Wikipedysta:Nikosiowe/brudnopis: Różnice pomiędzy wersjami
Nie podano opisu zmian |
Nie podano opisu zmian |
||
| Linia 36: | Linia 36: | ||
|wikicytaty = |
|wikicytaty = |
||
}} |
}} |
||
'''Józef Wacław I Liechtenstein''', właśc. '''Josef Wenzel I Lorenz von Liechtenstein''' (ur. [[9 sierpnia]] [[1696]] w [[Praga|Pradze]], zm. [[10 lutego]] [[1772]] w [[Wiedeń|Wiedniu]]) – [[Lista książąt Liechtensteinu|książę Liechtensteinu]] w latach 1712-1718 i ponownie 1748-1772, tytularny książę [[Księstwo karniowskie|karniowski]] i [[Księstwo opawskie|opawski]], hrabia Rietbergu, [[regent]] [[Liechtenstein|Liechtensteinu]] w imieniu [[Jan Nepomucen Karol Liechtenstein|Jana Nepomucena Karola]] w latach 1732-1745, [[marszałek polny]] armii [[Monarchia Habsburgów|austriackiej]], [[dyplomata]] i [[Strategia wojskowa|strateg]]. |
|||
== Życiorys == |
|||
Józef Wacław Laurenty przyszedł na świat [[9 sierpnia]] [[1696]] w [[Praga|Pradze]], jako pierwszy syn [[Filip Erazm Liechtenstein|Filipa Erazma Liechtensteina]] i jego żony hrabiny [[Löwenstein-Wertheim]] Krystyny Teresy<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Liechtenstein, Josef Wenzel Lorenz von – Historisches Lexikon |data dostępu = 2021-08-28 |opublikowany = historisches-lexikon.li |url = https://historisches-lexikon.li/Liechtenstein,_Josef_Wenzel_Lorenz_von |język = de}}</ref>. Jego ojciec był młodszym bratem księcia [[Antoni Florian Liechtenstein|Antoniego Floriana Liechtensteina]] i kuzynem księcia [[Jan Adam I Liechtenstein|Jana Adama I]]. |
|||
[[16 czerwca]] [[1712]] roku po śmierci [[Jan Adam I Liechtenstein|Jana Adama I]] otrzymał w spadku sporą część majątku, w tym posiadłości [[Hrabstwo Schellenberg|Schellenberg]] i [[Hrabstwo Vaduz|Vaduz]], które nadawały mu godność [[Książę|książęcą]]. Spowodowało to konflikt w rodzinie z wujem [[Antoni Florian Liechtenstein|Antonim Florianem]], który udało się rozwiązać w 1718 roku przez wymianę terytoriów i abdykację na jego rzecz [[12 marca]] [[1718]] roku<ref name=":0" />. Dodatkowo zwieńczeniem tej rodzinnej kłótni było [[małżeństwo]] z córką [[Antoni Florian Liechtenstein|Antoniego Floriana]] – [[Maria Anna Liechtenstein|Marią Anną Liechtenstein]]<ref name=":0" /><ref>{{Cytuj |tytuł = Josef Wenzel von Liechtenstein |data dostępu = 2021-08-28 |opublikowany = geneee.org |url = https://geneee.org/josef+wenzel/von+liechtenstein?lang=pl}}</ref>. Ślub odbył się [[1 maja]] [[1718]] roku a para doczekała się pięciorga dzieci, w tym jednego syna, ale niestety wszystkie zmarły w wieku [[Niemowlęctwo|niemowlęcym]]<ref name=":0" />. |
|||
[[Filip Erazm Liechtenstein|Filip Erazm]] był austriackim generałem i zginął w walce pod [[Castelnuovo Bocca d’Adda|Castelnuovo]] w [[Lombardia|Lombardii]] w 1704 roku<ref name=":0" />. Ośmioletni Józef trafił pod opiekę księcia Waltera von [[Dietrichstein]] oraz hrabiego Maksymiliana Ulricha von [[Kaunitz]] i spędził dzieciństwo w [[Praga|Pradze]]<ref name=":0" />. Po osiągnięciu [[Pełnoletniość|pełnoletniości]] Józef Wacław poszedł za ojcem, wybierając karierę wojskową. Jego arystokratyczne pochodzenie, silny charakter oraz wsparcie przyjaciela ojca księcia [[Eugeniusz Sabaudzki|Eugeniusza Sabaudzkiego]], pozwoliła na szybki rozwój młodego wojskowego<ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Century: 18. Jahrhundert |data dostępu = 2021-08-28 |url = https://fuerstenhaus.li/die-biographien-aller-fuersten/18-jahrhundert/ |język = de-DE}}</ref>. W 1716 rozpoczął swoją drogę jako porucznik (niem. ''Leutnant'') w pułku [[Dragoni|dragonów]]<ref name=":0" />. W 1717 jako kapitan (niem. ''Hauptmann'') uczestniczył w [[Bitwa pod Petrovaradinem|bitwie pod Petrovaradinem]] w ramach kampanii [[Eugeniusz Sabaudzki|Eugeniusza Sabaudzkiego]] przeciwko [[Imperium Osmańskie|Turkom]]<ref name=":0" />. W 1718 awansował na podpułkownika (niem. ''Oberstleutnant''), w 1730 na pułkownika (niem. ''Oberst'') i ostatecznie w 1734 został [[Generalmajor|generałem majorem]]<ref name=":0" />. W następnych latach zajmował się głównie [[Dyplomacja|dyplomacją]]. Jako specjalny wysłannik cesarza [[Karol VI Habsburg|Karola VI]] w 1736 udał się na dwór [[Fryderyk Wilhelm I Pruski|Fryderyka Wilhelma I]]<ref name=":0" /><ref name=":1" />. W latach 1737-1741 pracował jako [[ambasador]] cesarski w [[Wersal|Wersalu]]<ref name=":1" />. Jednak w 1741 znów powrócił do [[Wojsko|wojska]] i uczestniczył w [[Wojna o sukcesję austriacką|wojnie o sukcesję austriacką]], po stronie [[Maria Teresa Habsburg|Marii Teresy]], która obdarzała go dużym zaufaniem<ref name=":0" /><ref name=":1" />. Został dowódcą armii na [[Morawy|Morawach]] i przywódcą całej austriackiej [[Artyleria|artylerii]] w 1744 roku<ref name=":1" />. W 1745 roku został mianowany [[Marszałek polny|marszałkiem polnym]] oraz [[Generalissimus|generalissimusem]] armii cesarskiej we [[Włochy|Włoszech]]. W tym charakterze dowodził m.in. w zwycięskiej [[Bitwa pod Piacenzą (1746)|bitwie pod Piacenzą]]<ref name=":0" />. W 1753 roku został dowódcą armii na [[Węgry|Węgrzech]]. Następnie poprowadził wojska w [[Bitwa pod Kolinem|bitwie pod Kolinem]] w ramach [[Wojna siedmioletnia|wojny siedmioletniej]]<ref name=":0" />. |
|||
Cieszył się dużym zaufaniem [[Habsburgowie|rodziny cesarskiej]] i na prośbę [[Maria Teresa Habsburg|Marii Teresy]] udał się w 1760 wraz ze swoim bratankiem [[Franciszek Józef I Liechtenstein|Franciszkiem Józefem]] do [[Parma|Parmy]] po księżniczkę [[Izabela Maria Burbon-Parmeńska|Izabelę Parmeńską]], wybrankę arcyksięcia [[Józef II Habsburg|Józefa II]]<ref name=":0" />. W 1764 roku uczestniczył w delegacji cesarskiej w [[Frankfurt nad Menem|Frankfurcie nad Menem]], której celem były przygotowania do wyboru [[Józef II Habsburg|Józefa II]] na [[Święty cesarz rzymski|świętego cesarza rzymskiego]]<ref name=":1" />. W uznaniu jego zasług został odznaczony [[Order Świętego Stefana|Krzyżem Wielkim Orderu Św. Szczepana]] przez [[Maria Teresa Habsburg|Marię Teresę]]<ref name=":0" />. |
|||
[[17 grudnia]] [[1732]] roku zmarł syn [[Antoni Florian Liechtenstein|Antoniego Floriana]], panujący książę [[Józef I Jan Liechtenstein|Józef Jan]], a władzę po nim przejął jego nieletni syn [[Jan Nepomucen Karol Liechtenstein|Jan Nepomucen Karol]]. Do osiągnięcia [[Pełnoletniość|pełnoletniości]], co miało miejsce [[6 lipca]] [[1745]] roku władzę [[Regencja|regencyjną]] nad majątkiem i [[Księstwo Liechtenstein|Księstwem]] w imieniu [[Jan Nepomucen Karol Liechtenstein|Jana Nepomucena]] sprawował Józef Wacław I. Po niespełna trzech latach samodzielnej władzy [[Jan Nepomucen Karol Liechtenstein|Jan Nepomucen Karol]] zmarł [[22 grudnia]] [[1748]] roku i pełnia władzy trafiła ponownie do Józefa Wacława I<ref name=":0" />. |
|||
Zmarł w |
|||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
<references /> |
<references /> |
||
Wersja z 20:42, 28 sie 2021
| |
| Książę Liechtensteinu | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
|---|---|
| Miejsce spoczynku |
Krypta rodowa Liechtensteinów w Vranov |
Józef Wacław I Liechtenstein, właśc. Josef Wenzel I Lorenz von Liechtenstein (ur. 9 sierpnia 1696 w Pradze, zm. 10 lutego 1772 w Wiedniu) – książę Liechtensteinu w latach 1712-1718 i ponownie 1748-1772, tytularny książę karniowski i opawski, hrabia Rietbergu, regent Liechtensteinu w imieniu Jana Nepomucena Karola w latach 1732-1745, marszałek polny armii austriackiej, dyplomata i strateg.
