Wojna duńska (1864): Różnice pomiędzy wersjami

Wojna duńska 1864 roku
	; Bitwa pod Dybbøl
Czas	1 lutego – 30 października 1864
Miejsce	Szlezwik, Jutlandia
Terytorium	Związku Niemieckiego
Przyczyna	dążenie Prus do przyłączenia księstw: Szlezwiku, Holsztynu i Lauenburg/Elbe
Wynik	zwycięstwo Związku Niemieckiego, traktat wiedeński
Strony konfliktu
Związek Niemiecki:; • Prusy; • Austria	Dania
Dowódcy
Prusy:; Wilhelm I Hohenzollern,; Otto von Bismarck,; Friedrich Graf von Wrangel; Austria:; Franciszek Józef,; Wilhelm von Tegetthoff	Chrystian IX,; Christian Julius de Meza,; George Daniel Gerlach (od 29 lutego 1864)
Siły
na początku wojny:; 61 000; 154 działa; późniejsze posiłki:; 20 000; 64 działa	38 000; ok. 100 dział
Straty
ok. 1700 zabitych, rannych i wziętych do niewoli	ok. 1570 zabitych, ok. 700 rannych i ok. 3550 wziętych do niewoli
brak współrzędnych
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 16:58, 22 lut 2021

Wojna duńska 1864 roku, znana także (głównie w historiografii anglosaskiej) jako II wojna o Szlezwik lub wojna duńsko-pruska - konflikt między koalicją Austrii i Prus oraz Danią, mający miejsce w 1864 roku.

Geneza konfliktu

W połowie XIX wieku monarcha duński władał również trzema położonymi na pograniczu księstwami: Szlezwiku, Holsztynu i Saksonią-Lauenburg, połączonymi z Danią unią personalną. Księstwa te (oprócz Szlezwiku) należały do Związku Niemieckiego. W roku 1863 król duński Fryderyk VII rozpoczął starania o ich przyłączenie do Danii.

16 listopada 1863 r. na tronie zastąpił go Chrystian IX, który już na wstępie stanął wobec niezwykle trudnej sytuacji, bowiem działania królów duńskich w oczach pruskiej opinii publicznej stanowiły naruszenie praw narodu niemieckiego. Otto von Bismarck zdecydował się na wystąpienie zbrojne, ale jedynie z Austrią, nie zaś siłami całego Związku Niemieckiego. Wskutek krótkowzroczności cesarza Franciszka Józefa Austria zmarnowała okazję na odtworzenie swojej pozycji w Związku Niemieckim poprzez samodzielne wystąpienie.

Przebieg wojny

1 lutego 1864 roku wojska koalicyjne przekroczyły graniczną rzekę Eider. Na morzu Dania w marcu 1864 zastosowała blokadę morską pruskich portów, lecz po nierozstrzygniętej bitwie morskiej pod Helgolandem eskadry duńskiej z eskadrą austriacko-pruską 9 maja 1864, blokada została zakończona. Walki na lądzie trwały do 30 września 1864 roku i zakończyły się klęską Danii.

Konsekwencje

Osobny artykuł: Traktat wiedeński (1864).

Bismarck doskonale zdawał sobie sprawę z możliwości, jakie jego polityce stwarza zakończony właśnie konflikt. Doprowadził do (teoretycznie uczciwego) podziału zajętych księstw, które poddano pod administrację obydwu biorących udział w konflikcie państw. W rezultacie Holsztyn uzyskała Austria, natomiast Szlezwik – Prusy. Do Prus włączono także Lauenburg. Bismarck wymusił też na Austrii zgodę na przeniesienie bazy pruskiej marynarki wojennej z Gdańska do Kilonii w Holsztynie, wybudowanie dwóch traktów strategicznych łączących Szlezwik z Lauenburg wraz z otrzymaniem zgody na budowę umocnień w Holsztynie. Układ taki dawał Prusom odpowiednie zaplecze i zarazem doskonały pretekst do następnej wojny – z Austrią, która miała wybuchnąć w niecałe dwa lata później.

