Sułów (wieś w województwie dolnośląskim)
51°30′05″N 17°10′13″E/51,501389 17,170278| wieś | |
_ID_596258.jpg) Kościół pw. Piotra i Pawła | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
1583[2] |
| Strefa numeracyjna |
71 |
| Kod pocztowy |
56-300[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DMI |
| SIMC |
0878300 |
Położenie na mapie gminy Milicz  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu milickiego  | |
| 51°30′05″N 17°10′13″E/51,501389 17,170278[1]
| |
_COA.gif)
Sułów (niem. Sulau) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie milickim, w gminie Milicz, nad rzeką Barycz na terenie Stawów Milickich. W latach 1775–1945 samodzielne miasto. W latach 1945–1954 i 1973–1977 miejscowość była siedzibą gminy Sułów. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie wrocławskim.
Toponimia[edytuj | edytuj kod]
Nazwę miejscowości w polskiej formie Sulów oraz po niemiecku Sulau w książce „Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej” wydanej w Głogówku w 1847 wymienił śląski pisarz Józef Lompa[4]. Na wydanej w 1888 roku mapie Wielkopolski według Kodeksu dyplomatycznego Wielkopolski miejscowość została wymieniona jako Żuława.
Po II wojnie światowej polska administracja nadała miejscowości nazwę Sulejewo[5], którą później zmieniono na polską historyczną Sułów.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Początki osadnictwa sięgają okresu lateńskiego (ok. IV w. p.n.e), pierwsza wzmianka pochodzi z 1351. Położona była w puszczy przy przeprawie przez Barycz. Początkowo związana z istniejącym tu zamkiem książęcym, od 1595 siedziba baronatu. W 1645 miała tu miejsce bitwa pomiędzy wojskami cesarskimi a szwedzkimi. W 1777 Sułów otrzymał prawa miejskie, miasto słynęło z jarmarków, gdzie handlowano bydłem i zbożem[6]. W 1945 roku Sułów traci prawa miejskie[potrzebny przypis].
W 2022 roku Sułów bezskutecznie ubiegał się o odzyskanie praw miejskich[7]. Przyczyną tego była zbyt rozproszona zabudowa, głównie ogrodzona, oraz fakt, że miejscowość nie była siedzibą gminy[potrzebny przypis].
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczy 1583 mieszkańców[2]. Jest największą miejscowością gminy Milicz.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[8]:
- układ urbanistyczny, z XIV w., 1755 r.
- kościół parafialny pw. św. Piotra i Pawła, drewniany kościół szachulcowy[9], wybudowany w latach 1731–1734[10], 1846 r.
- kościół cmentarny ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki filialny pw. Matki Boskiej Częstochowskiej, szachulcowy[11], zbudowany w latach 1765–1767, pełniący obecnie funkcję kościoła pomocniczego
- zespół pałacowy, z drugiej połowy XVII w. – XIX w.:
- dom, Rynek 11, z XVIII/XIX w.
- spichrz, murowano-szachulcowy, ul. Zamkowa 3, z około roku 1800
- budynek gospodarczy, obecnie mieszkalny, ul. Żmigrodzka 10, szachulcowy, z 1820 r.
inne zabytki:
- zamek myśliwski (fundamenty) na wyspie koło wsi, znany od 1351 r., a zniszczony w 1500 r. Zamek wybudowany został przez Piastów oleśnickich. Pod koniec XV w. był siedzibą rycerzy-rozbójników m.in. Wawrzyńca Garwolskiego i Koschmiedora. Zburzony został przez wyprawę wrocławskich mieszczan pod dowództwem Jana Tarnki[6].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 133591
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1240 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Józef Lompa, „Krótki rys jeografii Śląska dla nauki początkowej”, Głogówek 1847, str.19.
- ↑ Pierwsza powojenna mapa Polski wydana przez WIG Sztabu Generalnego w roku 1945
- ↑ a b Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas, Dolny Śląsk - przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 446.
- ↑ HTO, Zmiany na mapie Polski. W 2023 r. przybędzie 15 nowych miast [online], www.money.pl [dostęp 2022-12-13] (pol.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 124,125. [dostęp 2012-09-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
- ↑ kościół parafialny pw. św.św. Piotra i Pawła - Zabytek.pl [online], zabytek.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).
- ↑ Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski podaje lata 1731-1767
- ↑ kościół ewangelicki, ob rzymskokatolicki filialny pw. Matki Boskiej Częstochowskiej - Zabytek.pl [online], zabytek.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Czesław Cetwiński, 1987. Zabytki architektury w województwie wrocławskim. Wyd. Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu.
- Janusz Czerwiński: Wrocław i okolice. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, 1976, s. 192. ISBN 83-217-2279-2.
- Maria Irena Mileska (red.): Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 699. ISBN 83-01-09822-8.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Parafia w Sułowie. sulow.salezjanie.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-01)].
- www.kleinbahn.pl - Dawna stacja kolei wąskotorowej w Sułowie
- Sulau al. Suhlau, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 561.
