Liliensztern: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobna rozbudowa, źródła |
drobne merytoryczne |
||
| Linia 21: | Linia 21: | ||
'''Liliensztern''' (''Liliensternus'') – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] [[teropody|teropoda]] z grupy [[celofyzoidy|celofyzoidów]] (Coelophysoidea). [[gatunek typowy|Gatunkiem typowym]] jest ''L. liliensterni'', nazwany w 1934 roku przez [[Friedrich von Huene|Friedricha von Huenego]] na cześć niemieckiego [[paleontologia|paleontologa]] [[Hugo Rühle von Lilienstern|Hugona Rühlego von Liliensterna]]. Huene opisał go na podstawie [[skamieniałości]] z [[Knollenmergel]] w [[Turyngia|Turyngii]] i zaklasyfikował do rodzaju ''[[haltikozaur|Halticosaurus]]''{{r|RH00}}. Szczątki lilienszternów mogą pochodzić również z [[Frick]] w [[Szwajcaria|Szwajcarii]]. ''Liliensternus liliensterni'' żył w [[trias późny|późnym triasie]], w [[noryk]]u{{r|Rauhut03}}. |
'''Liliensztern''' (''Liliensternus'') – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] [[teropody|teropoda]] z grupy [[celofyzoidy|celofyzoidów]] (Coelophysoidea). [[gatunek typowy|Gatunkiem typowym]] jest ''L. liliensterni'', nazwany w 1934 roku przez [[Friedrich von Huene|Friedricha von Huenego]] na cześć niemieckiego [[paleontologia|paleontologa]] [[Hugo Rühle von Lilienstern|Hugona Rühlego von Liliensterna]]. Huene opisał go na podstawie [[skamieniałości]] z [[Knollenmergel]] w [[Turyngia|Turyngii]] i zaklasyfikował do rodzaju ''[[haltikozaur|Halticosaurus]]''{{r|RH00}}. Szczątki lilienszternów mogą pochodzić również z [[Frick]] w [[Szwajcaria|Szwajcarii]]. ''Liliensternus liliensterni'' żył w [[trias późny|późnym triasie]], w [[noryk]]u{{r|Rauhut03}}. |
||
W 1984 roku [[Samuel Paul Welles]] przeniósł ''L. liliensterni'' do odrębnego rodzaju ''Liliensternus''{{r|Rauhut03}}. W 1993 roku [[Gilles Cuny]] i [[Peter Galton]] opisali gatunek ''L. |
W 1984 roku [[Samuel Paul Welles]] przeniósł ''L. liliensterni'' do odrębnego rodzaju ''Liliensternus''{{r|Rauhut03}}. W 1993 roku [[Gilles Cuny]] i [[Peter Galton]] opisali gatunek ''L. airelensis'' z [[retyk (geologia)|retyku]]-[[hettang]]u [[Normandia|Normandii]]. Niektórzy autorzy wspierali hipotezę o [[grupa siostrzana|siostrzanych]] relacjach pomiędzy tymi gatunkami{{r|CM04}}, podczas gdy inni wątpili w nią{{r|RH00}}{{r|RT04}}, niekiedy uważając ''L. airelensis'' za ''[[nomen dubium]]'' możliwe do przypisania jedynie do Coelophysoidea{{r|RT04}}. [[Oliver Rauhut|Rauhut]] oraz [[Ronald Tykoski|Tykoski]] i [[Timothy Rowe|Rowe]] uznali ''L. liliensterni'' za [[metatakson]]{{r|Rauhut03}}{{r|RT04}}. W 2007 roku [[Martín Ezcurra|Ezcurra]] i Cuny stwierdzili, że cechy uznawane przez niektórych naukowców za łączące te dwa gatunki są szerzej rozprzestrzenione wśród celofyzoidów i przenieśli ''L. airelensis'' do odrębnego rodzaju ''[[lofostrof|Lophostropheus]]'', który według przeprowadzonej przez nich analizy [[kladystyka|kladystycznej]] jest bliżej spokrewniony z [[celofyzy|Coelophysidae]] niż z ''L. liliensterni''{{r|Lopho}}. |
||
Liliensztern jest najlepiej reprezentowany w zapisie kopalnym spośród znanych [[Europa|europejskich]] [[trias]]owych teropodów{{r|RH00}}{{r|Rauhut03}}. Jest też jednym z największych – długość jednego z [[syntyp]]ów szacuje się na ponad 5 m, przy czym obecność jedynie dwóch zrośniętych [[kość krzyżowa|kręgów krzyżowych]] oraz widoczne [[szew (anatomia)|szwy]] pomiędzy łukiem nerwowym a centrum [[kręg]]u sugerują, że skamieniałości te należą do osobnika, który nie zakończył jeszcze wzrostu{{r|RH00}}. |