W wyniku podziału Szlezwiku i Holsztynu niemiecka opinia publiczna odwróciła się od Austrii, gdyż w powszechnym mniemaniu obowiązkiem cesarza (jako głowy najważniejszego z państw Związku Niemieckiego) była obrona niezawisłości księstw. Niechętnie przyjęto więc potraktowanie przez Franciszka Józefa tego konfliktu jako okazji do powiększenia obszaru własnego państwa, tym bardziej że zdawano sobie sprawę z braku związków łączących Holsztyn z odległą Austrią^[1].

Zobacz też

I wojna o Szlezwik

Przypisy

↑ Grodziski Stanisław, Franciszek Józef I, Ossolineum, Wrocław 1990.

Linki zewnętrzne

Śladami Wojny Duńskiej 1864 roku

[1] Grodziski Stanisław, Franciszek Józef I, Ossolineum, Wrocław 1990.

[1]

@@ Linia 8: / Linia 8: @@
  |czas         = 1 lutego – 30 października 1864
  |miejsce      = [[Szlezwik]], [[Półwysep Jutlandzki|Jutlandia]]
- |terytorium   =
+ |terytorium   = [[Związek Niemiecki|Związku Niemieckiego]]
- |przyczyna    = dążenie Prus do przyłączenia księstw: [[Szlezwik]]u, [[Holsztyn]]u i [[Lauenburg/Elbe]]
+ |przyczyna    = dążenie [[Królestwo Prus|Prus]] do przyłączenia księstw: [[Szlezwik]]u, [[Holsztyn]]u i [[Lauenburg/Elbe]]
- |wynik        = zwycięstwo Związku Niemieckiego, [[traktat wiedeński (1864)|traktat wiedeński]]
+ |wynik        = zwycięstwo [[Związek Niemiecki|Związku Niemieckiego]], [[traktat wiedeński (1864)|traktat wiedeński]]
- |strona1      = [[Niemcy]]:<br />• [[Prusy]]<br />• [[Austria]]
+ |strona1      = [[Związek Niemiecki]]:<br />• [[Królestwo Prus|Prusy]]<br />• [[Cesarstwo Austrii|Austria]]
  |strona2      = [[Dania]]
- |dowódca1     = [[Friedrich Graf von Wrangel]]
+ |dowódca1     = Prusy:<br /> [[Wilhelm I Hohenzollern]],<br /> [[Otto von Bismarck]],<br /> [[Friedrich Graf von Wrangel]]<br /> Austria:<br /> [[Franciszek Józef]],<br /> [[Wilhelm von Tegetthoff]]
- |dowódca2     = [[Christian Julius de Meza]]<br />[[George Daniel Gerlach]] (od 29 lutego 1864)
+ |dowódca2     = [[Chrystian IX]],<br />[[Christian Julius de Meza]],<br />[[George Daniel Gerlach]] (od 29 lutego 1864)
  |siły1        = '''na początku wojny''':<br />61 000<br />154 działa<br />'''późniejsze posiłki''':<br />20 000<br />64 działa
  |siły2        = 38 000<br />ok. 100 dział
@@ Linia 23: / Linia 23: @@
  |commons      = Category:Second Schleswig War
 }}
-'''Wojna duńska 1864 roku''', znana także (głównie w historiografii anglosaskiej) jako '''II wojna o Szlezwik''' lub '''wojna duńsko-pruska''', to konflikt między koalicją [[Cesarstwo Austrii|Austrii]] i [[Królestwo Prus|Prus]] oraz [[Dania|Danią]], mający miejsce w 1864 roku.
+'''Wojna duńska 1864 roku''', znana także (głównie w historiografii anglosaskiej) jako '''II wojna o Szlezwik''' lub '''wojna duńsko-pruska''' - konflikt między koalicją [[Cesarstwo Austrii|Austrii]] i [[Królestwo Prus|Prus]] oraz [[Dania|Danią]], mający miejsce w 1864 roku.
 == Geneza konfliktu ==
@@ Linia 31: / Linia 31: @@
 == Przebieg wojny ==
