Stanisław Franciszek Dąbek

Stanisław Franciszek Dąbek fot. Krzysztof anin Kuzko

Stanisław Franciszek Dąbek (ur. 3 grudnia 1946 r. w Ostrowcu Świętokrzyskim), polski muzykolog i teoretyk muzyki, profesor nauk humanistycznych, pedagog.

Życiorys

Egzamin maturalny zdał w Liceum Ogólnokształcącym im. J. Chreptowicza (1964) w rodzinnym mieście. Ukończył Państwową Średnią Szkołę Muzyczną im. L. Różyckiego w Kielcach, uzyskując uprawnienia nauczyciela Wychowania Muzycznego (1970, dyplom z wyróżnieniem). Studiował w Instytucie Muzykologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, był uczniem Karola Mrowca CM – magisterium, 13 czerwca 1975 (z wyróżnieniem), doktorat, 17 października 1984: Wielogłosowy repertuar rękopiśmiennych kancjonałów klasztoru Panien Benedyktynek w Staniątkach (1586-1754). Habilitacja, 21 maja 1998, również w Instytucie Muzykologii KUL: Twórczość mszalna kompozytorów polskich XX w. 1900-1995 (Warszawa 1996, Wydawnictwo Naukowe PWN); za tę pracę otrzymał nagrodę Rektora KUL. Tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych uzyskał 18 października 2012, na podstawie dorobku naukowego oraz pracy Twórczość litanijna Stanisława Moniuszki i jej konteksty (Warszawa 2011, Wydawnictwo Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina), w Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Wydział Nauk Historycznych i Społecznych.

Jego prace są poświęcone wielogłosowej muzyce liturgicznej oraz religijnej dawnej i współczesnej (XV – XXI w.), głównie polskich kompozytorów, metodzie analizy tej muzyki (wypracował autorską metodologię) oraz muzyce religijnej, m.in. Stanisława Moniuszki i Feliksa Nowowiejskiego.

Był stypendystą: Karl-Franzens-Universität-Graz, Austria (Musikwissenschaftliches Institut oraz Institut für Liturgiewissenschaft, Christliche Kunst und Hymnologie) – rok akad. 1978/1979, stypendium rządu austriackiego; Katholieke Universiteit Leuven, Belgia (Afdeling Musicologie) – kilkakrotne pobyty od 1986.

Studiował prywatnie kompozycję pod kierunkiem Bogusława Schaeffera (1970-1973). Komponował w latach 70. XX w. M.in. muzykę do czterech spektakli (Wieczerza, Włókna, Ikar, Piętno, ponad 40 minut muzyki do każdego spektaklu) eksperymentalnego teatru (bez tekstu, w zaciemnionej sali) „Scena Plastyczna KUL” Leszka Mądzika, nagradzaną na festiwalach teatralnych (także zagranicznych). Utrzymany w estetyce schaefferowskiej utwór Ave Maria na chór mieszany a cappella (1981) zdobył III nagrodę (I nie przyznano) na Ogólnopolskim Konkursie Kompozytorskim im. S. Wiechowicza (Polskiego Związku Chórów i Orkiestr oraz Związku Kompozytorów Polskich); został opublikowany, Warszawa 1988; przewidziane regulaminem prawykonanie nie odbyło się, z powodu wprowadzenia stanu wojennego.

Pracował w następujących uczelniach:

• Katolicki Uniwersytet Lubelski, Instytut Muzykologii (1975-2007), kierownik Katedry Polifonii Religijnej (1998-2007);
• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, specjalność Muzykologia Teoretyczna i Stosowana (2000-2012), kierownik Katedry Systematyki i Kulturologii Muzycznej (2002-2012);
• Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina, Wydział Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki (2002-2017, do przejścia na emeryturę), kierownik Katedry Nauk Humanistycznych (2013-2016), Współpracując z Alicją Gronau, prowadził także zajęcia na Podyplomowych Studiach Teorii Muzyki.

wykłady gościnne:

• Akademia Muzyczna im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy,
• Akademia Muzyczna im. S. Moniuszki w Gdańsku,
• Akademia Muzyczna im. Ignacego Jana Paderewskiego w Poznaniu.

Jest członkiem zwyczajnym ZKP (Sekcja Muzykologów), czynnym Towarzystwa Naukowego KUL.

