Stanisław Dobrzański (wojskowy)
kpt. Stanisław Dobrzański | |
kapitan administracji | |
Pełne imię i nazwisko |
Stanisław Stefan Dobrzański |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
27 lipca 1891 |
Data i miejsce śmierci |
20 lipca 1950 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1908–1947 |
Siły zbrojne | |
Jednostki | |
Stanowiska |
kierownik referatu |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
Odznaczenia | |
Stanisław Stefan Dobrzański[a] (ur. 27 lipca 1891 w Morawskiej Ostrawie, zm. 20 lipca 1950 w Cieszynie) – kapitan administracji Wojska Polskiego, kawaler Krzyża Walecznych.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 27 lipca 1891 w Morawskiej Ostrawie, w rodzinie Franciszka, podurzędnika pocztowego, i Emilii[3]. W 1908, po ukończeniu czterech klas w c. k. Gimnazjum im. Rudolfa w Brodach, wstąpił do Szkoły Kadetów Piechoty we Lwowie[4][5][3]. 18 sierpnia 1912 został mianowany chorążym ze starszeństwem z 1 września 1912 i wcielony do Galicyjskiego Pułku Piechoty Nr 56 w Krakowie[6]. W szeregach tego oddziału wziął udział w mobilizacji sił zbrojnych Monarchii Austro-Węgierskiej, wprowadzonej w związku z wojną na Bałkanach[7].
Od 1 sierpnia do 20 października 1914 dowodził jednym z plutonów Galicyjskiego Pułku Piechoty Nr 40 z Rzeszowa[8]. Awansowany na stopień podporucznika ze starszeństwem z 5 sierpnia 1914 w korpusie oficerów piechoty[9]. Do 20 listopada tr. jako chory przebywał w szpitalu, po czym do 20 grudnia 1914 zajmował stanowisko instruktora w Batalionie Zapasowym Galicyjskiego Pułku Piechoty Nr 40. Następnie w polu jako adiutant batalionu i dowódca plutonu w 15. kompanii c. i k. 40 Pułku Piechoty[10] - walczył z Rosjanami w Karpatach. 27 stycznia 1915 dostał się do rosyjskiej niewoli[8], w której przetrzymywany był do 28 czerwca 1918 w Nikołajewsku (w ówczesnej guberni samarskiej)[10]. Po powrocie z niewoli, od 29 czerwca do 25 sierpnia 1918, przebywał na kursie karabinów maszynowych w czeskich Milovicach. Po powrocie z kursu przydzielony do Batalionu Zapasowego c. i k. 40 pp[11][12] na stanowisko dowódcy kompanii karabinów maszynowych, które zajmował do 29 września 1918. Do 30 października tr. na urlopie, w dniu 31 października 1918 zakończył swą służbę w cesarskiej i królewskiej Armii[11][b].
5 listopada 1918 został w Krakowie przyjęty do Wojska Polskiego jako oficer byłej armii austro-węgierskiej[11]. Początkowo pełnił służbę w krakowskim Batalionie Akademickim, następnie w Legii Oficerskiej przy Dowództwie Okręgu Generalnego w Krakowie. Od 23 stycznia 1919 dowódca kompanii w I Batalionie Powiatowym „Bielsko” z Cieszyna. Od 1 czerwca do 1 sierpnia tr. na stanowisku dowódcy Baonu Powiatowego „Bielsko” (w grupie płk. Franciszka Latinika). Do końca października 1919 dowódca powiatu etapowego we Frysztacie (w okręgu etapowym gen. Juliusza Bijaka). W okresie od 1 listopada 1919 do 25 maja 1920 dowodził kompanią w 3/V Batalionie Wartowniczym z Bielska, a następnie (do 10 lipca 1920) kompanią zapasową 12 pułku piechoty w Wadowicach. Do 5 sierpnia tr. zastępca dowódcy Batalionu Zapasowego 12 pp, po czym (do końca listopada 1920) w polu na stanowisku dowódcy 5. kompanii 12 pułku piechoty (w składzie 6 Dywizji Piechoty). Od 1 grudnia 1920 do 23 kwietnia 1921 słuchacz kursu dowódców kompanii w rembertowskiej Szkole Aplikacyjnej Oficerów Piechoty (kurs ten ukończył z postępem zadowalającym i 37. lokatą).