Liliensztern jest najlepiej reprezentowany w zapisie kopalnym spośród znanych [[Europa|europejskich]] [[trias]]owych teropodów{{r|RH00}}{{r|Rauhut03}}. Jest też jednym z największych – długość jednego z [[syntyp]]ów szacuje się na ponad 5 m, przy czym obecność jedynie dwóch zrośniętych [[kość krzyżowa|kręgów krzyżowych]] oraz widoczne [[szew (anatomia)|szwy]] pomiędzy łukiem nerwowym a centrum [[kręg]]u sugerują, że skamieniałości te należą do osobnika, który nie zakończył jeszcze wzrostu{{r|RH00}}. |
||
Wersja z 00:59, 1 mar 2011
| {{{nazwa łacińska}}}[1] | |||
| Welles, 1984 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzaj |
liliensztern | ||
| Gatunki | |||
| |||
Liliensztern (Liliensternus) – rodzaj teropoda z grupy celofyzoidów (Coelophysoidea). Gatunkiem typowym jest L. liliensterni, nazwany w 1934 roku przez Friedricha von Huenego na cześć niemieckiego paleontologa Hugona Rühlego von Liliensterna. Huene opisał go na podstawie skamieniałości z Knollenmergel w Turyngii i zaklasyfikował do rodzaju Halticosaurus[2]. Szczątki lilienszternów mogą pochodzić również z Frick w Szwajcarii. Liliensternus liliensterni żył w późnym triasie, w noryku[3].
W 1984 roku Samuel Paul Welles przeniósł L. liliensterni do odrębnego rodzaju Liliensternus[3]. W 1993 roku Gilles Cuny i Peter Galton opisali gatunek L. airelensis z retyku-hettangu Normandii. Niektórzy autorzy wspierali hipotezę o siostrzanych relacjach pomiędzy tymi gatunkami[4], podczas gdy inni wątpili w nią[2][5], niekiedy uważając L. airelensis za nomen dubium możliwe do przypisania jedynie do Coelophysoidea[5]. Rauhut oraz Tykoski i Rowe uznali L. liliensterni za metatakson[3][5]. W 2007 roku Ezcurra i Cuny stwierdzili, że cechy uznawane przez niektórych naukowców za łączące te dwa gatunki są szerzej rozprzestrzenione wśród celofyzoidów i przenieśli L. airelensis do odrębnego rodzaju Lophostropheus, który według przeprowadzonej przez nich analizy kladystycznej jest bliżej spokrewniony z Coelophysidae niż z L. liliensterni[6].
Liliensztern jest najlepiej reprezentowany w zapisie kopalnym spośród znanych europejskich triasowych teropodów[2][3]. Jest też jednym z największych – długość jednego z syntypów szacuje się na ponad 5 m, przy czym obecność jedynie dwóch zrośniętych kręgów krzyżowych oraz widoczne szwy pomiędzy łukiem nerwowym a centrum kręgu sugerują, że skamieniałości te należą do osobnika, który nie zakończył jeszcze wzrostu[2].
- ↑ {{{nazwa łacińska}}}, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d Oliver W. M. Rauhut, Axel Hungerbühler. A review of European Triassic theropods. „Gaia”. 15, s. 75–88, 2000. (ang.).
- ↑ a b c d Oliver W. M. Rauhut. The interrelationships and evolution of basal theropod dinosaurs. „Special Papers in Palaeontology”. 69, s. 1–213, 2003. ISBN 090170279X. (ang.).
- ↑ Matthew T. Carrano, Scott D. Sampson. A review of coelophysoids (Dinosauria: Theropoda) from the Early Jurassic of Europe, with comments on the late history of the Coelophysoidea. „Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie, Monatshefte”. 2004 (9), s. 537–558, 2004. (ang.).
- ↑ a b c Ronald S. Tykoski, Timothy Rowe: Ceratosauria. W: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press, 2004, s. 47–70. ISBN 0-520-24209-2.
- ↑ Martín D. Ezcurra, Gilles Cuny. The coelophysoid Lophostropheus airelensis, gen. nov.: a review of the systematics of "Liliensternus" airelensis from the Triassic-Jurassic outcrops of Normandy (France). „Journal of Vertebrate Paleontology”. 27 (1), s. 73–86, 2007. DOI: 10.1671/0272-4634(2007)27%5B73:TCLAGN%5D2.0.CO;2. (ang.).
Linki zewnętrzne
| Infrarzędy dinozaurów | |
|---|---|
| Era dinozaurów | |
| Dyscypliny powiązane |