-lutego 1864 roku wojska koalicyjne przekroczyły graniczną rzekę [[Eider]]. Na morzu Dania w marcu 1864 zastosowała blokadę morską pruskich portów, lecz po nierozstrzygniętej [[Bitwa pod Helgolandem (1864)|bitwie morskiej pod Helgolandem]] eskadry duńskiej z eskadrą austriacko-pruską 9 maja 1864, blokada została zakończona. Walki na lądzie trwały do 30 września 1864 roku i zakończyły się klęską Danii.
+lutego 1864 roku wojska koalicyjne przekroczyły graniczną rzekę [[Eider]]. Na [[Morze Północne|morzu]] Dania w marcu 1864 zastosowała [[Blokada morska|blokadę morską]] pruskich portów, lecz po nierozstrzygniętej [[Bitwa pod Helgolandem (1864)|bitwie morskiej pod Helgolandem]] eskadry duńskiej z eskadrą austriacko-pruską 9 maja 1864, blokada została zakończona. Walki na lądzie trwały do 30 września 1864 roku i zakończyły się klęską Danii.
 == Konsekwencje ==
 {{osobny artykuł|Traktat wiedeński (1864)}}
-Bismarck doskonale zdawał sobie sprawę z możliwości, jakie jego polityce stwarza zakończony właśnie konflikt. Doprowadził do (teoretycznie uczciwego) podziału zajętych księstw, które poddano pod administrację obydwu biorących udział w konflikcie państw. W rezultacie Holsztyn uzyskała Austria, natomiast Szlezwik – Prusy. Do Prus włączono także Lauenburg. Bismarck wymusił też na Austrii zgodę na przeniesienie bazy pruskiej marynarki wojennej z [[Gdańsk]]a do [[Kilonia|Kilonii]] w Holsztynie, wybudowanie dwóch traktów strategicznych łączących Szlezwik z Lauenburg wraz z otrzymaniem zgody na budowę umocnień w Holsztynie. Układ taki dawał Prusom odpowiednie zaplecze i zarazem doskonały pretekst do następnej wojny – z [[wojna prusko-austriacka|Austrią]], która miała wybuchnąć w niecałe dwa lata później.
+Bismarck doskonale zdawał sobie sprawę z możliwości, jakie jego polityce stwarza zakończony właśnie konflikt. Doprowadził do (teoretycznie uczciwego) podziału zajętych księstw, które poddano pod administrację obydwu biorących udział w konflikcie państw. W rezultacie Holsztyn uzyskała Austria, natomiast Szlezwik – Prusy. Do Prus włączono także Lauenburg. Bismarck wymusił też na Austrii zgodę na przeniesienie bazy pruskiej marynarki wojennej z [[Gdańsk]]a do [[Kilonia|Kilonii]] w Holsztynie, wybudowanie dwóch traktów strategicznych łączących Szlezwik z Lauenburg wraz z otrzymaniem zgody na budowę umocnień w Holsztynie. Układ taki dawał Prusom odpowiednie zaplecze i zarazem doskonały pretekst do [[Wojna prusko-austriacka|następnej wojny]] – z Austrią, która miała wybuchnąć w niecałe dwa lata później.
 W wyniku podziału Szlezwiku i Holsztynu niemiecka opinia publiczna odwróciła się od Austrii, gdyż w powszechnym mniemaniu obowiązkiem cesarza (jako głowy najważniejszego z państw Związku Niemieckiego) była obrona niezawisłości księstw. Niechętnie przyjęto więc potraktowanie przez Franciszka Józefa tego konfliktu jako okazji do powiększenia obszaru własnego państwa, tym bardziej że zdawano sobie sprawę z braku związków łączących Holsztyn z odległą Austrią<ref>Grodziski Stanisław, Franciszek Józef I, Ossolineum, Wrocław 1990.</ref>.