Szychowice: Różnice pomiędzy wersjami
50°40′34″N 23°57′47″E/50,676111 23,963056| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m MalarzBOT: zmiana szablonu {{Wieś infobox}} na {{Polska miejscowość infobox}} |
→Historia: drobne merytoryczne, źródła/przypisy |
||
| Linia 32: | Linia 32: | ||
=== II wojna światowa === |
=== II wojna światowa === |
||
We wsi na przełomie lat 1943 i 1944 powstał oddział [[Ukraińska Narodowa Samoobrona|Ukraińskiej Narodowej Samoobrony]]. Oddział ten prowadził następnie w rejonie wsi działania przeciwko partyzantom [[Bataliony Chłopskie|Batalionów Chłopskich]] [[Stanisław Basaj|Stanisława Basaja]] "Rysia". 9 marca 1944 w Szychowicach przebywał oddział [[UPA]] przybyły z [[Wołyń|Wołynia]]<ref>M. Zajączkowski, ''Ukraińskie podziemie na Lubelszczyźnie w okresie okupacji niemieckiej 1939-1944'', Instytut Pamięci Narodowej, Instytut Studiów Politycznych PAN, Lublin-Warszawa 2015, s. 291.</ref>. Wywiad AK uznał Szychowice za jedno z trzech – obok [[Sahryń|Sahrynia]] i [[Łasków|Łaskowa]] – miejsc koncentracji ukraińskich partyzantów w powiecie hrubieszowskim. W związku z tym AK zdecydowało dokonać pacyfikacji trzech wsi, aby ich zniszczenie podziałało odstraszająco na Ukraińców<ref>M. Zajączkowski, ''Ukraińskie podziemie na Lubelszczyźnie w okresie okupacji niemieckiej 1939-1944'', Instytut Pamięci Narodowej, Instytut Studiów Politycznych PAN, Lublin-Warszawa 2015, s. 290.</ref>. Atak na wsie przeprowadzono 10 marca 1944. Szychowice zostały spalone, we wsi zamordowanych zostało co najmniej 138 osób (w tym 66 kobiet i 34 dzieci - 27 z nich nie miało ukończonych 15 lat)"<ref>Library and Archives Canada, Volodymyr Kubijowich Fond, Box 25, File 17, Verzeichnis der ermordeten Ukrainer (-inen) im Kreiss Hrubieszow vom 11.III.1944 bis heute, [1944], brak paginacji; М. Горний'', Пом’яник українців Холмщини і Підляшшя'' ''за 1941-1947 роки'', Львів 2009, с. 141-146; М. Горний, ''Трагедія українських сіл Холмщини 1943-1944 рр. або розстріляний фенікс'', Львів 2007, с. 153-254.</ref>. Latem 1946 ocalała ludność została zmuszona do wyjazdu do Związku Sowieckiego, osadzono ich w spalonej polskiej kolonii [[Oktawin]]<ref>Michał Bołtryk, [http://www.przegladprawoslawny.pl/articles.php?id_n=354&id=8 Całe życie pani Kozy], Przegląd Prawosławny Numer 4(214), marzec 2003</ref>. |
We wsi na przełomie lat 1943 i 1944 powstał oddział [[Ukraińska Narodowa Samoobrona|Ukraińskiej Narodowej Samoobrony]]. Oddział ten prowadził następnie w rejonie wsi działania przeciwko partyzantom [[Bataliony Chłopskie|Batalionów Chłopskich]] [[Stanisław Basaj|Stanisława Basaja]] "Rysia". 9 marca 1944 w Szychowicach przebywał oddział [[UPA]] przybyły z [[Wołyń|Wołynia]]<ref>M. Zajączkowski, ''Ukraińskie podziemie na Lubelszczyźnie w okresie okupacji niemieckiej 1939-1944'', Instytut Pamięci Narodowej, Instytut Studiów Politycznych PAN, Lublin-Warszawa 2015, s. 291.</ref>. Wywiad AK uznał Szychowice za jedno z trzech – obok [[Sahryń|Sahrynia]] i [[Łasków|Łaskowa]] – miejsc koncentracji ukraińskich partyzantów w powiecie hrubieszowskim. W związku z tym AK zdecydowało dokonać pacyfikacji trzech wsi, aby ich zniszczenie podziałało odstraszająco na Ukraińców<ref>M. Zajączkowski, ''Ukraińskie podziemie na Lubelszczyźnie w okresie okupacji niemieckiej 1939-1944'', Instytut Pamięci Narodowej, Instytut Studiów Politycznych PAN, Lublin-Warszawa 2015, s. 290.