Powiat nowomiejski

Powiat nowomiejski
— powiat —
Starostwo powiatowe w Nowym Mieście Lubawskim
Herb
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
TERYT	6.28.35.12.00.0
Siedziba	Nowe Miasto Lubawskie
Starosta	Andrzej Ochlak
Powierzchnia	695,01 km²
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności	43 822
• gęstość	63,1 os./km²
Urbanizacja	25,6%
Tablice rejestracyjne	NNM
Adres urzędu: Rynek 1 13-300 Nowe Miasto Lubawskie
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich 1 Liczba gmin wiejskich 4
Położenie na mapie województwa
Położenie na mapie Polski Powiat nowomiejski
53°25′N 19°35′E
Strona internetowa
Portal Polska

Gminy powiatu nowomiejskiego

Powiat nowomiejski – powiat w Polsce (województwo warmińsko-mazurskie), istniał w latach 1948–1975 jako następca powiatu lubawskiego, a ponownie utworzony w roku 1999 w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Nowe Miasto Lubawskie.

Według danych z 31 grudnia 2019 roku powiat zamieszkiwało 43 822 osób.

Charakterystyka

Powiat nowomiejski leży w południowo-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego i składa się z:

• gminy miejskiej: Nowe Miasto Lubawskie
• gmin wiejskich: Biskupiec, Grodziczno, Kurzętnik, Nowe Miasto Lubawskie
• miasta: Nowe Miasto Lubawskie.

Graniczy z powiatem iławskim, działdowskim, brodnickim i grudziądzkim. Powiat zamieszkuje ponad 44 tys. mieszkańców w 101 miejscowościach.

Powiat leży na styku historycznych ziem: sasińskiej, pomezańskiej, chełmińskiej, lubawskiej i michałowskiej. Ze względu na bogatą przeszłość historyczną na jego obszarze znajduje się wiele obiektów zabytkowych: sakralne, m. in. Bazylika św. Tomasza Apostoła w Nowym Mieście Lubawskim z XIII-XV wieku oraz zespoły dworskie, m.in. w Kurzętniku, Bratianie, Bielicach, Czachówkach i Łąkorku. Z architektury zachowały się ruiny gotyckiego zamku kapituły chełmińskiej w Kurzętniku z XIV wieku, pozostałości kościoła i klasztoru reformatów w Łąkach Bratiańskich oraz pozostałości bram i murów obronnych w Nowym Mieście Lubawskim. Przez teren powiatu przebiega Szlak Turystyczny Pętli Grunwaldzkiej łączący najważniejsze punkty na trasie związane z jedną z największych bitew, która odbyła się 15 lipca 1410 r.       

Gospodarka powiatu nowomiejskiego reprezentowana jest przez rolnictwo oraz przemysł. Dominującą gałęzią przemysłu jest przemysł drzewny, głównie meblarski i wyrobów stolarskich, w tym galanterii drzewnej, stolarki budowlanej oraz tartaczny. Największe firmy tej branży to Szynaka Meble, ORiSTO, Jawor-Parkiet oraz DOORSY. Kolejną wyróżniającą się gałęzią przemysłu jest przemysł metalowy oraz związany z przetwarzaniem materiałów z tworzyw sztucznych reprezentowany przez firmę Expom, Lüttgens Polska.

