Przejdź do zawartości

Trybuchowce (hromada Trybuchowce)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ten artykuł dotyczy wsi na Ukrainie. Zobacz też: Trybuchowce – inne miejscowości o tej nazwie.
Trybuchowce
Трибухівці
Ilustracja
Krajobraz wsi
Państwo

 Ukraina

Obwód

 tarnopolski

Rejon

czortkowski

Populacja 
• liczba ludności
• gęstość


3694[1]
545.32 os./km²

Kod pocztowy

48431

Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego
Mapa konturowa obwodu tarnopolskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Trybuchowce”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej znajduje się punkt z opisem „Trybuchowce”
Ziemia49°02′39″N 25°27′34″E/49,044167 25,459444
Multimedia w Wikimedia Commons

Trybuchowce (ukr. Трибухівці, Trybuchiwci) – wieś na Ukrainie, w obwodzie tarnopolskim, w rejonie czortkowskim[2]. Przez wieś biegnie rzeka Olchowiec, lewy dopływ Strypy.

Wieś liczy około 3700 mieszkańców i jest jedną z największych wsi obwodu tarnopolskiego. Przez miejscowość przechodzi droga terytorialna T2001.

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Kościół w Trybuchowcach
Cerkiew św. Paraskiewy we wsi

W 1611 Jerzy Wojciech Buczacki-Tworowski[3] sprzedał właścicielowi Buczacza, Podhajec i Czortkowa Stanisławowi Golskiemu wsie Góra, Żyznowiec, Trybuchowce, Mezańce, Soroka, Pilatówka[4]. Według rozgraniczenia z 1680 wieś znajdowała się w województwie ruskim. Część granicy pomiędzy województwami podolskim i ruskim przechodziła na południe od Trybuchowiec i Dżuryna – między tymi wsiami oraz Ćwitową i Pomorcami[5].

Na mapie von Miega wieś wzmiankowana jako Tribuchowce[6]

Właścicielem wsi w roku 1810 był[7] hrabia Ignacy Adam Krasicki z Siecina herbu Rogala (1767-1844)[8], numizmatyk[9], który stale zamieszkiwał w Stratyniu[7].

W latach 1858[10], 1859[11], 1860 wieś wchodziła w skład powiatu Jazłowiec w obwodzie czortkowskim, właścicielem dóbr ziemskich Trybuchowce był Zachariasz Krzysztofowicz, wywodzący się z rodziny ormiańskiej[12][13].

W 1901 działała gorzelnia Kornela Horodyskiego[14]. W 1903 dzierżawcą dóbr we wsi był Marek Bieder[15].

W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Trybuchowce w powiecie buczackim województwa tarnopolskiego.

W czasie okupacji niemieckiej mieszkająca tutaj ukraińska rodzina Kozaków ukrywała Żydów, za co w 2012 roku Instytut Jad Waszem uhonorował tytułami Sprawiedliwych wśród Narodów Świata Iwana i Paulinę Kozaków[16].

Od 1947 wieś jest siedzibą rady wiejskiej[17]. Od 2016 jest siedzibą hromady wiejskiej Trybuchowce[18].

20 listopada 2015 odbyło się uroczyste otwarcie hali wyposażonej w 3-ścieżkową linię sortowniczą wyprodukowaną i zainstalowaną przez firmę Sorter z Radomia. Jako goście honorowi obecni byli Konrad Grzeszczyk, właściciel Sortera, Wicepremier Ukrainy, Ambasador Kanady na Ukrainie Roman Waszczuk, przewodniczący obwodów tarnopolskiego (Stepan Barna) i winnickiego[19].

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]
  • Kościół rzymskokatolicki p.w. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy (autor projektu – Jan Tarczałowicz (1869—1923, pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie[20]), dyrektor szkoły przemysłowej w Buczaczu, wykonał projekt kościoła bezpłatnie[21]), częściowo zrujnowany w okresie Ukraińskiej SRR po wysiedleniu z tych ziem Polaków, m.in. stracił niemal całe wyposażenie, pierwotne sklepienie nawy, szczyt kruchty[22], wyremontowany po upadku ZSRR z inicjatywy polskiego duchownego i działacza kresowego ks. Ludwika Rutyny.
  • pałac, murowany, rozległy pałac wybudowany pod koniec XIX w. przez Kornela Horodyskiego. Obiekt posiadający akcenty neogotyckie wysadzony został przez Niemców w 1944 r.[23]
  • Cerkiew pw. św. Paraskewy (1847, przebudowana w 1994 roku, kamień; znana również jako Cerkiew na Otynówce, UGCC);
  • Cerkiew pw. Zwiastowania (XVI-XVII wieku, drewniana, znana również jako Cerkiew na Borszczówce);
  • Cerkiew pw. Wniebowzięcia NMP (1926, kamienna, znana również jako Cerkiew na Zawadynie).

