Braszów: Różnice pomiędzy wersjami

Braszów
Brașov
	; Braszów z góry Tâmpa
Herb	Flaga
Państwo	Rumunia
Okręg	Braszów
Mer	George Scripcaru
Powierzchnia	267,32 km²
Wysokość	600 m n.p.m.
Populacja (2009); • liczba ludności; • gęstość	; 284 596; 1065 os./km²
Nr kierunkowy	02-68
Kod pocztowy	500xxx
Tablice rejestracyjne	BV
	Położenie na mapie okręgu Braszów Braszów
	Położenie na mapie Rumunii Braszów
	45°40′N 25°37′E/45,666667 25,616667
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 14:42, 5 wrz 2018

Braszów (rum. Brașov IPA: [braˈʃov], 1951–1961: (Orașul) Stalin, węg. Brassó, niem. Kronstadt, saski dialekt siedmiogrodzki Krunen) – miasto w środkowej Rumunii, w okręgu Braszów (Siedmiogród), ok. 166 km od Bukaresztu.

Dane ogólne

Braszów jest ósmym co do wielkości miastem w Rumunii; posiada zróżnicowany przemysł (rafinacja ropy naftowej); węzeł komunikacyjny. Ważny ośrodek naukowy (uniwersytet i politechnika) i turystyczny.

W mieście znajduje się stacja kolejowa Brașov.

W Braszowie znajduje się siedziba rumuńskiego producenta autobusów i samochodów ciężarowych Roman S.A. Brașov oraz rumuńskich zakładów lotniczych Industria Aeronautrică Română (IAR). Do 2007 roku w mieście istniała fabryka traktorów Uzina Tractorul Brașov (UTB).

Swoją siedzibę ma tu klub piłkarski FC Braszów założony w 1936 roku.

Historia

Okolice miasta od XII wieku były zamieszkane przez saskich kolonistów zaproszonych w te rejony przez władcę Królestwa Węgier. W miejscu miasta w 1211 roku Zakon krzyżacki wzniósł warownię w celu ochrony Burzenlandu. Miejscowość w 1235 roku została wymieniona pod nazwą Corona. W 1255 roku Krzyżacy zostali wypędzeni przez króla Węgier. Braszów został wymieniony w 1252 roku w darowiźnie króla Beli IV, w której znalazło się określenie Terra Saxonum de Barasu. W średniowieczu centrum wymiany między Półwyspem Bałkańskim a Mołdawią i Wołoszczyzną i jedno z centrów kultury Sasów. Od XVI wieku jeden z najważniejszych ośrodków luteranizmu w regionie. W trakcie V wojny austriacko-tureckiej, Braszów w 1688 roku dostał się pod panowanie cesarza austriackiego Leopolda I Habsburga. W 1689 r. wielki pożar zniszczył całkowicie miasto, a jego odbudowa trwała kilka dziesięcioleci. W 1849 r. oblegany przez wojska węgierskie Józefa Bema. Od XIII wieku do połowy XIX wieku w mieście dominowali liczebnie Niemcy, następnie zaczęli dominować Węgrzy oraz Rumuni^[2]. W czasie I wojny światowej miasto było okupowane przez wojska rumuńskie między 16 sierpnia a 4 października 1916 roku. Od Traktatu w Trianon w 1920 roku miasto znajduje się w składzie Rumunii. W latach 1951-1961 miasto nazywało się Orașul Stalin, (Miasto Stalina). 15 listopada 1987 r. w mieście doszło do protestów przeciwko komunistycznym władzom Rumunii. Protest został jeszcze tego samego dnia stłumiony przez Securitate. W roku 2004 w Braszowie zostały rozegrane Mistrzostwa Świata Seniorów w Kręglarstwie Klasycznym.

W Braszowie urodził się Teodor Axentowicz – polski malarz, rysownik i grafik, profesor i rektor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie^[3].