Do jesieni 1928 pełnił służbę w 12 pułku piechoty z Wadowic[13][14][15][1][16][17]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 1038. lokatą w korpusie oficerów piechoty[18]. Od 1 grudnia 1922 do 15 stycznia 1923 przebywał w Krakowie na kursie metodyczno-oświatowym dla młodszych oficerów, zorganizowanym przez Dowództwo Okręgu Korpusu Nr V (kurs ten ukończył z wynikiem celującym). Od 7 stycznia do 2 maja 1925 słuchacz Kursu Doszkolenia Młodszych Oficerów Piechoty w Chełmnie[19]. W toku służby w wadowickim pułku dowodził między innymi 6., 2. i 3. kompaniami strzeleckimi oraz piastował stanowisko zastępcy dowódcy I batalionu. 1 sierpnia 1924 odnotowany na stanowisku dowódcy 3. kompanii 12 pp[20].
2 września 1928 został przeniesiony do Batalionu Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 2 w Tomaszowie Lubelskim, w którym objął stanowisko dowódcy kompanii[13][21]. 5 kwietnia 1931 rozpoczął służbę w 14 pułku piechoty z Włocławka piastując funkcję dowódcy kompanii administracyjnej[13][22]. Z dniem 10 października 1931 przeniesiony do Powiatowej Komendy Uzupełnień w Święcianach na stanowisko kierownika II referatu[13][23][24]. W 1937, w tym samym stopniu i starszeństwie, przeniesiony z korpusu oficerów piechoty do korpusu oficerów administracji[25]. Od 14 stycznia 1939 pełnił służbę w Komendzie Rejonu Uzupełnień w Będzinie - na stanowisku kierownika I referatu ewidencji[13][26]. Na dzień 23 marca 1939 zajmował 47. lokatę pośród kapitanów administracji piechoty ze starszeństwem od dnia 1 czerwca 1919.
3 września ewakuował się ze swoją jednostką z Będzina, a 18 września 1939 przekroczył granicę państwową i został internowany na terytorium Królestwa Rumunii[13]. 8 lutego 1941 trafił do niewoli niemieckiej[13], w której początkowo przebywał w oflagu VI E Dorsten[27]. 17 września 1942 przeniesiony do Oflagu VI B Dössel[27]. Po wyzwoleniu wstąpił do Polskich Oddziałów Wartowniczych w amerykańskiej strefie okupacyjnej Niemiec[28]. 15 sierpnia 1947 wrócił do kraju jako kierownik transportu repatriacyjnego. Zamieszkał u rodziny żony w Cieszynie, a 10 września tegoż roku został zarejestrowany w Rejonowej Komendzie Uzupełnień Cieszyn[29].
zmarł 20 lipca 1950 w Cieszynie i spoczywa wraz z żoną Marią na tamtejszym cmentarzu komunalnym (sektor VI, rząd 23, miejsce 14)[30].
Był żonaty z Marią Anną z domu Hilke (ur. 1 października 1898 w Cieszynie, zm. 7 maja 1983 w Rybniku). Z ich związku narodził się syn Witold Herman (ur. 7 października 1923 w Wadowicach, zm. 23 lutego 1986 w Toledo - stan Ohio w USA) oraz córka Maria Gerta (ur. 23 lutego 1931 w Poznaniu, zm. 5 lutego 2017 w Cieszynie)[31].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- polskie
- Krzyż Walecznych dwukrotnie[32][33][34]
- Srebrny Krzyż Zasługi (29 października 1938 - za zasługi w służbie wojskowej)[25]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[35]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[35]
- Srebrny Medal za Długoletnią Służbę (1 grudnia 1938)[35]
- Brązowy Medal za Długoletnią Służbę[35]
- austro-węgierskie
- Brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej[12]
- Krzyż Pamiątkowy Mobilizacji 1912–1913[36]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Do 24 stycznia 1934 w ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Stanisław II Dobrzański”, w celu odróżnienia od innych oficerów noszących to samo imię i nazwisko[1]. 26 stycznia 1934 ogłoszono sprostowanie imienia kpt. Stanisława II Dobrzańskiego z „Stanisław II” na „Stanisław Stefan”[2].
