Ulica Środowa w Szczecinie
| Stare Miasto | |||||||||||||||||||
 Widok z Arterii Nadodrzańskiej | |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Długość |
122,1 m | ||||||||||||||||||
| Poprzednie nazwy |
Mittwochstraße, Czwartkowa, Bursztynowa | ||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Starego Miasta w Szczecinie  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Szczecina  | |||||||||||||||||||
 53°25′30,4″N 14°33′42,9″E/53,425110 14,561920
| |||||||||||||||||||
Ulica Środowa (1856–1945 niem. Mittwochstraße, tuż po wojnie Czwartkowa, Bursztynowa[1]) – ulica o długości 122,1 metrów[2] na szczecińskim osiedlu Stare Miasto, w dzielnicy Śródmieście. Przebiega z północnego zachodu na południowy wschód, łącząc ulicę Panieńską z ulicą Małą Odrzańską (przed 1945 r. z nabrzeżem Odry). Nawierzchnia jezdni składa się z bruku. Na całej długości ulicy obowiązuje ruch jednokierunkowy.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Dzisiejsza ulica Środowa składa się z trzech dawnych ulic: depen orde, platea medweken i platea penesticorum.
Przed 1856 r.
[edytuj | edytuj kod]depen orde
[edytuj | edytuj kod]Niemiecka nazwa historyczna: Neutief. Dolny odcinek ulicy położony między ulicą Małą Odrzańską a nabrzeżem Odry. Ten odcinek ulicy po raz pierwszy wzmiankowany był w 1326 r. jako platea dicta middewekenesbrugge, tj. „ulica zwana Pomost Środowy”. Niekiedy używano też nazwy platea dicta Medwekenstrate, czyli „ulica zwana Środową” (1344 r.). W tym czasie u wylotu ulicy do bulwaru nadodrzańskiego istniała brama zwana Bramą Młyńską, a tuż za nią pomost zwany Pomostem Środowym. W 1535 r. pojawia się nazwa depen orde, tj. „głębia”, a w późniejszym czasie Neuendep Straß, tj. „nowa głębia”. Miana te nawiązywały do obniżenia terenu istniejącego w tym miejscu w czasach słowiańskiej osady i do dużej głębokości Odry u wylotu ulicy[2].
platea medweken
[edytuj | edytuj kod]Niemiecka nazwa historyczna: Mittwochstraße. Środkowy odcinek ulicy wzmiankowany był w 1344 r. pod niemiecką nazwą Medwekenstrate, a w 1345 r. pod łacińską platea medweken („ulica Środowa”). Nazwa ta miała wskazywać na mieszkającą niegdyś przy tym odcinku ulicy rodzinę Middweke. Inną hipotezą związaną z etymologią nazwy platea medweken jest rzekome odbywanie się na tym odcinku ulicy targów środowych[2].
platea penesticorum
[edytuj | edytuj kod]Niemiecka nazwa historyczna: Hakenstraße. Górny odcinek ulicy położony między nieistniejącym Rynkiem Warzywnym a ulicą Panieńską. Wzmiankowany w 1344 r. jako platea penesticorum („ulica Przekupniów”), a w 1410 r. jako hakenstrate (jw.). Nazwa hakenstrate wiązała się z handlarzami sprzedającymi artykuły spożywcze i przemysłowe[2].
Po 1856 r.
[edytuj | edytuj kod]
Po 1856 r. ulice Neutief, Mittwochstraße i Hakenstraße scalono, nadając im nazwę Mittwochstraße[2]. W czasie bombardowań Szczecina w 1943 r. i w 1944 r. kamienice wznoszące się przy ulicy zostały zniszczone[1]. Ruiny wszystkich budynków rozebrano po 1945 r., a ulicę początkowo nazwano Czwartkową, a po pewnym czasie Bursztynową[2]. Około 1947 r. odcinek ulicy od Małej Odrzańskiej do nabrzeża Odry został zlikwidowany, a w jego miejscu zbudowano jezdnie Arterii Nadodrzańskiej. W 1970 r. na parceli między Targiem Rybnym a ulicą Panieńską wzniesiono hotel Arkona[3]. W latach 1978–1996 w pobliżu ulicy powstała Trasa Zamkowa[4]; jeden z jej wiaduktów przecina dawny dolny odcinek ulicy Środowej, łącząc Arterię Nadodrzańską z nitką wjazdową do miasta. W 1994 r. przywrócono przedwojenną nazwę ulicy, a w latach 1998–2013 na parcelach po prawej stronie ulicy, położonych między ulicą Panieńską a ulicą Małą Odrzańską, zbudowano nowe kamienice[1]. W 2019 r. rozpoczęto budowę hotelu ibis Styles na miejscu rozebranego w 2007 r. hotelu Arkona[5].
Plany na przyszłość
[edytuj | edytuj kod]W ramach projektu nowego Mostu Kłodnego planowana jest likwidacja Arterii Nadodrzańskiej od ulicy Jana z Kolna do ulicy Środowej, zburzenie wiaduktu przecinającego dawny ciąg ulicy Środowej, odtworzenie jej dolnego odcinka i utworzenie po jego obu stronach nowych kwartałów zabudowy[6]. Zabudowane mają zostać także wolne parcele po lewej stronie ulicy.
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Odkryte fundamenty przedwojennych kamienic między Panieńską a Rynkiem Warzywnym -
Widok z ulicy Panieńskiej -
Narożnik z Targiem Rybnym -
Widok ze skrzyżowania z Targiem Rybnym w kierunku Panieńskiej -
Koniec ulicy; przed 1945 r. ulica wiodła aż do nabrzeża Odry
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Tadeusz Białecki (red.), Encyklopedia Szczecina: wydanie jubileuszowe z okazji 70-lecia polskiego Szczecina, Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo Kultury, 2015, s. 1054, ISBN 978-83-942725-0-0, OCLC 924941684 [dostęp 2021-06-10].
- ↑ a b c d e f Jan Iwańczuk, Ulica Środowa [online], Encyklopedia Pomorza Zachodniego - pomeranica.pl [dostęp 2021-06-19] (pol.).
- ↑ KaNa, Ibis Styles na szczecińskim Podzamczu nabiera kształtu [online], 24kurier.pl, 13 lutego 2020 [dostęp 2021-06-19] (pol.).
- ↑ Tadeusz Białecki (red.), Encyklopedia Szczecina: wydanie jubileuszowe z okazji 70-lecia polskiego Szczecina, Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo Kultury, 2015, s. 1110-1111, ISBN 978-83-942725-0-0 [dostęp 2020-11-08].
- ↑ ibis Styles po raz pierwszy w Szczecinie [online], www.propertynews.pl [dostęp 2021-06-19] (pol.).
- ↑ Andrzej Kraśnicki jr., Koniec arterii nadodrzańskiej przesądzony. Przetarg na wielki projekt [online], szczecin.wyborcza.pl, 29 września 2014 [dostęp 2021-06-19].