</ref>. Atak na wsie przeprowadzono 10 marca 1944. Szychowice zostały spalone, we wsi zamordowanych zostało co najmniej 138 osób (w tym 66 kobiet i 34 dzieci - 27 z nich nie miało ukończonych 15 lat)"<ref>Library and Archives Canada, Volodymyr Kubijowich Fond, Box 25, File 17, Verzeichnis der ermordeten Ukrainer (-inen) im Kreiss Hrubieszow vom 11.III.1944 bis heute, [1944], brak paginacji; М. Горний'', Пом’яник українців Холмщини і Підляшшя'' ''за 1941-1947 роки'', Львів 2009, с. 141-146; М. Горний, ''Трагедія українських сіл Холмщини 1943-1944 рр. або розстріляний фенікс'', Львів 2007, с. 153-254.</ref>. Latem 1946 ocalała ludność została zmuszona do wyjazdu do Związku Sowieckiego, osadzono ich w spalonej polskiej kolonii [[Oktawin]]<ref>Michał Bołtryk, [http://www.przegladprawoslawny.pl/articles.php?id_n=354&id=8 Całe życie pani Kozy], Przegląd Prawosławny Numer 4(214), marzec 2003</ref>. |
||
== Dwór == |
|||
W połowie XVIII wieku [[Józef Benedykt Leszczyński]] wzniósł w Szychowicach nowy, murowany dwór w stylu barokowym, który został po 1830 r. rozbudowany przez Wincentego Rulikowskiego o skrzydło o cechach neogotyckich. Był to budynek na planie prostokąta, w części centralnej – trójosiowej piętrowy, zwieńczony trójkątnym frontonem o bogatej heraldycznej dekoracji<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = STRATY I ZNISZCZENIA PONIESIONE W ZABYTKACH NIERUCHOMYCH W OKRESIE I WOJNY ŚWIATOWEJ NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO (W JEGO AKTUALNYCH GRANICACH) - PDF Darmowe pobieranie |data dostępu = 2019-12-17 |opublikowany = docplayer.pl |url = https://docplayer.pl/53136145-Straty-i-zniszczenia-poniesione-w-zabytkach-nieruchomych-w-okresie-i-wojny-swiatowej-na-obszarze-wojewodztwa-lubelskiego-w-jego-aktualnych-granicach.html}}</ref>. We wnętrzu dwór miał zabytkowe wyposażenie, przechowywane w nim były pamiątki rodzinne, zbiory (m. in. porcelany z fabryki Rulikowskich w Horodnicy, pasów słuckich, broni, sreber). Posiadał dużą bibliotekę. Dwór z wyposażeniem głównie w stylu empire i niemal całą zawartością został spalony w czasie I wojny światowej<ref name=":0" />. Po 1920 r. odbudowano część budynku. Podczas II wojny zniszczona została nie tylko pozostałość dworu, ale również pozostałe zabytkowe budynki, m.in. spichlerz, stajnia, wozownia i gorzelnia oraz kaplica<ref name=":0" />. |
|||
== Parafia i cmentarz == |
== Parafia i cmentarz == |
||
[[Plik:Szychowice nagrobki z I poł. XX w.jpg|200px|right|thumb|Cmentarz prawosławny w Szychowicach]] |
[[Plik:Szychowice nagrobki z I poł. XX w.jpg|200px|right|thumb|Cmentarz prawosławny w Szychowicach]] |
||
Wersja z 13:49, 17 gru 2019
| Artykuł |
50°40'34"N, 23°57'47"E |
|---|---|
| - błąd |
39 m |
| WD |
50°37'N, 23°58'E |
| - błąd |
19726 m |
| Odległość |
1728 m |
| wieś | |
 Budynek ochotniczej straży pożarnej (OSP) w Szychowicach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
512[1] |
| Strefa numeracyjna |
84 |
| Kod pocztowy |
22-530[2] |
| Tablice rejestracyjne |
LHR |
| SIMC |
0895296 |
Położenie na mapie gminy Mircze  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu hrubieszowskiego  | |
| 50°40′34″N 23°57′47″E/50,676111 23,963056
| |
Szychowice – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie hrubieszowskim, w gminie Mircze[3][4].
