Władcy Wielkopolski

Książęta wielkopolscy - lista obejmuje władców Wielkopolski. Wielkopolska w 1138 roku, na mocy ustawy sukcesyjnej Bolesława III Krzywoustego, przypadła jego synowi Mieszkowi III Staremu. Dzielnicą tą rządzili Piastowie wielkopolscy, a przejściowo także Henryk I Brodaty i Henryk II Pobożny, przedstawiciele śląskiej linii tej dynastii.

Po wygaśnięciu męskiej linii Piastów wielkopolskich w 1296 roku Wielkopolska stała się przedmiotem rozgrywek między Henrykiem III głogowskim a Władysławem I Łokietkiem. W latach 1299-1305 władał nią Wacław II, król czeski z dynastii Przemyślidów. Ostatecznie w 1314 roku Wielkopolskę opanował Władysław Łokietek. W ten sposób Wielkopolska weszła w skład odrodzonego Królestwa Polskiego (Łokietek koronował się na króla w 1320 roku).

Z dzielnicowych władców Wielkopolski koronacji dostąpili Przemysł II w 1295 roku i Wacław II w 1300 roku.

Księstwo wielkopolskie (1138-1177)

Daty panowania	Władca	Pokrewieństwo	Uwagi (Kursywą oznaczono władztwa spoza dzielnicy)
1138-1177	Mieszko III Stary	syn Bolesława III Krzywoustego	1173-1177 - książę senior Polski, (książę krakowski z Gnieznem i Kaliszem, książę zwierzchni Pomorza)

Księstwo poznańskie (1177-1279)

Daty panowania	Władca	Pokrewieństwo	Uwagi (Kursywą oznaczono władztwa spoza dzielnicy)
1177-1193	Odon	syn Mieszka III	od 1177 – tylko w Poznaniu, po 1182 – prawdopodobnie tylko nad południowo-zachodnią częścią księstwa, od 1193 w Kaliszu
1181-1202	Mieszko III Stary		ponownie, od 1181 w Gnieźnie i Kaliszu i zapewne w Poznaniu ( 1191-1193 w Kaliszu syn Mieszko Młodszy, a 1193-1194 Odon, 1195-1198 na Kujawach)
1194-1229	Władysław III Laskonogi	syn Mieszka III Starego	do 1202 w południowej Wielkopolsce, od 1202 w całej Wielkopolsce, w 1206 oddał Kalisz Henrykowi I Brodatemu z linii śląskiej, 1207-1210 i 1218-1225 – w Ziemi Lubuskiej, 1216-1217 – tylko w Gnieźnie, choć według innych wersji oddanie bratankowi południowo-zachodniej Wielkopolski
1216-1217 usunięty	Władysław Odonic	syn Odona	Poznań, lub według innych wersji południowo-zachodnia Wielkopolska od 1207 także w Kaliszu z ramienia Henryka I Brodatego)
1229-1239	Władysław Odonic		ponownie, od 1223 – książę na Ujściu nad Notecią, [ 1234-1239 – tylko na pn. od rzeki Warty - Gniezno)
1234-1238	Henryk I Brodaty	wnuk brata Mieszka III	od 1201 książę śląski, od 1232 książę krakowski od 1232, pd. Wielkopolska - Poznań i Kalisz, od 1234 oddanie księstwa kaliskiego w lenno Władysławowi (w latach 1241-1244 samodzielny książę kaliski)
1238-1241	Henryk II Pobożny	syn Henryka I BrodategoI	także książę śląski także książę krakowski Poznań i Kalisz, od 1239 w całej Wielkopolsce z wyjątkiem Ujścia, od 1239 rezygnacja z Lądu
1241	Bolesław II Rogatka	syn Henryka II Pobożnego	także książę śląski także książę krakowski w całej Wielkopolsce z wyjątkiem Ujścia oraz Lądu
1241-1247	Przemysł I	syn Władysława Odonica	1239-1241 – z bratem na Ujściu 1241-1247 – rządy braci w większej części Wielkopolski (bez Rudy, Kalisz od 1244)
	Bolesław Pobożny	syn Władysława Odonica
1247-1257	Przemysł I	syn Władysława Odonica	1247-1249 – w Poznaniu i Gnieźnie, od 1249 Ruda do kaliskiego, 1249-1250 w Poznaniu i Kaliszu, 1250-1253 w całej Wielkopolsce, 1253-1257 – tylko w Poznaniu
1257-1273	Bolesław Pobożny	syn Władysława Odonica	1257-1273 – w całej Wielkopolsce, od 1261 w Lądzie, 1268-1273 – książę bydgoski 1271-1273 – książę innowrocławski, 1273-1279 książę kalisko-gnieźnieński W 1273 nadaje Poznań swojemu bratankowi Przemysłowi II
1273-1279	Przemysł II	syn Przemysła I	od 1273 w Poznaniu po 1279 w całej Wielkopolsce (patrz niżej)
1279	Wielkopolska zjednoczona w rękach Przemysła II.