Oświata

[edytuj | edytuj kod]
  • Agrocollege w Buczaczu przy ul. Wynnyczenki 2
  • Średnia szkoła ogólnokształcąca I-III stopni, otwarta w 1954 (obecnie przy ul. Hruszewskiego 1)[24]

Ludzie związani z Trybuchowcami

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ https://trybuhivska-gromada.gov.ua/news/1711615312/
  2. ↑ Про утворення та ліквідацію районів [online], Офіційний вебпортал парламенту України [dostęp 2023-03-14] (ukr.).
  3. ↑ Adam Boniecki: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. 2. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne Artystyczno-Wydawnicze, 1900, s. 222.
  4. ↑ Kazimierz Lepszy: Golski (Gulski) Stanisław. W: Polski Słownik Biograficzny. T. VIII. Wrocław — Kraków — Warszawa : Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1959–1960, s. 230–231.
  5. ↑ Mykoła Krykun: Podilśke wojewodstwo u XV-XVIII stolittiach: Sprawy i materiały. Lwów, 2011, s. 67. ISBN 978-617-607-064-1. (ukr.)
  6. ↑ Mapa von Miega.
  7. ↑ a b Marcin Biernat: Kościół parafialny p.w. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Trybuchowcach, s. 283.
  8. ↑ Ignacy Adam hr. Krasicki z Siecina h. Rogala (ID: 12.270.429).
  9. ↑ Kazimierz Olszański: Krasicki Ignacy (1767-1844). W: Polski Słownik Biograficzny. T. XV. Wrocław — Warszawa — Kraków : Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1970, s. 150.
  10. ↑ Handbuch des Lemberger Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1858. Lemberg, 1858, s. 506–507. (niem.)
  11. ↑ Handbuch des Lemberger Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1859. Lemberg, 1859, s. 546–547. (niem.)
  12. ↑ Grzegorz Rąkowski, Przewodnik po Ukrainie zachodniej. Część II. Podole, 2005, s. 274, ISBN 83-89188-46-5.
  13. ↑ Handbuch des Lemberger Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1860. Lemberg, 1860, s. 554–555. (niem.)
  14. ↑ Gorzelnie i Fabryki wódek w Galicji w 1901 r.
  15. ↑ Lista przysięgłych. „Kurjer Stanisławowski”. 921, s. 3, 17 maja 1903.
  16. ↑ Kozak Ivan & Paulina. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-10-09]. (ang.).
  17. ↑ Облікова картка, Трибухівська сільська рада, Тернопільська область, Бучацький район (ukr.)
  18. ↑ Окремі аспекти проведення виборів в ОТГ. xn--80ao2a3f.xn--j1amh. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-03)].. (ukr.)
  19. ↑ Uroczyste otwarcie instalacji sortowniczej w Buczaczu na Ukrainie
  20. ↑ Jan Tarczałowicz.
  21. ↑ Marcin Biernat: Kościół parafialny p.w. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Trybuchowcach, s. 286.
  22. ↑ Marcin Biernat: Kościół parafialny p.w. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Trybuchowcach, s. 290–291.
  23. ↑ Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 7: Województwo ruskie, Ziemia Halicka i Lwowska, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1995, s. 207-212, ISBN 83-04-04229-0, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
  24. ↑ Трибухівська загальноосвітня школа І-ІІІ ступенів. (ukr.)
  25. ↑ Kornel «Nel» Horodyski h. Korczak [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2023-02-03].
  26. ↑ po 17 września 1939 aresztowany przez władze sowieckie i zamordowany w Starobielsku
  27. ↑ Krajewa chronika. „Diło”. 282, s. 7, 15 grudnia 1936. (ukr.)
  28. ↑ Marcin Biernat: Kościół parafialny p.w. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Trybuchowcach, s. 285.
  29. ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. 1, s. 32 [76], 1937, R. XXXXI.
  30. ↑ a b Życiorys Władysława Szklarza
  31. ↑ Władysław Szklarz : Nekrologi : Gazeta Wrocławska.
  32. ↑ Władysław Szklarz Honorowym Obywatelem Miasta i Gminy Wiązów

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Marcin Biernat: Kościół parafialny p.w. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Trybuchowcach. W: Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. Cz. I: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. T. 18. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, 2010, 368 s.; 508 il., s. 283-293, il. 428-483. ISBN 978-83-89273-79-6.
  • Trybuchówce 2.) T., wś, pow. buczacki. W: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. T. XII: Szlurpkiszki – Warłynka. Warszawa, 1892, s. 527.
  • Trybuchowce. W: Jan Bigo: Skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkiem Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Wyd. 4. Lwów : nakł. aut., 1909 (Lwów : J. Chęciński), 1909, s. 182.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Trybuchowce_(hromada_Trybuchowce)&oldid=74926726”