Stanisław Owsianny

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Owsianny
Ilustracja
kapitan lekarz kapitan lekarz
Data i miejsce urodzenia

1 maja 1896
Świniec

Data i miejsce śmierci

między 16 a 19 kwietnia 1940
Katyń

Przebieg służby
Lata służby

1914–1940

Siły zbrojne

Armia Cesarstwa Niemieckiego
Wojsko Polskie

Jednostki

szpital wojskowy w Kościanie
15 pułk artylerii polowej
3 pułk lotniczym

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Późniejsza praca

lekarz

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi Medal Niepodległości Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Stanisław Owsianny (ur. 1 maja 1888 w Świńcu, zm. między 16 a 19 kwietnia[1] 1940 w Katyniu) – kapitan lekarz rezerwy Wojska Polskiego, kawaler Krzyża Walecznych, ofiara zbrodni katyńskiej[2].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie Jana i Antoniny z Kaczorów[3]. Uczęszczał do gimnazjum w Krotoszynie, z którego za udział w strajku szkolnym został wydalony. W czasach gimnazjalnych był członkiem Towarzystwa Tomasza Zana. Ukończył studia na wydziale lekarskim Uniwersytetu w Lipsku[4]. Uczestnik I wojny światowej, powstania wielkopolskiego, obrony Lwowa. Od 1919 w Wojsku Polskim, służył w 8 Szpitalu Okręgowym. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Awansowany do stopnia kapitana 12 czerwca 1919. W 1920 służył w szpitalu wojskowym w Kościanie, następnie w 15 pułku artylerii polowej i 3 pułku lotniczym. 24 września 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu kapitana lekarza, w Korpusie Lekarskim, w grupie oficerów byłej armii niemieckiej. Pełnił wówczas służbę w VII Brygadzie Rezerwowej[5]. W 1920 w Poznaniu wydał „Aus der polnischen Volksmedizin”.

W 1922 został zdemobilizowany[6] i przydzielony w rezerwie do kompanii zapasowej sanitarnej Nr 7[7]. 8 stycznia 1924 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 1160. lokatą w korpusie oficerów sanitarnych rezerwy, grupa lekarzy. Posiadał przydział w rezerwie do VII batalionu sanitarnego[8].

6 października 1930 uczestniczył w wypadku samochodowym na trasie Czempiń - Śrem. W wyniku zdarzenia śmierć ponieśli burmistrz Szamotuł i prezes związku burmistrzów Konstanty Scholl, i burmistrz Witkowa - Neuman[9]. Należał do Związku Oficerów Rezerwy. Przewodniczył Rocznemu Walnemu Zgromadzeniu Związku Oddziału Poznańskiego w 1932[10]. W 1934 pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Szamotuły i posiadał przydział w rezerwie do kadry zapasowej 7 Szpitala Okręgowego w Poznaniu[11]. 13 lutego 1938 w czasie walnego, a jednocześnie konsolidacyjnego zgromadzenia Związku Weteranów Powstań Narodowych 1914–1919 i Towarzystwa Powstańców Wielkopolskich został wybrany ławnikiem zgromadzenia[12]. W marcu 1939 na walnym zgromadzeniu szamotulskiego Koła Powstańców Wielkopolskich został wybrany na delegata na zjazd okręgowy[13]. W 1939 był przewodniczącym szamotulskiego Komitetu Obywatelskiego, działał w Związku Powstańców Wielkopolskich. 2 lipca 1939 przewodniczył uroczystości przekazania batalionowi Obrony Narodowej „Szamotuły” karabinów maszynowych[14].

W 1939 zmobilizowany. W czasie kampanii wrześniowej dostał się do niewoli radzieckiej. Według stanu z 17 listopada 1939 był jeńcem kozielskiego obozu. Między 15 a 17 kwietnia 1940 przekazany do dyspozycji naczelnika smoleńskiego obwodu NKWD[1] – lista wywózkowa 029/1 poz 37, nr akt 1767[15] z 13.04.1940[1]. Został zamordowany między 16 a 19 kwietnia 1940 przez NKWD w lesie katyńskim[1]. Został zidentyfikowany podczas ekshumacji prowadzonej przez Niemców w 1943 wpis w księdze czynności pod datą 12.05.1943. Figuruje liście AM-215-1795 i Komisji Technicznej PCK GARF-64-01795 (nazwisko zapisane jako Owsiany). Przy szczątkach w mundurze kapitana znaleziono dyplom lekarski w języku niemieckim, świadectwo szczepienia z Kozielska nr 1161, legitymację nadania Krzyża Niepodległości, papierośnicę[16][17]. Znajduje się na liście ofiar opublikowanej w Gońcu Krakowskim nr 125 i Nowym Kurierze Warszawskim nr 131.

