Polanie (plemię wschodniosłowiańskie)

Słowianie wschodni w VIII-IX w.

Plemiona Europy Wschodniej w IX wieku (na podstawie opracowania prof. Wojciecha Szymańskiego)

Polanie (ukr. Поляни, Polany, ros. Поляне, Polanie) – plemię wschodniosłowiańskie, zamieszkujące od VI w. do X w. oba brzegi środkowego Dniepru.

Profesor Paul Bushkovitch z Yale University sugeruje pierwotną nazwę poli, bez sufiksu -anie, *pole → poli → Polanie (w angielskim oryginale Poliane), podobnie jak *derevo → derevli → Derewlanie (w oryginale derevliane), czy sever → severe (u Łowmiańskiego Siewiera) → Siewierzanie (severiane).

Początkowo do IX w. ziemie podlegały władztwu Chazarów, zobowiązane płacić haracz. Z tego okresu zachowało się wiele kurhanów polańskich. W latach 60. IX wieku Waregowie przeprowadzili z terytorium Polan zwycięskie kampanie przeciwko Bizancjum, Połowcom i Pieczyngom. Ok. 880 Polanie zostali podbici przez księcia nowogrodzkiego Olega Mądrego, ziemie ich stały się centrum nowego państwa – Rusi Kijowskiej. Największymi miastami polańskimi były Kijów i Perejasław. W wieku X nazwa Polanie zanika, ostatni raz wymienia ją latopis Powieść minionych lat w 944 roku.

Polanie w Powieści Minionych Lat

Nestor napisał, że Polanie zamieszkiwali wydzielone terytorium na wzgórzach nad Dnieprem i wywodzili się od Słowian. Żyli w zgodzie z innymi plemionami: Drewlan, Siewierzan, Radymiczów (pochodzących od Lachów), Wiatyczów (pochodzących również od Lachów) oraz Chorwatów. Dodatkowo podkreślał ich wysokie obyczaje, szacunek dla starszych oraz przestrzeganie obyczajów małżeńskich z formalnymi obrzędami. W przeciwieństwie do Radymiczów, Wiatyczów oraz Siewierzan, którzy żyli i mieli obyczaje jak zwierzęta.

W innymi miejscu Nestor cofnął się do czasów, gdy nad Dunajem żyli Słowianie i podkreślił, że od tych Słowian wywodzą się i Morawianie, i Czesi i Lachowie, a także Polanie teraz nazywani Rusią.

Polanie nad Wisłą i Dnieprem

Nestor wspomina, że od Słowian Naddunajskich wywodzą się Lachowie, którzy osiedli nad Wisłą i od których wywodzą się Polanie, Pomorzanie i Mazowszanie i Lutycy. Twierdzi dalej, że też wywodzą się od nich osiedli nad Dnieprem Polanie. Z tekstu wynika, że Polanie znad Wisły mają coś wspólnego z tymi znad Dniepru.

Zobacz też

• Polanie