Żegota Pauli: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m MalarzBOT: {{ka}} jest redirectem {{Kontrola autorytatywna}}
Wsuwka (dyskusja | edycje)
1156 edycji
→‎Publikacje: linki zewnętrzne, drobne merytoryczne
Linia 19: Linia 19:
== Publikacje ==
== Publikacje ==
* ''Wyimki z podróży po Galicyi w r. 1831'' ("Rozmaitości" nr 47–52/1835)
* ''Wyimki z podróży po Galicyi w r. 1831'' ("Rozmaitości" nr 47–52/1835)
* ''Pieśni ludu polskiego w Galicji'' (1838)
* ''[https://polona.pl/item/piesni-ludu-polskiego-w-galicyi,OTI4OTcxNjY/4/#info:metadata Pieśni ludu polskiego w Galicji]'' (1838)
* ''Pieśni ludu ruskiego w Galicji'' (t. 1–2, Lwów 1839–40)
* ''Pieśni ludu ruskiego w Galicji'' ([https://polona.pl/item/piesni-ludu-ruskiego-w-galicyi-t-1,MTAyOTgxMDY3/0/#info:metadata tom 1], tom 2, Lwów 1839–40)
* ''Starożytności galicyjskie'' (zeszyt 1 -dalsze nie ukazały się, 1840)
* ''[https://polona.pl/item/starozytnosci-galicyjskie,OTI4OTcxNjM/6/#info:metadata Starożytności galicyjskie]'' (zeszyt 1 -dalsze nie ukazały się, 1840)
* ''Zamek Odrzykoński. Album na korzyść pogorzelców'' (1844)
* ''Zamek Odrzykoński. Album na korzyść pogorzelców'' (1844)
* ''Pamiątki do życia i sprawy Samuela i Krzysztofa Zborowskich'', Lwów [[1846]]
* ''[https://polona.pl/item/pamietniki-do-zycia-i-sprawy-samuela-i-krzysztofa-zborowskich,NjU3NTI2MTI/6/#info:metadata Pamiętniki do życia i sprawy Samuela i Krzysztofa Zborowskich]'', Lwów [[1846]]
* ''Pamiętniki o wyprawie chocimskiej r. 1621'', Kraków [[1853]]
* ''[https://polona.pl/item/pamietniki-o-wyprawie-chocimskiej-r-1621-jana-hrabi-z-ostroroga-prokopa-zbigniewskiego,NjU3NTI2MTU/4/#info:metadata Pamiętniki o wyprawie chocimskiej r. 1621]'', Kraków [[1853]]
* ''Spór o Morskie Oko'' (Kraków 1891, odbitka z "[[Czas]]u")
* ''[https://polona.pl/item/spor-o-morskie-oko,MjMyNjM3/1/#info:metadata Spór o Morskie Oko]'' (Kraków 1891, odbitka z "[[Czas]]u")
* ''Przyczynki do etnografii tatrzańskich górali'' ("[[Lud (pismo)|Lud]]" t. 5, 1899 - wyd. pośmiertnie)
* ''Przyczynki do etnografii tatrzańskich górali'' ("[[Lud (pismo)|Lud]]" t. 5, 1899 - wyd. pośmiertnie)


Wersja z 20:56, 11 maj 2020

Żegota Pauli wg. drzeworytu autorstwa Edwarda Nicza i Józefa Kruszewskiego, [1887]

Żegota Pauli, właśc. (do 1831 r.) Ignacy Pauli (ur. 1 lipca 1814 w Nowym Sączu, zm. 20 października 1895 w Krakowie) – polski historyk i archeolog, bibliotekarz i bibliograf, badacz polskiej i słowiańskiej kultury ludowej, jeden z pierwszych polskich etnografów i krajoznawców.

