Michał Kazimierz Pac: Różnice pomiędzy wersjami

Michał Kazimierz Pac
	; Gozdawa
Rodzina	Pacowie
Data urodzenia	ok. 1624
Data i miejsce śmierci	4 kwietnia 1682 ; Waka koło Wilna
Ojciec	Piotr Pac
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 18:07, 28 cze 2018

Michał Kazimierz Pac herbu Gozdawa (ur. ok. 1624, zm. 4 kwietnia 1682 w Wace pod Wilnem) – hetman polny litewski w latach 1663-1667 i hetman wielki litewski w latach 1667-1682, wojewoda wileński od 1669.

Życiorys

Uczestniczył za panowania króla Jana Kazimierza w wojnach ze wszystkimi wrogami Rzeczypospolitej. W 1649 odznaczył się w walkach przeciwko Chmielnickiemu. W 1658 mianowany pułkownikiem królewskim, w 1659 cześnikiem wielkim litewskim, a następnie oboźnym wielkim litewskim i regimentarzem wojsk koronnych. Podczas potopu prowadził kampanię w Kurlandii przeciwko Szwedom. W 1663 stłumił bunt żołnierzy, którzy doprowadzili do śmierci hetmana polnego litewskiego Wincentego Gosiewskiego. Między innymi dzięki temu w tymże roku otrzymał urząd wojewody smoleńskiego i buławę hetmańską po Gosiewskim.
Na początku 1664 roku wziął udział w prowadzonej przez króla Wyprawie zadnieprzańskiej oraz podjął samodzielne działania militarne przeciwko Rosjanom okupującym Litwę odnosząc w czerwcu zwycięstwo w bitwie pod Witebskiem oraz walcząc pod Szkłowem.

W czasie rokoszu Lubomirskiego stanął po stronie króla Jana Kazimierza, lecz w czasie bitwy pod Mątwami nie wziął udziału w boju. Mimo to wkrótce (1667) uzyskał buławę hetmana wielkiego litewskiego.

Po abdykacji Jana II Kazimierza w 1668 roku, popierał kandydaturę do polskiej korony carewicza Fiodora^[1], zwolennik razem z Sobieskim stronnictwa profrancuskiego popierającego kandydaturę księcia d'Enghien do tronu polskiego, jednak w 1668 stał na Litwie na czele stronnictwa szlacheckiego popierającego Michała Korybuta Wiśniowieckiego. Był elektorem Michała Korybuta Wiśniowieckiego w 1669 roku z województwa wileńskiego^[2]. W 1669 roku objął prestiżowy urząd wojewody wileńskiego i za panowania króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego miał duży wpływ na rządy w Rzeczypospolitej. Jako hetman przyczynił się do rozbudowy artylerii litewskiej, ale również wydania przepisów regulujących życie wewnętrzne wojska, przepisów dyscyplinarnych i sądowych. Był deputatem z Senatu do Rady Wojennej przy królu w 1673 roku^[3].

Jego stosunki z Janem Sobieskim były od początku zaostrzone, jako przeciwnika polityki profrancuskiej. Posunął się aż do tego, że pod Dubienką 16 października 1671 roku podczas wojny z Tatarami w latach 1666-1671 rozpuścił wojsko litewskie aby uniemożliwić kontynuowanie zwycięskiej kampanii Janowi Sobieskiemu, co pośrednio doprowadziło do wojny z Turcją, która wybuchła rok później.

Podczas wyprawy chocimskiej w 1673 wszczął w wojsku litewskim bunt, który o mało nie skończył się odejściem Litwinów. Uczestniczył jednak w zwycięstwie pod Chocimiem, ale zaraz po bitwie odszedł wraz z wojskiem litewskim nie pozwalając na wykorzystanie owoców zwycięstwa przez Sobieskiego.
Elektor Jana III Sobieskiego z województwa wileńskiego w 1674 roku^[4]. Po elekcji Sobieskiego prowadził zażartą opozycję, wiążąc się z Carstwem Rosyjskim, Austrią i Brandenburgią. Głównie za jego sprawą nie doszło do skutku planowane przez Sobieskiego wystąpienie przeciw Wielkiemu Elektorowi w związku z Szwecją celem odzyskania Prus Wschodnich.