- ↑ Według części źródeł został awansowany do stopnia porucznika z dniem 1 lipca 1915.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 158, 413.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934, s. 29.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 2, 5.
- ↑ Jahresbericht 1904 ↓, s. 30, ukończył klasę Ia.
- ↑ Jahresbericht 1905 ↓, s. 31, ukończył klasę IIa.
- ↑ Schematismus 1913 ↓, s. 389, 615.
- ↑ Schematismus 1914 ↓, s. 279, 491.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 2, 3.
- ↑ Ranglisten 1916 ↓, s. 105, 344.
- ↑ a b Lista strat nr 266. k. u. k. Kriegsministerium, 1915-09-15, s. 48..
- ↑ a b c Kolekcja ↓, s. 3.
- ↑ a b Ranglisten 1918 ↓, s. 578.
- ↑ a b c d e f g Kolekcja ↓, s. 5.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 55.
- ↑ Dwunasty 1924 ↓, s. 85.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 150, 357.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 28, 189.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 55.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 3, 5.
- ↑ Dwunasty 1924 ↓, s. 82.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928, s. 339.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 26 marca 1931, s. 99.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931, s. 327.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 42, 524.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 290.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 844.
- ↑ a b Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2023-08-17].
- ↑ Kolekcja ↓, s. 6.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 2, 3, 6, 7.
- ↑ Cmentarze Komunalne w Cieszynie. Zakład Gospodarki Komunalnej w Cieszynie Sp. z o. o.. [dostęp 2023-08-17]..
- ↑ Kolekcja ↓, s. 2.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 158.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 42.
- ↑ Dwunasty 1924 ↓, s. 78.
- ↑ a b c d Kolekcja ↓, s. 2, 4.
- ↑ Schematismus 1914 ↓, s. 491.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dobrzański Stanisław Stefan. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.10767 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-08-17].
- XXVI. Jahresbericht K. K. Rudolfs-Gymnasium in Brody fur das schuljahr 1904. Brody: Verlag des Studienfonds, 1904. (niem.).
- XXVII. Jahresbericht K. K. Rudolfs-Gymnasium in Brody fur das schuljahr 1905. Brody: Verlag des Studienfonds, 1905. (niem.).
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1913. Wiedeń: K. K. Hof und Staatsdruckerei, Dezember 1912. (niem.).
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1914. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, Februar 1914. (niem.).
- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1916. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, 1916. (niem.).
- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, 1918. (niem.).
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Dwunasty Pułk Piechoty w dniu wręczenia mu chorągwi przez obywateli Ziemi Wadowickiej i ku uczczeniu pamięci bitwy pod Leszniowem dnia 1 sierpnia 1920 r. jako w dniu swego święta pułkowego poświęca. Wadowice: Nakładem korpusu oficerskiego dwunastego pułku piechoty, 1924.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Jeńcy Oflagu VI E Dorsten
- Jeńcy Oflagu VI B Dössel
- Kapitanowie administracji II Rzeczypospolitej
- Kapitanowie piechoty II Rzeczypospolitej
- Ludzie urodzeni w Ostrawie
- Odznaczeni Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (dwukrotnie)
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Srebrnym Medalem za Długoletnią Służbę (II Rzeczpospolita)
- Oficerowie komend uzupełnień II Rzeczypospolitej
- Oficerowie 12 Pułku Piechoty (II RP)
- Oficerowie 14 Pułku Piechoty Ziemi Kujawskiej
- Pochowani na Cmentarzu Komunalnym w Cieszynie
- Polacy odznaczeni Krzyżem Pamiątkowym Mobilizacji 1912–1913
- Polacy odznaczeni Medalem Zasługi Wojskowej Signum Laudis
- Polacy – oficerowie armii austro-węgierskiej
- Polacy – żołnierze Cesarskiej i Królewskiej Armii w I wojnie światowej
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Urodzeni w 1891
- Zmarli w 1950
- Żołnierze Wojska Polskiego internowani w Rumunii w czasie II wojny światowej