Życiorys

Był synem Macieja i Zofii z Wojciechowskich. Po ukończeniu gimnazjum w Nowym Sączu (1832) wyjechał do Lwowa, gdzie podjął studia filologiczne, następnie medyczne.[1] W latach 1835-1836 był więziony za kontakty z patriotyczną spiskową organizacją młodzieży lwowskiej. Od 1843 r. brał czynny udział w życiu literackim i politycznym Lwowa. Od 1845 r. w Krakowie, gdzie był zatrudniony jako bibliotekarz i konserwator archiwum Potockich (do 1852 r.). Później pracował jako tłumacz i korektor, a następnie (od 1872 r.) w Bibliotece Jagiellońskiej (od 1881 r. z tytułem "Historiografa UJ"). W międzyczasie w 1859 r. ukończył studia medyczne.[1] Ostatnie ćwierć wieku swego życia przemieszkał gościnnie w murach krakowskiego klasztoru bonifratrów.

Działalność

Od najwcześniejszych lat interesował się wszystkimi tymi dziedzinami wiedzy, które łącznie mieścimy dziś w haśle "krajoznawstwo". Jeszcze jako uczeń nowosądeckiego gimnazjum odbył swą pierwszą podróż po Galicji (m. in. w Pieniny), której opis ogłosił później pt. Wyimki z podróży po Galicyi w r. 1831. Zawarł w nim m.in. szereg danych historycznych, opisy strojów i zwyczajów górali pienińskich oraz podania ludowe (w tym o św. Kindze). Ważny wpływ na jego późniejsze zainteresowania posiadał sądecki wikary i katecheta ks. Michał Głowacki "Świętopełk", później jeden z organizatorów „poruseństwa” chochołowskiego. W latach 1840–42 podróżował po Beskidach, docierając do Żywca. W 1854 r. odbył większą podróż w Tatry i na Spisz. Poza wydanymi pozycjami pozostawił liczne materiały rękopiśmienne, m.in. tekę materiałów dotyczących Tatr i Podhala, przechowywane obecnie w Bibliotece Jagiellońskiej. Pauli przekazał przed śmiercią znaczną część swoich zbiorów bibliotecznych jak: rękopisy, druki i ryciny swojemu przyjacielowi Władysławowi Ignacemu Wisłockiemu, który opracował ich bibliografię i także włączył w zbiór Biblioteki Jagiellońskiej[2].

Od 1845 r. należał do Towarzystwa Naukowego Krakowskiego (przekształconego w 1872 r. w Akademię Umiejętności). Od 1876 r. był członkiem honorowym Towarzystwa Archeologicznego Krajowego we Lwowie.[1]

Strona tytułowa "Pieśni ludu polskiego w Galicji"

Pamięć

W 1896 r. Pauli został uczczony w Krakowie tablicą pamiątkową na murze klasztoru bonifratrów przy ul. Krakowskiej 48, gdzie przez szereg lat mieszkał i gdzie zmarł, głoszącą: "W tych celkach Braci Miłosierdzia przemieszkał ostatnich 25 lat życia swego Żegota Pauli, nestor archeologów i etnografów polskich; historiograf Uniwersytetu Jagiellońskiego"[3]. Pochowany został na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie, w kwaterze Kr[4]. Upamiętnia go również epitafium w kościele św. Anny w Krakowie.

Publikacje

Przypisy

  1. ↑ a b c Chowański Adam: Ludzie turystyki i krajoznawstwa (108). Pauli Żegota (hasło), w: "Gościniec" R. XX, nr 5 (222), maj 1988, s. 26
  2. ↑ Henryk Ułaszyn. Dr. Władysław Wisłocki. Notka biograficzno-bibliograficzna. „Przegląd Bibliograficzny”. 6, s. 94, 1901. Kraków. 
  3. ↑ Aleksander Krawczuk: Opowieści o zmarłych. Cmentarz Rakowicki część 3 i 4. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza w Krakowie, 1988, s. 129. ISBN 83-03-02300-4.
  4. ↑ Karolina Grodziska-Ożóg: Cmentarz Rakowicki w Krakowie (1803-1939). Wyd. II. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1987, s. 131. ISBN 83-08-01428-3.

Bibliografia

  1. Encyklopedia powszechna PWN, t. 5. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974.
  2. Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wyd. Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
  3. Ks. Witold Józef Kowalów, Ks. Michał Stanisław Głowacki "Świętopełk" (1804–1846). Folklorysta i współorganizator powstania, Biały Dunajec – Ostróg 1999.

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Żegota_Pauli&oldid=59753122”