Zabytki

rozległe Stare Miasto, reprezentujące różne style architektoniczne, z ratuszem, którego początki sięgają 1410 roku,
późnośredniowieczny Czarny Kościół (rum. Biserica Neagră) w stylu gotyckim, wybudowany w latach 1382–1477
Cerkiew św. Mikołaja (XIV w.)
Dzielnica Șchei (Bulgărimea) - dawna dzielnica bułgarska, a potem rumuńska, zlokalizowana poza średniowiecznymi murami miejskimi (wewnątrz murów miejskich znajdowała się dzielnica saska)
Ratusz (Casa Sfatului / Kronstädter Altes Rathaus)
Dom Hirschera (Kaufhaus / Casa Negustorilor) z lat 1541-1547 pełniący rolę domu tarogwego
zachowana część murów miejskich z basztami i wieżami miejskimi,
Brama Katarzyny - Poarta Ecaterinei (Katharinentor) z 1559 roku
Brama Șchei (Waisenhausgässertor) z 1827 roku w stylu klasycystycznym
synagoga z 1901 roku.
Strada Sforii (Fadengasse) - najwęższa ulica w Rumunii
Rynek miejski
Twierdza Braszów (Cetățuia Brașovului)
Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny z 1895 r.

Ludność

W 1850 r. miasto liczyło 21 782 mieszkańców: 8 874 (40,7%) Niemców, 8 727 (40%) Rumunów, 2 939 (13,4%) Węgrów^[2].

W 1910 r. miasto liczyło 41 056 mieszkańców: 10 841 (26,4%) Niemców, 11 786 (28,7%) Rumunów, 17 831 (43,4%) Węgrów^[2].

W 1920 r. miasto liczyło 40 335 mieszkańców: 12 183 Rumunów, 15 137 Węgrów, 11 293 Niemców^[2].

W 1930 r. miasto liczyło 59 232 mieszkańców: 19 378 Rumunów, 24 977 Węgrów, 13 276 Niemców^[2].

W 1992 r. miasto liczyło 323 736 mieszkańców: 287 535 Rumunów, 31 546 Węgrów, 3 418 Niemców^[2].

Znane osoby urodzone w Braszowie

Teodor Axentowicz – polski malarz, rysownik i grafik pochodzenia ormiańskiego

Galeria

Pomnik Jana Hontera

Miasta partnerskie

Szablon:Kolumna-podział

Przypisy

↑ Structura Etno-demografică a României
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Erdély etnikai és felekezeti statisztikája [online], varga.adatbank.transindex.ro [dostęp 2018-09-05] .
↑ kom. red. Józef Lucjan Ząbkowski et al: 175 lat nauczania malarstwa, rzeźby i grafiki w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Kraków: 1994.

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona internetowa miasta (rum. • ang.)
Braszów - Wirtualna Wycieczka (rum. • ang.)
Opis i zdjęcia miasta na stronie TPR (pol.)
Galeria zdjęć miasta Braszów (pol.)

[1] Structura Etno-demografică a României

[:0-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Erdély etnikai és felekezeti statisztikája [online], varga.adatbank.transindex.ro [dostęp 2018-09-05] .

[3] . red. Józef Lucjan Ząbkowski et al: 175 lat nauczania malarstwa, rzeźby i grafiki w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Kraków: 1994.

[1]

[2]

[3]