Demografia
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego. Wieś stanowi sołectwo – zobacz jednostki pomocnicze gminy Mircze[5]. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 512 mieszkańców[1] i była czwartą co do wielkości miejscowością gminy Mircze.
Historia
W latach 1392-1431 wieś należała do hrubieszowskich dóbr królewskich, odebranych książętom bełskim. W 1431 król Władysław Jagiełło przywrócił ją na własność tymże książętom w osobie Ziemowita V, w nagrodę za jego udział w walkach ze zbuntowanym Świdrygiełłą. W wyniku pewnych roszad terytorialnych, wieś wraz z całą włością kryłowską znalazła się na powrót w powiecie chełmskim, a ściślej – enklawie hrubieszowskiej tego powiatu. Jeszcze około 1458 r. potężny możnowładca – Jan Tęczyński, późniejszy kasztelan krakowski, domagał się od książąt bełskich zwrotu wsi, co zostało spełnione już wkrótce potem. Stąd nasuwa się wniosek, iż Tęczyńscy władali wsią już wcześniej, zapewne od ok. 1431 roku. W roku 1546 po możnych Tęczyńskich przejęli ją Ostrorogowie, a w 1642 Radziejowscy. W I połowie XVIII w. Szychowice należały do Leszczyńskich, zaś w początkach XIX stulecia do Rulikowskich[6], jeszcze w 1905 do Kazimierza Rulikowskiego[7]. W 1827 r. wieś liczyła 74 domy i 549 mieszkańców. Spis z r. 1921 (wówczas w gminie Kryłów) wykazywał natomiast 116 domów oraz 675 mieszkańców, w tym 11 Żydów i 634 Ukraińców.
II wojna światowa
We wsi na przełomie lat 1943 i 1944 powstał oddział Ukraińskiej Narodowej Samoobrony. Oddział ten prowadził następnie w rejonie wsi działania przeciwko partyzantom Batalionów Chłopskich Stanisława Basaja "Rysia". 9 marca 1944 w Szychowicach przebywał oddział UPA przybyły z Wołynia[8]. Wywiad AK uznał Szychowice za jedno z trzech – obok Sahrynia i Łaskowa – miejsc koncentracji ukraińskich partyzantów w powiecie hrubieszowskim. W związku z tym AK zdecydowało dokonać pacyfikacji trzech wsi, aby ich zniszczenie podziałało odstraszająco na Ukraińców[9]. Atak na wsie przeprowadzono 10 marca 1944. Szychowice zostały spalone, we wsi zamordowanych zostało co najmniej 138 osób (w tym 66 kobiet i 34 dzieci - 27 z nich nie miało ukończonych 15 lat)"[10]. Latem 1946 ocalała ludność została zmuszona do wyjazdu do Związku Sowieckiego, osadzono ich w spalonej polskiej kolonii Oktawin[11].