Za jego życia (i głównie za sprawą jego ambicji) ród Paców osiągnął szczyty znaczenia, dominując na Litwie i spychając w cień Radziwiłłów i Sapiehów.

Fundacje

Wzniósł pałac Paców przy ul. Wielkiej w Wilnie.
Ufundował Kościół św. Piotra i Pawła w Wilnie na Antokolu. Tam też został pochowany - zgodnie z testamentem, pod schodami wejściowymi kościoła. Na płycie nagrobnej wprawionej w posadzkę wyryto napis Hic iacet peccator (tj. "Tu leży grzesznik"). Na froncie kościoła znajduje się napis Regina Pacis funda nos in pace (dosłownie: "Królowo pokoju umacniaj nas w pokoju", ale napis stanowi także grę słów nawiązującą do nazwiska fundatora).

Galeria

Mmiedzioryt Johanna Alexandra Bönera z 1674
Kościół św. Piotra i Pawła w Wilnie
tapiseria herbowa Michała Kazimierza Paca
Trofeum hetmana na Turkach z 1672 roku
Płyta w kościele św. Piotra i Pawła

Literatura

Pacowie: materyjały historyczno-genealogiczne / ułożone i wydane przez Józefa Wolffa, 1885, s. 123-137
Konrad Bobiatyński Michał Kazimierz Pac - wojewoda wileński, hetman wielki litewski: działalność polityczno-wojskowa, wyd. Neriton, Warszawa 2008, ISBN 978–83–7543-048-6

Przypisy

↑ Wacław Uruszczak, Fakcje senatorskie w sierpniu 1668 roku, w: Parlament, prawo, ludzie, studia ofiarowane profesorowi Juliuszowi Bardachowi w sześćiesięciolecie pracy twórczej, Warszawa 1996, s. 315.
↑ Porządek na seymie Walnym Electiey. Między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego tylko aktu Elekcyey należące uchwalony y postanowiony, roku [...] 1669 [słow.] dnia wtorego [...] maia, [b.n.s.]
↑ Volumina Legum, t. V, Petersburg 1860, s. 64.
↑ Volumina Legum, t. V, Petersburg 1860, s. 149.

[1] Wacław Uruszczak, Fakcje senatorskie w sierpniu 1668 roku, w: Parlament, prawo, ludzie, studia ofiarowane profesorowi Juliuszowi Bardachowi w sześćiesięciolecie pracy twórczej, Warszawa 1996, s. 315.

[2] Porządek na seymie Walnym Electiey. Między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego tylko aktu Elekcyey należące uchwalony y postanowiony, roku [...] 1669 [słow.] dnia wtorego [...] maia, [b.n.s.]

[3] Volumina Legum, t. V, Petersburg 1860, s. 64.

[4] Volumina Legum, t. V, Petersburg 1860, s. 149.

