez zakon krzyżacki w połowie XIV wieku na niewielkim wzniesieniu w widłach Drwęcy i Welu; przeniesiono do niego siedzibę wójtów Nowego Miasta Lubawskiego. Pierwsza udokumentowana wzmianka o zamku pochodzi z 8 listopada 1343 – wówczas na zamku odbyło się spotkanie książąt mazowieckich Ziemowita II i Bolesława III z wielkim mistrzem Ludolfem Königem w sprawie wytyczenia granicy między Mazowszem a państwem zakonnym^{[potrzebny przypis]}. W zamku przebywał po złożeniu urzędu aż do śmierci Wielkiego Mistrza Henryk Dusemer von Arfberg. Na zamku bratiańskim odbyła się ostatnia przed bitwą pod Grunwaldem narada najwyższych dostojników Zakonu. Nieopodal zamku na lewy brzeg Drwęcy przeprawiły się po 12 mostach siły krzyżackie podążające na spotkanie z wojskami polskimi. W czasie bitwy pod Grunwaldem zamek w Bratianie i Nowe Miasto Lubawskie wystawiły dwudziestą szóstą chorągiew wojsk krzyżackich; prowadził ją Johann von Redere (Jan de Redere), wójt bratiański. W latach 1410-1411 na zamku stacjonowała polska załoga pod dowództwem rycerza Jana z Kretkowa, po czym warownia powróciła w ręce krzyżackie na mocy postanowień pierwszego pokoju toruńskiego w 1411 roku.

Podczas Wojny trzynastoletniej w styczniu 1456 roku zamek zdobyły oddziały krzyżackie.

Drugi pokój toruński w 1466 roku przyznał zamek Polsce, w związku z czym stał się on wówczas siedzibą starostów królewskich. W XVIII wieku warownia popadła w ruinę i w XIX wieku została ostatecznie rozebrana. W 2009 roku wstępne badania archeologiczne obaliły mit, jakoby budynek młyna posadowiono na fundamentach dawnego zamku. Główna część zamku znajdowała się na północny-zachód od młyna.

Do dawnej pieczęci wójta zamku bratiańskiego, przedstawiającej konnego myśliwego dmącego w róg, nawiązuje obecny herb gminy Nowe Miasto Lubawskie^[2]. Motyw rogów jelenich zaczerpnięty z krzyżackiej chorągwi zamku bratiańskiego spod Grunwaldu jest częścią herbu powiatu nowomiejskiego.

Plan zamku i stan zachowania

Główna część zamku została zbudowana z cegły na planie czworoboku z narożnymi wieżami. Przylegał do niego otoczonny murem zamek dolny mieszczący zabudowania gospodarcze. Obecnie na terenie zamku zachowały się skromne pozostałości murów i fundamentów.

Legendy

Z zamkiem w Bratianie łączą się dwie legendy: o ogromnych zapasach wina i jadła zgromadzonych w nim przez krzyżaków przed bitwą pod Grunwaldem i o podziemnym tunelu biegnącym do pobliskiego zamku w Kurzętniku, wykopanym przez dwóch braci mieszkających w sąsiadujących ze sobą zamkach.

Zobacz też

↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo warmińsko-mazurskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024 .
↑ Informacje o herbie gminy Nowe Miasto Lubawskie na stronie gminy [1]

Bibliografia

K. Andrzejczak, Zamek w Bratianie, publikacja elektroniczna na stronach powiatu nowomiejskiego [2]
Informacje o zamku w Bratianie na stronie gminy Nowe Miasto Lubawskie [3]

[zabytek-1] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo warmińsko-mazurskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024 .

[2] Informacje o herbie gminy Nowe Miasto Lubawskie na stronie gminy [1]

[1]

[2]