Był organizatorem/współorganizatorem konferencji/sympozjów naukowych w uczelniach, w których pracował:

• Międzynarodowe Sympozjum „Historia i współczesność muzyki liturgicznej w Polsce. 100 lat od wydania Motu proprio papieża Piusa XI” (2003); Ogólnopolskie Sympozjum „Ecclesia psalmis cantans” (2005) – Instytut Muzykologii KUL.
• Międzynarodowe Sympozjum Naukowe Sanctissima Trinitas et musica: plana, figurata atque instrumentalis (2009), Sympozjum 50 lat Kind of Blue Milesa Davisa (2009) – Muzykologia Teoretyczna i Stosowana, Katedra Systematyki i Kulturologii Muzycznej UKSW,
• Międzynarodowa Konferencja Puccini na głosy (2015) – Katedra Nauk Humanistycznych, Wydział Wokalno-Aktorski; Ogólnopolska Interdyscyplinarna Konferencja Naukowa Katedry Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina, Muzyka polska i Biblia „Światło Słowa Bożego” (2016) – UMFC.

Książki i publikacje

Książki

• Twórczość litanijna Stanisława Moniuszki i jej konteksty, Wydawnictwo Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina, Warszawa 2011. ISBN 978-83-61489-15-3
• Wielogłosowy repertuar kancjonałów staniąteckich (XVI – XVIII w.), Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1997. ISBN 83-86668-87-3
• Twórczość mszalna kompozytorów polskich XX wieku 1900 – 1995, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996. ISBN 83-01-12114-9

Redakcje

• Musicae Sacrae Ars et Scientia. Księga ku czci ks. prof. Karola Mrowca, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” t. 34, z. 7, red. Stanisław Dąbek, ks. Ireneusz Pawlak, Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1987. ISSN 0035-7723
• Współczesna polska religijna kultura muzyczna. Zakres pojęciowy, możliwości badawcze. Materiały z sympozjum zorganizowanego przez Instytut Muzykologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 16 – 17 lutego 1989 r., red. ks. Bolesław Bartkowski, Stanisław Dąbek, Antoni Zoła, Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1992. ISBN 83-228-0272-2
• Ratio musicae, red. Stanisław Dąbek, Wydawnictwo Akademii Muzycznej im. Fr. Chopina w Warszawie, Warszawa 2003. ISBN 83-87759-96-1
• “Thesaurus musicae sacrae summa cura servetur et foveatur”. Międzynarodowe Sympozjum Historia i współczesność muzyki liturgicznej w Polsce 100 lat od wydania Motu proprio papieża Piusa X, red. Stanisław Dąbek, ks. Ireneusz Pawlak, Wydawnictwo Polihymnia, Lublin 2004. ISBN 83-7270-301-9
• Sanctissima Trinitas et musica: plana, figurata atque instrumentalis, red. Stanisław Dąbek, Czesław Grajewski, ks. Zenon Kołodziejczak, ks. Krzysztof Niegowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2011. ISBN 97-83-7072-677-5
• Monodia et Harmonia Polonica Sacra. Georgio Pikulik cordis donum, red. Stanisław Dąbek, Czesław Grajewski, ks. Zenon Kołodziejczak, ks. Krzysztof Niegowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2013. ISBN 978-83-7072-791-8
• Puccini na głosy, red. Stanisław Dąbek, Małgorzata Sokołowicz, Agnieszka Muszyńska–Andrejczyk, Wydawnictwo Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina, Warszawa 2017. ISBN 978-83-6148-994-8

Wybrane artykuły

• Koncepcja formy i brzmienia „Magnificat” Mikołaja z Radomia, w: Musicae Sacrae Ars et Scientia. Księga ku czci ks. prof. Karola Mrowca, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” t. 34, nr 7, red. Stanisław Dąbek, ks. Ireneusz Pawlak, Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1987, s. 141 – 158.
• O orientacji metodologicznej w analizie religijnej muzyki konfesyjnej. Teoria i praktyka, w: Roman Maciejewski twórca charyzmatyczny, red. Jagna Dankowska, Janina Tatarska, Anna Brożek, Akademia Muzyczna im. I. J. Paderewskiego, Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina, Poznań-Warszawa 2010, s. 209-219.
• Dwa staropolskie przekładania psalmu 1 i ich melodyje: Andrzej Trzecieski – Wacław z Szamotuł, Jan Kochanowski – Mikołaj Gomółka, w: Potencjał wiersza, red. Witold Sadowski, Wydawnictwo Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2013, s. 195-212.
• Ewangeliczny pastor bonus w dwóch odczytaniach muzycznych: Wacław z Szmotuł (1564) i Mikołaj Zieleński (1611), w: Et super hanc petram…Księga Pamiątkowa z okazji 75-lecia urodzin Księdza Profesora Kazimierza Szymonika, red. Michał Sławecki, Wydawnictwo Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina, Warszawa 2017, s. 79-95.
• Glosy do badań moniuszkowskich, „Roczniki Humanistyczne” 2020, z. 12, s. 199-214.
• „Missa de Lisieux” Feliksa Nowowiejskiego – wotum ku czci św. Teresy, w: Feliks Nowowiejski – w kręgu twórczości i recepcji, red. Aleksandra Kłaput-Wiśniewska, Wydawnictwo Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2020, s. 9-30.