Teren powiatu charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem rzeźby terenu: dominują tu pagórki, jeziora, rzeki i lasy. W granicach administracyjnych znajdują się częściowo dwa parki krajobrazowe: Brodnicki, Welski, a także obszary chronionego krajobrazu i liczne rezerwaty przyrody. Przez powiat przepływa rzeka Drwęca, najdłuższy i największy prawy dopływ Wisły w północnej Polsce. Czyste środowisko i dziewicza przyroda były zachętą do tworzenia licznych gospodarstw agroturystycznych. Turyści mogą korzystać z wędkowania, żeglowania, kajakarstwa, jazdy konnej, wędrówek pieszych, jazdy rowerowej oraz skosztować lokalnych przysmaków regionalnych. W sezonie działają ośrodki wypoczynkowe w Rynku nad jeziorem Kiełpińskim, nad jeziorem Wielkie Partęczyny i w Ostaszewie nad jeziorem Hartowieckim. Latem organizowane są plenerowe imprezy kulturalne. Do najważniejszych z nich należą: Dni Nowego Miasta Lubawskiego, Dni Kurzętnika, Święto Gęsi w Biskupcu, Powiatowe Święto Plonów, Jarmark Wielkanocny, Jarmark Bożonarodzeniowy oraz liczne koncerty, festyny i pikniki organizowane przez gminy. Unikatowe walory przyrodnicze sprawiają, że wypoczynek oferowany w powiecie nowomiejskim może zamienić się w prawdziwą przygodę, a to za sprawą największego w północnej Polsce ośrodka sportów zimowych Kurza Góra w Kurzętniku. Obiekt to raj dla zwolenników sportów zimowych, wyposażony jest w dwie trasy zjazdowe dla narciarzy i snowboardzistów, lodowisko oraz zimowy park rozrywki dla dzieci.

Władze

Rada Powiatu w Nowym Mieście Lubawskim - VI kadencja (2018-2023):

1. Marcin Buliński
2. Jan Czapliński
3. Jerzy Czapliński
4. Mirosław Galiński - Wiceprzewodniczący Rady
5. Barbara Grzywacz
6. Romuald Koszewski - Wiceprzewodniczący Rady
7. Wojciech Kozłowski
8. Andrzej Lewandowski
9. Teresa Łątkowska
10. Mieczysław Łydziński
11. Andrzej Ochlak
12. Marek Piątkowski
13. Jan Rochewicz
14. Marek Romanowski
15. Jacek Rydel
16. Kazimierz Wiśniewski - Przewodniczący Rady
17. Daniel Zdanowski

Komisje przy Radzie Powiatu w Nowym Mieście Lubawskim - VI kadencja:

Komisja Rewizyjna:

1. Jan Czapliński – Przewodniczący
2. Daniel Zdanowski – Zastępca Przewodniczącego
3. Andrzej Lewandowski – Sekretarz

Komisja Skarg, Wniosków i Petycji:

1. Marek Romanowski – Przewodniczący
2. Marek Piątkowski – Zastępca Przewodniczącego
3. Mieczysław Łydziński – Sekretarz

Komisja Budżetowa:

1. Jerzy Czapliński –  Wiceprzewodniczący
2. Mirosław Galiński
3. Barbara Grzywacz
4. Wojciech Kozłowski – Przewodniczący
5. Teresa Łątkowska
6. Jan Rochewicz

Komisja Oświaty, Kultury, Polityki Społecznej i Ochrony Zdrowia:

1. Barbara Grzywacz – Wiceprzewodnicząca
2. Romuald Koszewski
3. Teresa Łątkowska
4. Marek Piątkowski – Przewodniczący
5. Jacek Rydel
6. Daniel Zdanowski

Komisja Bezpieczeństwa Publicznego:

1. Marcin Buliński – Przewodniczący
2. Mirosław Galiński
3. Wojciech Kozłowski
4. Mieczysław Łydziński – Wiceprzewodniczący

Komisja Rolnictwa, Ochrony Środowiska i Przyrody:

1. Jan Czapliński
2. Jerzy Czapliński
3. Andrzej Lewandowski
4. Jan Rochewicz – Przewodniczący
5. Marek Romanowski – Wiceprzewodniczący

Zarząd Powiatu w Nowym Mieście Lubawskim - VI kadencja:

1. Marcin Buliński
2. Jerzy Czapliński
3. Barbara Grzywacz
4. Andrzej Ochlak - Przewodniczący Zarządu Powiatu
5. Teresa Łątkowska

Starosta Nowomiejski - Andrzej Ochlak, Wicestarosta - Jerzy Czapliński, Sekretarz - Ewa Kalisz-Górzkowska, Skarbnik - Sebastian Kiński