@@ Linia 37: / Linia 37: @@
 == Historia ==
-Założony w XII w. przez [[Sasi siedmiogrodzcy|saskich kolonistów]] zaproszonych w te rejony przez władcę [[Królestwo Węgier|Królestwa Węgier]]. Ufortyfikowany w 1211 roku przez [[Zakon krzyżacki|Krzyżaków]] celem ochrony [[Burzenland|Burzenlandu]]. W średniowieczu centrum wymiany między [[Półwysep Bałkański|Półwyspem Bałkańskim]] a [[Mołdawia|Mołdawią]] i [[Wołoszczyzna|Wołoszczyzną]]. Rozwój średniowiecznego Braszowa związany był z kolonizacją ludności niemieckiej, zwanej [[Sasi siedmiogrodzcy|Sasami siedmiogrodzkimi]], którzy przybyli na te tereny na zaproszenie królów Węgier. W 1849 r. oblegany przez wojska węgierskie [[Józef Bem|Józefa Bema]]; do 1918 r. w składzie [[Węgry|Węgier]], potem w Rumunii. W latach 1951-1961 miasto nazywało się Orașul Stalin, (''Miasto Stalina''). [[15 listopada]] 1987 r. w mieście doszło do [[Protesty w Braszowie|protestów]] przeciwko komunistycznym władzom Rumunii. Protest został jeszcze tego samego dnia stłumiony przez [[Securitate]]. W roku 2004 w Braszowie zostały rozegrane Mistrzostwa Świata Seniorów w [[Kręgle klasyczne|Kręglarstwie Klasycznym]].
+Okolice miasta od XII wieku były zamieszkane przez [[Sasi siedmiogrodzcy|saskich kolonistów]] zaproszonych w te rejony przez władcę [[Królestwo Węgier|Królestwa Węgier]]. W miejscu miasta w 1211 roku [[Zakon krzyżacki]] wzniósł warownię w celu ochrony [[Burzenland|Burzenlandu]]. Miejscowość w 1235 roku została wymieniona pod nazwą ''Corona''. W 1255 roku Krzyżacy zostali wypędzeni przez króla Węgier. Braszów został wymieniony w 1252 roku w darowiźnie króla [[Bela IV|Beli IV]], w której znalazło się określenie ''Terra Saxonum de Barasu''. W średniowieczu centrum wymiany między [[Półwysep Bałkański|Półwyspem Bałkańskim]] a [[Mołdawia|Mołdawią]] i [[Wołoszczyzna|Wołoszczyzną]] i jedno z centrów kultury Sasów. Od XVI wieku jeden z najważniejszych ośrodków luteranizmu w regionie. W trakcie [[V wojna austriacko-turecka|V wojny austriacko-tureckiej]], Braszów w 1688 roku dostał się pod panowanie cesarza austriackiego [[Leopold I Habsburg|Leopolda I Habsburga]]. W 1689 r. wielki pożar zniszczył całkowicie miasto, a jego odbudowa trwała kilka dziesięcioleci. W 1849 r. oblegany przez wojska węgierskie [[Józef Bem|Józefa Bema]]. Od XIII wieku do połowy XIX wieku w mieście dominowali liczebnie Niemcy, następnie zaczęli dominować Węgrzy oraz Rumuni<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Erdély etnikai és felekezeti statisztikája |data dostępu = 2018-09-05 |opublikowany = varga.adatbank.transindex.ro |url = http://varga.adatbank.transindex.ro/?pg=3&action=etnik&id=5861}}</ref>. W czasie I wojny światowej miasto było okupowane przez wojska rumuńskie między 16 sierpnia a 4 października 1916 roku. Od [[Traktat w Trianon|Traktatu w Trianon]] w 1920 roku miasto znajduje się w składzie Rumunii. W latach 1951-1961 miasto nazywało się Orașul Stalin, (''Miasto Stalina''). [[15 listopada]] 1987 r. w mieście doszło do [[Protesty w Braszowie|protestów]] przeciwko komunistycznym władzom Rumunii. Protest został jeszcze tego samego dnia stłumiony przez [[Securitate]]. W roku 2004 w Braszowie zostały rozegrane Mistrzostwa Świata Seniorów w [[Kręgle klasyczne|Kręglarstwie Klasycznym]].