Dwór
W połowie XVIII wieku Józef Benedykt Leszczyński wzniósł w Szychowicach nowy, murowany dwór w stylu barokowym, który został po 1830 r. rozbudowany przez Wincentego Rulikowskiego o skrzydło o cechach neogotyckich. Był to budynek na planie prostokąta, w części centralnej – trójosiowej piętrowy, zwieńczony trójkątnym frontonem o bogatej heraldycznej dekoracji[12]. We wnętrzu dwór miał zabytkowe wyposażenie, przechowywane w nim były pamiątki rodzinne, zbiory (m. in. porcelany z fabryki Rulikowskich w Horodnicy, pasów słuckich, broni, sreber). Posiadał dużą bibliotekę. Dwór z wyposażeniem głównie w stylu empire i niemal całą zawartością został spalony w czasie I wojny światowej[12]. Po 1920 r. odbudowano część budynku. Podczas II wojny zniszczona została nie tylko pozostałość dworu, ale również pozostałe zabytkowe budynki, m.in. spichlerz, stajnia, wozownia i gorzelnia oraz kaplica[12].
Parafia i cmentarz
W początkach XX wieku istniała tu drewniana cerkiew z 1767 r., fundacji Antoniego Leszczyńskiego. We wsi znajduje się cmentarz prawosławny. Murowana cerkiew św. Mikołaja z 1882 została rozebrana w latach 50. XX w.[13], po wysiedleniu ludności ukraińskiej w ramach Akcji „Wisła”.
Znane osoby
W Szychowicach urodził się ks. Sergiusz Zacharczuk (1915–1943), proboszcz Nabroża, męczennik prawosławny[14].
Przypisy
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2015-11-30].
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 18.11.2015].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 18.11.2015].
- ↑ Jednostki pomocnicze gminy Mircze. Urząd Gminy Mircze. [dostęp 2015-11-30].
- ↑ Bondyra 1993 ↓, s. wg indeksu.
- ↑ Szychowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 93.
- ↑ M. Zajączkowski, Ukraińskie podziemie na Lubelszczyźnie w okresie okupacji niemieckiej 1939-1944, Instytut Pamięci Narodowej, Instytut Studiów Politycznych PAN, Lublin-Warszawa 2015, s. 291.
- ↑ M. Zajączkowski, Ukraińskie podziemie na Lubelszczyźnie w okresie okupacji niemieckiej 1939-1944, Instytut Pamięci Narodowej, Instytut Studiów Politycznych PAN, Lublin-Warszawa 2015, s. 290.
- ↑ Library and Archives Canada, Volodymyr Kubijowich Fond, Box 25, File 17, Verzeichnis der ermordeten Ukrainer (-inen) im Kreiss Hrubieszow vom 11.III.1944 bis heute, [1944], brak paginacji; М. Горний, Пом’яник українців Холмщини і Підляшшя за 1941-1947 роки, Львів 2009, с. 141-146; М. Горний, Трагедія українських сіл Холмщини 1943-1944 рр. або розстріляний фенікс, Львів 2007, с. 153-254.
- ↑ Michał Bołtryk, Całe życie pani Kozy, Przegląd Prawosławny Numer 4(214), marzec 2003
- ↑ a b c STRATY I ZNISZCZENIA PONIESIONE W ZABYTKACH NIERUCHOMYCH W OKRESIE I WOJNY ŚWIATOWEJ NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO (W JEGO AKTUALNYCH GRANICACH) - PDF Darmowe pobieranie [online], docplayer.pl [dostęp 2019-12-17].
- ↑ Strona diecezji lubelsko-chełmskiej — Ziemia za świątynie
- ↑ Strona diecezji lubelsko-chełmskiej — Święty kapłan – męczennik Sergiusz (Zacharczuk)
Bibliografia
- Wiesław Bondyra, Słownik historyczny miejscowości województwa zamojskiego, Lublin - Zamość 1993, oai:biblioteka.teatrnn.pl:8806 [dostęp 2019-03-07].
