Stara Brzeźnica

Stara Brzeźnica

wieś
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	pajęczański
Gmina	Nowa Brzeźnica
Liczba ludności (2011)	415
Strefa numeracyjna	34
Kod pocztowy	98-331
Tablice rejestracyjne	EPJ
SIMC	0139784
Położenie na mapie Polski Stara Brzeźnica
Położenie na mapie województwa łódzkiego Stara Brzeźnica
Położenie na mapie powiatu pajęczańskiego Stara Brzeźnica
Położenie na mapie gminy Nowa Brzeźnica Stara Brzeźnica
51°04′06″N 19°10′07″E

Stara Brzeźnica – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie pajęczańskim, w gminie Nowa Brzeźnica. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.

Podział administracyjny

Integralne części wsi Stara Brzeźnica

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0139809	Borowiec	przysiółek
0139815	Staw	przysiółek
0139790	Ważne Młyny	część wsi

Historia

Brzeźnica Stara uzyskała prawa miejskie w 1265 r. W centrum miejscowości zachował się rynek pamiętający czasy średniowiecza, kiedy to w 1287 r. Książę Sieradzki Leszek Czarny przeniósł miasto ze Starej Brzeźnicy na nowe miejsce, gdzie mianowani przez niego zasiadcy Marcin i Przybysław założyli nową osadę (Nowa Brzeźnica) na „nowym korzeniu” – w miejscu gdzie krzyżowały się szlaki handlowe z Rusi na Śląsk i z Małopolski na Mazowsze. Ponadto dogodniejsze warunki terenowe sprzyjały zabezpieczeniu miasta. Rozwój miasta spowodował, że w końcu XIII w. Władysław Łokietek nadał mu prawa starostwa niegrodowego i nakazał wybudowanie zamku, co wiązało się z jego częstymi odwiedzinami Brzeźnicy i tym, że miasto to było w pobliżu granicy ze Śląskiem, który był w rękach Wacława II, przeciwnika Łokietka. Z tego okresu pochodził gotycki kościół parafialny rozebrany na początku XIX w.

W Brzeźnicy w 1415 r. urodził się i spędził dzieciństwo Jan Długosz. Był jednym z 12 synów Jana Wieniawity, rycerza z Niedzielska pod Wieluniem, który został przezwany „Długosz”. Otrzymał starostwo brzeźnickie w nagrodę za postawę w bitwie pod Grunwaldem. Przed siedzibą gminy stoi jego pomnik, a w miejscowej szkole jest izba pamięci jemu poświęcona.

Miasto upadło. W 1717 r. sejm przekazał starostwo brzeźnickie paulinom w zamian za utrzymanie załogi zbrojnej na Jasnej Górze. W 1751 r. w Brzeźnicy urodził się Marcin Molski, znany poeta i satyryk. Ostatecznie straciło prawa miejskie 1868 r.

Zobacz też

• Cmentarz żydowski w Starej Brzeźnicy

Bibliografia

• Marszałek W., Tam, gdzie polski kawalerzysta rozbił hitlerowskie zagony... [w:] „Na sieradzkich szlakach” nr 3-4/55-56/XIX, s. 40-43 (plany, zdjęcia).

Linki zewnętrzne

• Brzeźnica-stara 2.) wś, powiat noworadomski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 411 .
• Brzeźnica, 2.) wś, powiat noworadomski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 247 .