Starowa Góra
51°41′29″N 19°29′15″E/51,691389 19,487500| wieś | |
 Tablica miejscowości od strony Rzgowa (2010) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
2813[2] |
| Strefa numeracyjna |
42 |
| Kod pocztowy |
95-030[3] |
| Tablice rejestracyjne |
ELW |
| SIMC |
0415801 |
Położenie na mapie gminy Rzgów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
Położenie na mapie powiatu łódzkiego wschodniego  | |
| 51°41′29″N 19°29′15″E/51,691389 19,487500[1]
| |
Starowa Góra – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie łódzkim wschodnim, w gminie Rzgów.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa łódzkiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W wyniku drugiego zaboru Polski w 1793 rejony dzisiejszej Starowej Góry (jak i ówczesnej Łodzi) nalazły się we władaniu Prus, a wprowadzona upaństwowienie dóbr biskupstwa włocławskiego w 1798 umożliwiła pozyskanie nowych terenów i ich zagospodarowywanie m.in. poprzez lokowanie kolonistów niemieckich[4]. Na pozyskanych w ten sposób terenach założono 3 pierwsze kolonie pruskie: Effingshausen (obecnie Starowa Góra) Friedrichshagen (obecnie Augustów) i Neu Sulzfeld (obecnie Nowosolna)[5]. Osadnictwu niemieckiemu sprzyjał także okres Królestwa Polskiego, którego władze dążyły m.in. do rozwoju przemysłowego kraju[4].
Starową Górę (jak i inne kolonie) ulokowano na zasadach prawnych osad olendarskich, ale kształt i rozplanowanie nowych wsi różniły się. Kolonie budowano regularne, rozciągając wzdłuż głównej drogi. Ze względu na jednakowe powierzchnie pól, rozplanowanie i układ zabudowań nazwano ten typ wsi rzędówkami. Cecha ta jest doskonale widoczna także i dziś, m.in. główną ulicą i osią Starowej góry jest ul. Centralna, którą przecina droga krajowa 91[4].
Tereny wsi składały się z lasów i podmokłych łąk. O ile po lasach nie ma śladu (z wyjątkiem tych w pobliskiej Rudzie Pabianickiej), tak podmokłe łąki wciąż istnieją[4]. Przed założeniem miejscowości na terenach dzisiejszej miejscowości znajdowały się bagna, które wśród lokalnych mieszkańców miały rzekomo uchodzić za przeklęte[6].
Pierwsi mieszkańcy Starowej Góry pochodzili z Baden i Sachsen. Byli oni przede wszystkim wyznania luterańskiego[4], w związku z tym na początku XIX w. w pobliżu dzisiejszych ul. Granicznej i ul. Łódzkiej powstał cmentarz ewangelicki. Obecnie, jest zapomniany i silnie zdewastowany[7].
Za czasów niemieckiej ludności, opiekę duchową zapewniali pastorzy z parafii w Brużycy Wielkiej, a potem z Pabianic. I wojna światowa odbiła się na Starowej Górze przede wszystkim podczas bitwy pod Łodzią w 1914, której ślady widać na pobliskim cmentarzu wojskowym w Starej Gadce[4].
Po II wojnie światowej, na mocy postanowień z Poczdamu, osoby narodowości niemieckiej zostały wysiedlone. Na ich miejsce przybyły rodziny ze wschodnich rejonów Polski, jednak według spisu powszechnego z 1955 Starową Górę zamieszkiwało wyłącznie 31 osób. W kolejnych latach odnotowywano ciągły przyrost mieszkańców, co prezentowało się następująca[8]:
- 1960 – 60 mieszkańców
- 1970 – 178 mieszkańców
- 1980 – 518 mieszkańców
- 1990 – 773 mieszkańców
- 2000 – 1262 mieszkańców
- 2021 – 2813 mieszkańców
Tendencja wzrostowa jest obecnie związana z osiedlaniem się we wsi mieszkańców sąsiedniej Łodzi[8].
Zniknięcie rodziny Bogdańskich[edytuj | edytuj kod]
O Starowej Górze stało się głośno w całej Polsce w maju 2003, kiedy wypłynęła informacja o zniknięciu rodziny Bogdańskich miesiąc wcześniej. Sprawa wzbudziła zainteresowanie mediów oraz opinii publicznej ze względu na brak jakichkolwiek śladów sugerujących, co mogło stać się z pięcioosobową rodziną. Ich dom miał sprawiać wrażenie, jakby mieszkańcy opuścili go tylko na moment[9].