Życiorys
Józef Wacław Laurenty przyszedł na świat 9 sierpnia 1696 w Pradze, jako pierwszy syn Filipa Erazma Liechtensteina i jego żony hrabiny Löwenstein-Wertheim Krystyny Teresy[1]. Jego ojciec był młodszym bratem księcia Antoniego Floriana Liechtensteina i kuzynem księcia Jana Adama I.
16 czerwca 1712 roku po śmierci Jana Adama I otrzymał w spadku sporą część majątku, w tym posiadłości Schellenberg i Vaduz, które nadawały mu godność książęcą. Spowodowało to konflikt w rodzinie z wujem Antonim Florianem, który udało się rozwiązać w 1718 roku przez wymianę terytoriów i abdykację na jego rzecz 12 marca 1718 roku[1]. Dodatkowo zwieńczeniem tej rodzinnej kłótni było małżeństwo z córką Antoniego Floriana – Marią Anną Liechtenstein[1][2]. Ślub odbył się 1 maja 1718 roku a para doczekała się pięciorga dzieci, w tym jednego syna, ale niestety wszystkie zmarły w wieku niemowlęcym[1].
Filip Erazm był austriackim generałem i zginął w walce pod Castelnuovo w Lombardii w 1704 roku[1]. Ośmioletni Józef trafił pod opiekę księcia Waltera von Dietrichstein oraz hrabiego Maksymiliana Ulricha von Kaunitz i spędził dzieciństwo w Pradze[1]. Po osiągnięciu pełnoletniości Józef Wacław poszedł za ojcem, wybierając karierę wojskową. Jego arystokratyczne pochodzenie, silny charakter oraz wsparcie przyjaciela ojca księcia Eugeniusza Sabaudzkiego, pozwoliła na szybki rozwój młodego wojskowego[3]. W 1716 rozpoczął swoją drogę jako porucznik (niem. Leutnant) w pułku dragonów[1]. W 1717 jako kapitan (niem. Hauptmann) uczestniczył w bitwie pod Petrovaradinem w ramach kampanii Eugeniusza Sabaudzkiego przeciwko Turkom[1]. W 1718 awansował na podpułkownika (niem. Oberstleutnant), w 1730 na pułkownika (niem. Oberst) i ostatecznie w 1734 został generałem majorem[1]. W następnych latach zajmował się głównie dyplomacją. Jako specjalny wysłannik cesarza Karola VI w 1736 udał się na dwór Fryderyka Wilhelma I[1][3]. W latach 1737-1741 pracował jako ambasador cesarski w Wersalu[3]. Jednak w 1741 znów powrócił do wojska i uczestniczył w wojnie o sukcesję austriacką, po stronie Marii Teresy, która obdarzała go dużym zaufaniem[1][3]. Został dowódcą armii na Morawach i przywódcą całej austriackiej artylerii w 1744 roku[3]. W 1745 roku został mianowany marszałkiem polnym oraz generalissimusem armii cesarskiej we Włoszech. W tym charakterze dowodził m.in. w zwycięskiej bitwie pod Piacenzą[1]. W 1753 roku został dowódcą armii na Węgrzech. Następnie poprowadził wojska w bitwie pod Kolinem w ramach wojny siedmioletniej[1].
Cieszył się dużym zaufaniem rodziny cesarskiej i na prośbę Marii Teresy udał się w 1760 wraz ze swoim bratankiem Franciszkiem Józefem do Parmy po księżniczkę Izabelę Parmeńską, wybrankę arcyksięcia Józefa II[1]. W 1764 roku uczestniczył w delegacji cesarskiej w Frankfurcie nad Menem, której celem były przygotowania do wyboru Józefa II na świętego cesarza rzymskiego[3]. W uznaniu jego zasług został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Św. Szczepana przez Marię Teresę[1].
17 grudnia 1732 roku zmarł syn Antoniego Floriana, panujący książę Józef Jan, a władzę po nim przejął jego nieletni syn Jan Nepomucen Karol. Do osiągnięcia pełnoletniości, co miało miejsce 6 lipca 1745 roku władzę regencyjną nad majątkiem i Księstwem w imieniu Jana Nepomucena sprawował Józef Wacław I. Po niespełna trzech latach samodzielnej władzy Jan Nepomucen Karol zmarł 22 grudnia 1748 roku i pełnia władzy trafiła ponownie do Józefa Wacława I[1].
Zmarł w
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Liechtenstein, Josef Wenzel Lorenz von – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2021-08-28] (niem.).
- ↑ Josef Wenzel von Liechtenstein [online], geneee.org [dostęp 2021-08-28].
- ↑ a b c d e f Century: 18. Jahrhundert [online] [dostęp 2021-08-28] (niem.).
| Książęta tytularni Liechtenstein |
|
|---|---|
| Władcy Księstwa Liechtensteinu |
|