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Linia 25: / Linia 25: @@
  |wikicytaty        =
 }}
+[[Plik:Michał Kazimier Pac. Міхал Казімер Пац (XVII).jpg|thumb|Michał Kazimierz Pac]]
-[[Plik:Tapestry with the Arms of Michał Kazimierz Pac.png|thumb|right|[[tapiseria]] herbowa Michała Kazimierza Paca,]]
+'''Michał Kazimierz Pac''' herbu [[Gozdawa (herb szlachecki)|Gozdawa]] (ur. ok. [[1624]], zm. [[4 kwietnia]] [[1682]] w [[Ponary (dzielnica Wilna)|Wace]] pod [[Wilno|Wilnem]]) – [[hetman polny litewski]] w latach 1663-1667 i [[hetman wielki litewski]] w latach 1667-1682, [[wojewodowie wileńscy|wojewoda wileński]] od 1669.
-[[Plik:Michał Kazimierz Pac (zm. 1682).jpg|thumb|Michał Kazimierz Pac - miedzioryt Johanna Alexandra Bönera z 1674.|thumb|right|Michał Kazimierz Pac według miedziorytu Johanna Alexandra Bönera z 1674.]]
-'''Michał Kazimierz Pac''' herbu [[Gozdawa (herb szlachecki)|Gozdawa]] (ur. ok. [[1624]], zm. [[4 kwietnia]] [[1682]] w [[Ponary (dzielnica Wilna)|Wace]] pod [[Wilno|Wilnem]]) – [[hetman polny litewski]] w latach 1663-1667 i [[hetman wielki litewski]] w latach 1667-1682 , [[wojewodowie wileńscy|wojewoda wileński]] od 1669.
 == Życiorys ==
@@ Linia 36: / Linia 35: @@
 W czasie [[Rokosz Lubomirskiego|rokoszu Lubomirskiego]] stanął po stronie króla Jana Kazimierza, lecz w czasie [[bitwa pod Mątwami|bitwy pod Mątwami]] nie wziął udziału w boju. Mimo to wkrótce (1667) uzyskał buławę [[hetman wielki litewski|hetmana wielkiego litewskiego]].
-Po [[abdykacja|abdykacji]] Jana II Kazimierza w 1668 roku, popierał kandydaturę do polskiej korony carewicza [[Fiodor III|Fiodora]]. <ref>Wacław Uruszczak, Fakcje senatorskie w sierpniu 1668 roku, w: Parlament, prawo, ludzie, studia ofiarowane profesorowi Juliuszowi Bardachowi w sześćiesięciolecie pracy twórczej, Warszawa 1996, s. 315.</ref>, zwolennik razem z Sobieskim stronnictwa profrancuskiego popierającego kandydaturę [[Ludwik II Burbon-Condé|księcia d'Enghien]] do tronu polskiego, jednak w 1668 stał na [[Wielkie Księstwo Litewskie|Litwie]] na czele stronnictwa szlacheckiego popierającego [[Michał Korybut Wiśniowiecki|Michała Korybuta Wiśniowieckiego]]. Był elektorem Michała Korybuta Wiśniowieckiego w 1669 roku z [[województwo wileńskie (I Rzeczpospolita)|województwa wileńskiego]]<ref>Porządek na seymie Walnym Electiey. Między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego tylko aktu Elekcyey należące uchwalony y postanowiony, roku [...] 1669 [słow.] dnia wtorego [...] maia, [b.n.s.]</ref>. W 1669 roku objął prestiżowy urząd [[wojewodowie wileńscy|wojewody wileńskiego]] i za panowania króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego miał duży wpływ na rządy w Rzeczypospolitej. Jako hetman przyczynił się do rozbudowy artylerii litewskiej, ale również wydania przepisów regulujących życie wewnętrzne wojska, przepisów dyscyplinarnych i sądowych. Był deputatem z [[Senat (I Rzeczpospolita)|Senatu]] do Rady Wojennej przy królu w 1673 roku<ref>Volumina Legum, t. V, Petersburg 1860, s. 64.</ref>.
+Po [[abdykacja|abdykacji]] Jana II Kazimierza w 1668 roku, popierał kandydaturę do polskiej korony carewicza [[Fiodor III|Fiodora]]<ref>Wacław Uruszczak, Fakcje senatorskie w sierpniu 1668 roku, w: Parlament, prawo, ludzie, studia ofiarowane profesorowi Juliuszowi Bardachowi w sześćiesięciolecie pracy twórczej, Warszawa 1996, s. 315.</ref>, zwolennik razem z Sobieskim stronnictwa profrancuskiego popierającego kandydaturę [[Ludwik II Burbon-Condé|księcia d'Enghien]] do tronu polskiego, jednak w 1668 stał na [[Wielkie Księstwo Litewskie|Litwie]] na czele stronnictwa szlacheckiego popierającego [[Michał Korybut Wiśniowiecki|Michała Korybuta Wiśniowieckiego]]. Był elektorem Michała Korybuta Wiśniowieckiego w 1669 roku z [[województwo wileńskie (I Rzeczpospolita)|województwa wileńskiego]]<ref>Porządek na seymie Walnym Electiey. Między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego tylko aktu Elekcyey należące uchwalony y postanowiony, roku [...] 