Przez wiele lat próbowano rozwiązać sprawę, w tym również za granicą. Pomimo różnych hipotez, nigdy nie wyjaśniono zniknięcia. Wydarzenie to do dzisiaj wzbudza zainteresowanie[10][11][9][12].
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
Przy ul. Zakładowej 3/7 mieści się główna siedziba Zakładów Przetwórstwa Mięsnego Grot Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo działa w miejscowości od 1990[13].
Transport[edytuj | edytuj kod]
Przez miejscowość przebiega droga krajowa nr 91.
Transport publiczny obsługują: łódzkie MPK (linia autobusowa 56)[14] oraz PKS (relacja autobusowa Łódź – Tuszyn).
Bezpieczeństwo Publiczne[edytuj | edytuj kod]
Obszar Starowej Góry podlega pod Komisariat Policji w Rzgowie[15].
OSP w Starowej Górze[edytuj | edytuj kod]
Niemieccy osadnicy prawdopodobnie już w 1904 zorganizowali we wsi straż ogniową[6]. Natomiast dopiero po wojnie powstała Ochotnicza Straż Pożarna w Starowej Górze. Jej pierwszym komendantem był Zygmunt Samiec. Jednostka działała do 1981, kiedy to ją zawieszono w związku ze stanem wojennym. Dopiero w 2003 została reaktywowana[16].
Kultura[edytuj | edytuj kod]
We wsi działa Koło Gospodyń Wiejskich Starowa Góra, które wchodzi w skład Gminnej Rady Kobiet Kół i Gospodyń Wiejskich[17].
Przy ul. Centralnej 100a znajduje się Dom Kultury Starowa Góra[18].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 129589
- ↑ Wieś Starowa Góra - Podstawowe informacje. www.polskawliczbach.pl. [dostęp 2023-02-13].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1218 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d e f Starowa Góra w dziejowej mgle [online], rzgow.pl [dostęp 2024-03-31] (pol.).
- ↑ Relikty osadnictwa przedprzemysłowego i dziewiętnastowiecznego w planie współczesnej Łodzi [online], www.mapa.lodz.pl [dostęp 2024-03-31] (pol.).
- ↑ a b Ryszard Poradowski, STAROWA GÓRA – NAJMŁODSZA MIEJSCOWOŚĆ RZGOWSKIEJ GMINY Były tu kiedyś mokradła i las [online], gazetarzgowska.pl, 22 czerwca 2022 (pol.).
- ↑ Cmentarz ewangelicko-augsburski w Starowej Górze [online], osadnicy.info, 28 maja 2021 [dostęp 2024-03-31] (pol.).
- ↑ a b Ryszard Poradowski, STAROWA GÓRA RODZIŁA SIĘ DWUKROTNIE [online], gazetarzgowska.pl, 12 maja 2022 [dostęp 2024-03-31] (pol.).
- ↑ a b Justyna Piąsta, 20 lat temu zniknęła 5-osobowa rodzina Bogdańskich. "Mogą się ukrywać za granicą" [online], dziendobry.tvn.pl, 11 kwietnia 2023 [dostęp 2024-03-31] (pol.).
- ↑ Anna Gronczewska, Zniknięcie rodziny Bogdańskich ze Starowej Góry! 20 lat temu wiosną 5 osób przepadło bez śladu! [online], dzienniklodzki.pl, 27 maja 2023 [dostęp 2024-03-31] (pol.).
- ↑ Niko Graczyk, Najdziwniejsze polskie zaginięcie. Cała rodzina "wyparowała" [online], Noizz, 4 maja 2023 [dostęp 2024-03-31] (pol.).
- ↑ Czy wyjdzie na jaw tajemnica zaginionej rodziny Bogdańskich? [online], Fakt.pl, 4 stycznia 2022 [dostęp 2024-03-31] (pol.).
- ↑ O NAS [online], zpmgrot.pl [dostęp 2024-03-31] (pol.).
- ↑ Rozkłady jazdy - MPK-Łódź Spółka z o.o. [online], www.mpk.lodz.pl [dostęp 2023-02-13].
- ↑ Komisariat policji [online], rzgow.pl [dostęp 2024-03-31] (pol.).
- ↑ ZOSP Rzgów [online], zosp.rzgow.pl, 2022 [dostęp 2024-03-31] (pol.).
- ↑ Koła Gospodyń Wiejskich [online], rzgow.pl [dostęp 2024-03-31] (pol.).
- ↑ Dom Kultury - Starowa Góra [online], wikimapia.org [dostęp 2024-03-31] (pol.).