Starostowie po 1999 roku

• Zbigniew Muchliński - 12.11.1998 - 12.04.1999
• Wacław Derlicki - 27.04.1999 - 16.11.2002
• Stanisław Czajka - 16.11.2002 - 30.11.2010
• Ewa Dembek - 30.11.2010 - 01.12.2014
• Zbigniew Ziejewski - 01.12.2014 - 27.02.2015
• Andrzej Ochlak - od 27.02.2015 - 22.11.2018
• Andrzej Ochlak - od 22.11.2018

Gospodarka

W końcu września 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie nowomiejskim obejmowała ok. 1,2 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 7,3% do aktywnych zawodowo.

Historia

W latach 1818-1948 na terenie obecnego województwa warmińsko-mazurskiego, istniał powiat lubawski poprzednik obecnego powiatu nowomiejskiego. Powiat powstał 1 kwietnia 1818 na terenie Prus Zachodnich. Był jednym z najrdzenniejszych polskich powiatów (o wskaźniku 96,6% ludności polskiej). Mimo że nazwa powiatu wywodzi się od miasta Lubawy, ośrodkiem administracyjnym było ważniejsze pod względem społeczno-gospodarczym Nowe Miasto Lubawskie (dawniej Nowe Miasto nad Drwęcą). Urzędował tu landrat pruski).

Na mocy traktatu wersalskiego z 28 czerwca 1919 powiat został przyłączony do Polski. Polskie władze przejęły powiat 19 stycznia 1920. W okresie międzywojennym powiat lubawski należał do województwa pomorskiego z siedzibą w Toruniu i był powiatem przygranicznym (na odcinku ok. 100 km). Również po II wojnie światowej przejściowo (do 1950 roku) podlegał władzom w Bydgoszczy. Na krótko, siedzibą powiatowej rady ludowej przejściowo została Lubawa, jako najsilniejszy ośrodek polski.

W 1948 zmieniono nazwę powiatu na powiat nowomiejski, który w 1950 przeniesiono do województwa olsztyńskiego (po raz pierwszy w dziejach Lubawy i Nowego Miasta Lubawskiego, miasta te podlegały pod Olsztyn). W 1975 roku, w związku z nową reformą administracyjną (utworzenie 49 województw i likwidacja powiatów), oba silnie ze sobą związane miasta rozdzielono przez nowe województwo olsztyńskie i województwo toruńskie.

Zabytki

• Ruiny sanktuarium maryjnego i klasztoru reformatów w Łąkach Bratiańskich.
• Ruiny zamku kapituły chełmińskiej w Kurzętniku.
• Pozostałości budowli obronnych (mury, baszta, fosa) w Nowym Mieście Lubawskim.
• Bazylika w Nowym Mieście Lubawskim (m.in. figura Matki Bożej Łąkowskiej, malowidła gotyckie, barokowe, gotycka grupa Dźwiganie Krzyża, gotycki nagrobek Kunona von Liebensteina, kaplica Działyńskich, renesansowe i barokowe ołtarze).
• Ruiny zamku w Bratianie.
• Założenie urbanistyczne Kurzętnika.
• Inne (zespoły dworskie, kościoły).

Komunikacja

Przez powiat przebiegają:

• droga krajowa nr 15 (Trzebnica – Ostróda)
• droga wojewódzka nr 538 (Radzyń Chełmiński – Rozdroże)
• droga wojewódzka nr 541 (Lubawa – Dobrzyń nad Wisłą)

• linia kolejowa z Gdańska do Warszawy: stacje Montowo i Zajączkowo Lubawskie
• linia kolejowa z Poznania Wsch. do Žielieznodorožnyj: stacje: Ostrowite koło Jabłonowa, Lipinki, Biskupiec Pomorski, Jamielnik

Sąsiednie powiaty

• warmińsko-mazurskie: powiat iławski, powiat działdowski
• kujawsko-pomorskie: powiat brodnicki, powiat grudziądzki

Zobacz też

• powiat lubawski

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona powiatu