1669 [słow.] dnia wtorego [...] maia, [b.n.s.]</ref>. W 1669 roku objął prestiżowy urząd [[wojewodowie wileńscy|wojewody wileńskiego]] i za panowania króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego miał duży wpływ na rządy w Rzeczypospolitej. Jako hetman przyczynił się do rozbudowy artylerii litewskiej, ale również wydania przepisów regulujących życie wewnętrzne wojska, przepisów dyscyplinarnych i sądowych. Był deputatem z [[Senat (I Rzeczpospolita)|Senatu]] do Rady Wojennej przy królu w 1673 roku<ref>Volumina Legum, t. V, Petersburg 1860, s. 64.</ref>.
 Jego stosunki z [[Jan III Sobieski|Janem Sobieskim]] były od początku zaostrzone, jako przeciwnika polityki profrancuskiej. Posunął się aż do tego, że pod Dubienką 16 października 1671 roku podczas [[Wojna polsko-kozacko-tatarska 1666-1671|wojny z Tatarami w latach 1666-1671]] rozpuścił wojsko litewskie aby uniemożliwić kontynuowanie zwycięskiej kampanii Janowi Sobieskiemu, co pośrednio doprowadziło do [[Wojna polsko-turecka 1672-1676|wojny z Turcją]], która wybuchła rok później.
-Podczas [[bitwa pod Chocimiem (1673)|wyprawy chocimskiej]] w 1673 wszczął w wojsku litewskim bunt, który o mało nie skończył się odejściem Litwinów. Uczestniczył jednak w zwycięstwie pod Chocimiem, ale zaraz po bitwie odszedł wraz z wojskiem litewskim nie pozwalając na wykorzystanie owoców zwycięstwa przez Sobieskiego. <br /> Elektor Jana III Sobieskiego z [[województwo wileńskie (I Rzeczpospolita)|województwa wileńskiego]] w 1674 roku<ref>Volumina Legum, t. V, Petersburg 1860, s. 149.</ref>.
+Podczas [[bitwa pod Chocimiem (1673)|wyprawy chocimskiej]] w 1673 wszczął w wojsku litewskim bunt, który o mało nie skończył się odejściem Litwinów. Uczestniczył jednak w zwycięstwie pod Chocimiem, ale zaraz po bitwie odszedł wraz z wojskiem litewskim nie pozwalając na wykorzystanie owoców zwycięstwa przez Sobieskiego.<br />Elektor Jana III Sobieskiego z [[województwo wileńskie (I Rzeczpospolita)|województwa wileńskiego]] w 1674 roku<ref>Volumina Legum, t. V, Petersburg 1860, s. 149.</ref>.
 Po [[wolna elekcja|elekcji]] Sobieskiego prowadził zażartą opozycję, wiążąc się z [[Carstwo Rosyjskie|Carstwem Rosyjskim]], Austrią i [[Brandenburgia-Prusy|Brandenburgią]]. Głównie za jego sprawą nie doszło do skutku planowane przez Sobieskiego wystąpienie przeciw [[Fryderyk Wilhelm I (Wielki Elektor)|Wielkiemu Elektorowi]] w związku z Szwecją celem odzyskania Prus Wschodnich.
@@ Linia 48: / Linia 47: @@
 * Wzniósł [[Pałac Paców w Wilnie (ul. Wielka)|pałac Paców przy ul. Wielkiej w Wilnie]].
 * Ufundował [[Kościół św. Piotra i Pawła na Antokolu w Wilnie|Kościół św. Piotra i Pawła]] w [[Wilno|Wilnie]] na [[Antokol]]u. Tam też został pochowany - zgodnie z testamentem, pod schodami wejściowymi kościoła. Na płycie nagrobnej wprawionej w posadzkę wyryto napis ''Hic iacet peccator'' (tj. "Tu leży grzesznik"). Na froncie kościoła znajduje się napis ''Regina Pacis funda nos in pace'' (dosłownie: "Królowo pokoju umacniaj nas w pokoju", ale napis stanowi także grę słów nawiązującą do nazwiska fundatora).
+== Galeria ==
+<gallery>
+Michał Kazimierz Pac (zm. 1682).jpg|Mmiedzioryt Johanna Alexandra Bönera z 1674
+Peeter-Pauli_kirik_Vilniuses.jpg|Kościół św. Piotra i Pawła w Wilnie
+Tapestry with the Arms of Michał Kazimierz Pac.png|[[tapiseria]] herbowa Michała Kazimierza Paca
+Timpani in the Church of St Peter and St Paul in Vilnius.JPG|Trofeum hetmana na Turkach z 1672 roku
+Pac plaque in the St Peter and St Paul Church in Vilnius.JPG|Płyta w kościele św. Piotra i Pawła
+</gallery>
 === Literatura ===