Ulica Kawęczyńska w Warszawie
| Szmulowizna | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 nr rej. A-1629 z 19.03.2021[1]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Ulica Kawęczyńska na wysokości ul. Wojnickiej | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość |
ok. 1 km | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Warszawy  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 52°15′26,6″N 21°03′22,6″E/52,257389 21,056278
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica Kawęczyńska – ulica na warszawskiej Pradze-Północ, biegnąca od ul. Ząbkowskiej do ul. Boruty.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Dawna droga prowadząca do Woli Ząbkowskiej, od XVIII wieku nazywanej Ząbkami[2]. Stanowiła południową granicę dóbr Szmulowizna, przed 1796 znanych jako folwark Bojanówek, darowanych przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego Szmulowi Zbytkowerowi[3]. Na przecięciu z okopami Lubomirskiego znajdowały się rogatki Bródzieńskie (Bródnowskie), później zwane Ząbkowskimi. W II połowie XIX wieku droga została przecięta torowiskami Kolei Warszawsko-Terespolskiej i kolei obwodowej[3].
Nadana w 1907 nazwa ulicy pochodzi od nazwy dawnej miejscowości Kawęczyn[4] (obecnie część dzielnicy Rembertów).
W latach 1907–1923 przy ulicy wzniesiono monumentalną bazylikę Najświętszego Serca Jezusowego[2].
W 1919 ulicą poprowadzono linię tramwajową w stronę wschodniej części Szmulowizny, Michałowa. 1 marca 1925 przy ul. Kawęczyńskiej 16 uruchomiono zajezdnię tramwajową[5].
W pierwszych trzech dekadach XX wieku dwukrotnie zmieniano numerację parzystej strony ulicy[6]. Od 1933 pod nr 12 mieściło się XII Państwowe Gimnazjum Żeńskie im. Marii Słodowskiej-Curie[7].
W czasie II wojny światowej zabudowa ulicy ocalała, jednak Niemcy wysadzili część zajezdni tramwajowej[8]. 20 czerwca 1945 uruchomiono pierwszą po wojnie linię tramwajową nr „1”, łączącą ul. Kawęczyńską z ul. Wiatraczną[9].
W 1968 linię tramwajową poprowadzono aleją Tysiąclecia do Dworca Wschodniego, z wycofaniem kursów tramwajów z odcinka prowadzącego przez Ząbkowską do Targowej – pozostawiono wtedy jeden tor służący do wyjazdów tramwajów z zajezdni, ostatecznie zlikwidowany w 2000.
W kwietniu 2013 przeprowadzono generalny remont ulicy. Prawie wszystkie przystanki tramwajowe zorganizowano w formie pierwszych tego typu w Warszawie tzw. przystanków wiedeńskich, z wyniesieniem pasa jezdni ułatwiającym wsiadanie do tramwaju[10][11].
W 2021 historyczny układ urbanistyczny ulicy został wpisany do rejestru zabytków[1][12].
Ważniejsze obiekty
[edytuj | edytuj kod]- Bazylika Najświętszego Serca Jezusowego
- Zajezdnia tramwajowa „Praga”
- Menedżerska Akademia Nauk Stosowanych
- Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I stopnia im. Stanisława Moniuszki
- Oficyna Burkego
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Nowy wpis do rejestru zabytków: historyczny układ urbanistyczny ulicy Kawęczyńskiej w Warszawie. [w:] Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków [on-line]. mwkz.pl, 11 czerwca 2021. [dostęp 2021-08-05].
- ↑ a b Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 329. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ a b Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 5. Idźkowskiego–Kawęczyńska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1999, s. 323. ISBN 83-909794-6-2.
- ↑ Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 116. ISBN 83-86619-97X.
- ↑ Warszawskie tramwaje elektryczne. Tom IV. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 2008, s. 88. ISBN 978-83-923702-0-8.
- ↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 5. Idźkowskiego–Kawęczyńska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1999, s. 325. ISBN 83-909794-6-2.
- ↑ Ryszard Mączewski: Warszawa między wojnami. Łódź: Księży Młyn, 2009, s. 125. ISBN 978-83-61253-51-8.
- ↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 5. Idźkowskiego–Kawęczyńska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1999, s. 326. ISBN 83-909794-6-2.
- ↑ Warszawskie tramwaje elektryczne. Tom IV. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 2008, s. 95. ISBN 978-83-923702-0-8.
- ↑ Jonathan Scovil: Kawęczyńska po remoncie z wiedeńskimi przystankami [WIDEO]. gazeta.pl, 2013-08-13. [dostęp 2013-08-16].
- ↑ Aleksander Buczyński: Nowa wspaniała Kawęczyńska. Zielone Mazowsze, 2013-08-22. [dostęp 2013-12-27].
- ↑ Zestawienie zabytków nieruchomych. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków - stan na 30 czerwca 2021 r. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 15. [dostęp 2021-08-05].