@@ Linia 35: / Linia 35: @@
 == Historia ==
-Zamek w Bratianie, zwany także zamkiem Bratian, został zbudowany przez [[zakon krzyżacki]] w połowie [[XIV wiek]]u na niewielkim wzniesieniu w widłach [[Drwęca|Drwęcy]] i [[Wel]]u; przeniesiono do niego siedzibę [[wójt]]ów [[Nowe Miasto Lubawskie|Nowego Miasta Lubawskiego]]. Pierwsza udokumentowana wzmianka o zamku pochodzi z 8 listopada [[1343]] – wówczas na zamku odbyło się spotkanie książąt mazowieckich [[Siemowit II|Ziemowita II]] i [[Bolesław III płocki|Bolesława III]] z wielkim mistrzem [[Ludolf König von Wattzau|Ludolfem Königem]] w sprawie wytyczenia granicy między Mazowszem a państwem zakonnym{{fakt|data=2009-09}}. W zamku przebywał po złożeniu urzędu aż do śmierci Wielkiego Mistrza [[Heinrich IV Dusemer von Arfberg|Henryk Dusemer von Arfberg]]. Na zamku bratiańskim odbyła się ostatnia przed [[bitwa pod Grunwaldem|bitwą pod Grunwaldem]] narada najwyższych dostojników Zakonu. Nieopodal zamku na lewy brzeg Drwęcy przeprawiły się po 12 mostach siły krzyżackie podążające na spotkanie z wojskami polskimi. W czasie [[bitwa pod Grunwaldem|bitwy pod Grunwaldem]] zamek w Bratianie i [[Nowe Miasto Lubawskie]] wystawiły dwudziestą szóstą chorągiew wojsk krzyżackich; prowadził ją Johann von Redere (Jan de Redere), wójt bratiański. W latach [[1410]]-[[1411]] na zamku stacjonowała polska załoga pod dowództwem rycerza Jana Kretkowskiego, po czym warownia powróciła w ręce krzyżackie na mocy postanowień [[Pokój toruński 1411|pierwszego pokoju toruńskiego]] w 1411 roku.
+Zamek w Bratianie, zwany także zamkiem Bratian, został zbudowany przez [[zakon krzyżacki]] w połowie [[XIV wiek]]u na niewielkim wzniesieniu w widłach [[Drwęca|Drwęcy]] i [[Wel]]u; przeniesiono do niego siedzibę [[wójt]]ów [[Nowe Miasto Lubawskie|Nowego Miasta Lubawskiego]]. Pierwsza udokumentowana wzmianka o zamku pochodzi z 8 listopada [[1343]] – wówczas na zamku odbyło się spotkanie książąt mazowieckich [[Siemowit II|Ziemowita II]] i [[Bolesław III płocki|Bolesława III]] z wielkim mistrzem [[Ludolf König von Wattzau|Ludolfem Königem]] w sprawie wytyczenia granicy między Mazowszem a państwem zakonnym{{fakt|data=2009-09}}. W zamku przebywał po złożeniu urzędu aż do śmierci Wielkiego Mistrza [[Heinrich IV Dusemer von Arfberg|Henryk Dusemer von Arfberg]]. Na zamku bratiańskim odbyła się ostatnia przed [[bitwa pod Grunwaldem|bitwą pod Grunwaldem]] narada najwyższych dostojników Zakonu. Nieopodal zamku na lewy brzeg Drwęcy przeprawiły się po 12 mostach siły krzyżackie podążające na spotkanie z wojskami polskimi. W czasie [[bitwa pod Grunwaldem|bitwy pod Grunwaldem]] zamek w Bratianie i [[Nowe Miasto Lubawskie]] wystawiły dwudziestą szóstą chorągiew wojsk krzyżackich; prowadził ją Johann von Redere (Jan de Redere), wójt bratiański. W latach [[1410]]-[[1411]] na zamku stacjonowała polska załoga pod dowództwem rycerza [[Jan z Kretkowa|Jana z Kretkowa]], po czym warownia powróciła w ręce krzyżackie na mocy postanowień [[Pokój toruński 1411|pierwszego pokoju toruńskiego]] w 1411 roku.
+Podczas Wojny trzynastoletniej w styczniu 1456 roku zamek zdobyły oddziały krzyżackie.
-[[Pokój toruński 1466|Drugi pokój toruński]] w [[1466]] roku przyznał zamek Polsce; stał się on wówczas siedzibą [[starosta|starostów]] królewskich. W [[XVIII wiek]]u warownia popadła w ruinę i w [[XIX wiek]]u została ostatecznie rozebrana. W [[2009]] roku wstępne badania archeologiczne obaliły mit, jakoby budynek młyna posadowiono na fundamentach dawnego zamku.
+[[Pokój toruński 1466|Drugi pokój toruński]] w [[1466]] roku przyznał zamek Polsce, w związku z czym stał się on wówczas siedzibą [[starosta|starostów]] królewskich. W [[XVIII wiek]]u warownia popadła w ruinę i w [[XIX wiek]]u została ostatecznie rozebrana. W [[2009]] roku wstępne badania archeologiczne obaliły mit, jakoby budynek młyna posadowiono na fundamentach dawnego zamku. Główna część zamku znajdowała się na północny-zachód od młyna.
 Do dawnej [[pieczęć|pieczęci]] wójta zamku bratiańskiego, przedstawiającej konnego myśliwego dmącego w róg, nawiązuje obecny herb [[Nowe Miasto Lubawskie (gmina wiejska)|gminy Nowe Miasto Lubawskie]]<ref>Informacje o herbie gminy Nowe Miasto Lubawskie na stronie gminy [http://www.gnmiasto.rubikon.net.pl/stronap.php?s=5&t=28&PHPSESSID=595fa9a433a6c8a0fc535f6c68d4e9ba]</ref>. Motyw rogów jelenich zaczerpnięty z krzyżackiej chorągwi zamku bratiańskiego spod Grunwaldu jest częścią [[Herb powiatu nowomiejskiego|herbu powiatu nowomiejskiego]].
 == Plan zamku i stan zachowania ==
-Zamek, pierwotnie [[architektura gotycka|gotycki]], był złożony z dwóch części: zamku górnego, wzniesionego na planie czworoboku z narożnymi [[wieża]]mi, oraz zamku dolnego, otoczonego murem obwodowym. Obecnie na terenie miejscowości zachowały się skromne pozostałości murów i fundamentów.
+Główna część zamku została zbudowana z cegły na planie czworoboku z narożnymi wieżami. Przylegał do niego otoczonny murem zamek dolny mieszczący zabudowania gospodarcze. Obecnie na terenie zamku zachowały się skromne pozostałości murów i fundamentów.
 == Legendy ==