 W Braszowie urodził się [[Teodor Axentowicz]] – polski malarz, rysownik i grafik, profesor i rektor [[Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie|Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie]]<ref>{{cytuj książkę|tytuł=175 lat nauczania malarstwa, rzeźby i grafiki w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych |autor =kom. red. Józef Lucjan Ząbkowski et al |miejsce= Kraków |wydawnictwo=Oficyna Artystów "Sztuka"|data=1994}}</ref>.
@@ Linia 43: / Linia 43: @@
 == Zabytki ==
 * rozległe Stare Miasto, reprezentujące różne style architektoniczne, z ratuszem, którego początki sięgają 1410 roku,
-* późnośredniowieczny [[Czarny Kościół Braszowski|Czarny Kościół]] ([[język rumuński|rum.]] Biserica Neagră), wybudowany w latach 1382–1477
+* późnośredniowieczny [[Czarny Kościół Braszowski|Czarny Kościół]] ([[język rumuński|rum.]] ''Biserica Neagră'') w stylu gotyckim, wybudowany w latach 1382–1477
 * [[Cerkiew świętego Mikołaja w Braszowie|Cerkiew św. Mikołaja]] ([[XIV wiek|XIV w.]])
-* Șchei - dawna dzielnica rumuńska, za murami miejskimi (wewnątrz murów znajdowała się dzielnica saska),
+* Dzielnica Șchei (''Bulgărimea'') - dawna dzielnica bułgarska, a potem rumuńska, zlokalizowana poza średniowiecznymi murami miejskimi (wewnątrz murów miejskich znajdowała się dzielnica saska)
+*Ratusz ''(Casa Sfatului / Kronstädter Altes Rathaus)''
-* zachowana część murów miejskich z basztami, wieżami i murami miejskimi,
+*Dom Hirschera (''Kaufhaus / Casa Negustorilor'') z lat 1541-1547 pełniący rolę domu tarogwego
+* zachowana część murów miejskich z basztami i wieżami miejskimi,
+*Brama Katarzyny - Poarta Ecaterinei (''Katharinentor'') z 1559 roku
+*Brama Șchei (''Waisenhausgässertor)'' z 1827 roku w stylu klasycystycznym
 * [[synagoga]] z 1901 roku.
+*Strada Sforii (''Fadengasse'') - najwęższa ulica w Rumunii
+*Rynek miejski
+*Twierdza Braszów (''Cetățuia Brașovului)''
+*Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny z 1895 r.
+== Ludność ==
+W 1850 r. miasto liczyło 21 782 mieszkańców: 8 874 (40,7%) Niemców, 8 727 (40%) Rumunów, 2 939 (13,4%) Węgrów<ref name=":0" />.
+W 1910 r. miasto liczyło 41 056 mieszkańców: 10 841 (26,4%) Niemców, 11 786 (28,7%) Rumunów, 17 831 (43,4%) Węgrów<ref name=":0" />.
+W 1920 r. miasto liczyło 40 335 mieszkańców: 12 183 Rumunów, 15 137 Węgrów, 11 293 Niemców<ref name=":0" />.
+W 1930 r. miasto liczyło 59 232 mieszkańców: 19 378 Rumunów, 24 977 Węgrów, 13 276 Niemców<ref name=":0" />.
+W 1992 r. miasto liczyło 323 736 mieszkańców: 287 535 Rumunów, 31 546 Węgrów, 3 418 Niemców<ref name=":0" />.
 == Znane osoby urodzone w Braszowie ==

Miasta Municipii	Braszów Codlea Fogarasz Săcele
Miasta Orașe	Ghimbav Predeal Râșnov Rupea Victoria Zărnești
Gminy Comune	Apața Augustin Beclean Bod Bran Budila Bunești Cața Cincu Comăna Cristian Crizbav Drăguș Dumbrăvița Feldioara Fundata Hălchiu Hărman Hârseni Hoghiz Holbav Homorod Jibert Lisa Mândra Măieruș Moieciu Ormeniș Părău Poiana Mărului Prejmer Racoș Recea Sâmbăta de Sus Sânpetru Șercaia Șinca Șinca Nouă Șoarș Tărlungeni Teliu Ticușu Ucea Ungra Vama Buzăului Viștea Voila Vulcan