W Archiwum Robla znajduje się deklaracja grupy jeńców z 17.11.1939 o braku środków pieniężnych. Pismo znaleziono przy zwłokach por. rez. Konstantego Zacherta-Olszyca (pakiet 02567-01).

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Od 25 kwietnia 1925 był mężem Janiny Brochwicz-Żelewskiej[4].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

  • Tablica na Pomniku Polskiego Państwa Podziemnego w Poznaniu[21].
  • Minister obrony narodowej Aleksander Szczygło decyzją Nr 439/MON z 5 października 2007 awansował go pośmiertnie na stopnień majora. Awans zostały ogłoszone 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
  • Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (nr 14384) – zbiorowe, pośmiertne odznaczenie żołnierzy polskich zamordowanych w Katyniu i innych nieznanych miejscach kaźni, nadane przez prezydenta RP na uchodźstwie profesora Stanisława Ostrowskiego (11 listopada 1976).
  • Krzyż Kampanii Wrześniowej – zbiorowe, pośmiertne odznaczenie pamiątkowe wszystkich ofiar zbrodni katyńskiej (1 stycznia 1986).

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d УБИТЫ В КАТЫНИ, Москва Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья» 2015, s. 549.
  2. ↑ Jędrzej Tucholski, Mord w Katyniu, 1991, s. 184.
  3. ↑ Kiński i inni, Katyń, Księga Cmentarna, 2000, s. 457.
  4. ↑ a b Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 226. [dostęp 2021-09-02].
  5. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 38 z 6 października 1920 roku, s. 962.
  6. ↑ Druga lista 1922 ↓, s. 55.
  7. ↑ Spis oficerów rezerwy 1922 ↓, s. 210.
  8. ↑ Rocznik Oficerski, Warszawa: MSWojsk., 1923, s. 1166, 1229.
  9. ↑ „Polska Zbrojna” (R.10, nr 274), Warszawa, 6 października 1930, s. 3.
  10. ↑ „Kurjer Poznański” (R.27, nr 175), Poznań, 16 kwietnia 1932, s. 7.
  11. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw, Warszawa: MSWojsk., 1934, s. 779.
  12. ↑ „Głos Powstańca Wielkopolskiego” (R. 1, nr 7), Poznań, 6 marca 1938, s. 3.
  13. ↑ „Głos Powstańca Wielkopolskiego” (R. 2, nr 11/12), Poznań, 19 marca 1939, s. 4.
  14. ↑ „Głos Powstańca Wielkopolskiego” (R. 2, nr 25), Poznań, 18 czerwca 1939, s. 4.
  15. ↑ J. Tucholski, op cit, s. 656.
  16. ↑ Auswaertiges Amt – Amtliches Material Zum Massenmord Von Katyn, Berlin 1943, s. 215.
  17. ↑ Listy katyńskie w zasobie Archiwum Państwowego w Lublinie – Archiwum Państwowe w Lublinie [online] [dostęp 2019-06-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-07] (pol.).
  18. ↑ a b c Na podstawie zdjęcia
  19. ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 102 „za zasługi na polu wychowania fizycznego”.
  20. ↑ M.P. z 1933 r. nr 63, poz. 81 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  21. ↑ Pracownicy wielkopolskiej służby zdrowia – ofiary zbrodni katyńskiej upamiętnieni na Pomniku Polskiego Państwa Podziemnego w Poznaniu. poznan.ipn.gov.pl. [dostęp 2021-04-18]. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych.
  • Druga lista oficerów rezerwowych WP. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922-01-26.
  • Alfabetyczny spis oficerów rezerwy. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922-05-01.
  • Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1924.
  • Rocznik Oficerski Rezerw, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1934.
  • Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
  • Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
  • УБИТЫ В КАТЫНИ, Москва Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья» 2015, ISBN 978-5-78700-123-5.
  • Auswaertiges Amt – Amtliches Material Zum Massenmord Von Katyn, Berlin 1943.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Owsianny&oldid=66538901”