Księstwo gnieźnieńskie (1177-1279)

Daty panowania	Władca	Pokrewieństwo	Uwagi (Kursywą oznaczono władztwa spoza dzielnicy)
1177-1181	Kazimierz II Sprawiedliwy	syn Bolesława III Krzywoustego	także książę sandomierski także książę krakowski
1181-1202	Mieszko III Stary	syn Bolesława III Krzywoustego	także książę krakowski
1194-1229	Władysław III Laskonogi	syn Mieszka III Starego	do 1202 w południowej Wielkopolsce, od 1202 w całej Wielkopolsce, w 1206 oddał Kalisz Henrykowi I Brodatemu z linii śląskiej, 1207-1210 i 1218-1225 – w Ziemi Lubuskiej, 1216-1217 – tylko w Gnieźnie, choć według innych wersji oddanie bratankowi południowo-zachodniej Wielkopolski
1229-1239 usunięty	Władysław Odonic	syn Odona	od 1239 książę na Ujściu nad Notecią, 1234-1239 tylko na pn. od rzeki Warty - Gniezno
1239-1241	Henryk II Pobożny	syn Henryka I Brodatego	także książę śląski także książę krakowski Poznań i Kalisz, od 1239 w całej Wielkopolsce z wyjątkiem Ujścia, od 1239 rezygnacja z Lądu
1241	Bolesław II Rogatka	syn Henryka II Pobożnego	także książę śląski także książę krakowski w całej Wielkopolsce z wyjątkiem Ujścia oraz Lądu
1241-1247	Przemysł I	syn Władysława Odonica	1239-1241 – z bratem na Ujściu 1241-1247 – rządy braci w większej części Wielkopolski (bez Rudy, Kalisz od 1244)
	Bolesław Pobożny	syn Władysława Odonica
1247-1249	Przemysł I	syn Władysława Odonica	1247-1249 – w Poznaniu i Gnieźnie, od 1249 Ruda do kaliskiego, 1249-1250 – w Poznaniu i Kaliszu, 1250-1253 – w całej Wielkopolsce, 1253-1257 – tylko w Poznaniu
1249-1250	Bolesław Pobożny	syn Władysława Odonica	1247-1249 – książę kaliski, 1249-1250 – książę gnieźnieński, 1250-1253 – usunięty,
1250-1253	Przemysł I	syn Władysława Odonica	1247-1249 – w Poznaniu i Gnieźnie, od 1249 Ruda do kaliskiego, 1249-1250 – w Poznaniu i Kaliszu, 1250-1253 – w całej Wielkopolsce, 1253-1257 – w Poznaniu
1253-1279	Bolesław Pobożny	syn Władysława Odonica	ponownie 1253-1257 – książę kalisko-gnieźnieński, 1257-1273 – w całej Wielkopolsce, od 1261 w Lądzie, 1268-1273 – książę bydgoski 1271-1273 – książę innowrocławski, 1273-1279 książę kalisko-gnieźnieński
1279	Wielkopolska zjednoczona w rękach Przemysła II.

Księstwo kaliskie (1177-1279)

Daty panowania	Władca	Pokrewieństwo	Uwagi (Kursywą oznaczono władztwa spoza dzielnicy)
1177-1181	Kazimierz II Sprawiedliwy	syn Bolesława III Krzywoustego	także książę sandomierski także książę krakowski
1181-1191	Mieszko III Stary	syn Bolesława III Krzywoustego	także książę krakowski
1191-1193	Mieszko Młodszy	syn Mieszka III
1193-1194	Odon	syn Mieszka III	od 1177 – tylko w Poznaniu, po 1182 prawdopodobnie tylko nad południowo-zachodnią częścią księstwa
1194-1202 ponownie	Mieszko III Stary	syn Bolesława III Krzywoustego
1202-1206	Władysław III Laskonogi	syn Mieszka III Starego	do 1202 w południowej Wielkopolsce, od 1202 w całej Wielkopolsce, w 1206 oddał Kalisz Henrykowi I Brodatemu z linii śląskiej, 1207-1210 i 1218-1225 – w Ziemi Lubuskiej, 1216-1217 – tylko w Gnieźnie, choć według innych wersji oddanie bratankowi południowo-zachodniej Wielkopolski
1206-1207 zwierzchnik: 1207-1217	Henryk I Brodaty	prawnuk Bolesława III Krzywoustego	zwierzchnik Kalisza 1207-1217
1207-1217 usunięty	Władysław Odonic	syn Odona	książę z nadania Henryka I Brodatego
1217-1229 ponownie	Władysław III Laskonogi	syn Mieszka III Starego
1229-1234 ponownie	Władysław Odonic	syn Odona
1234 ponownie, zwierzchnik: 1234-1248	Henryk I Brodaty	prawnuk Bolesława III Krzywoustego	zwierzchnik Kalisza 1234-1238
zwierzchnik: 1238-1241	Henryk II Pobożny	syn Henryka I Brodatego	zwierzchnik Kalisza 1234-1241
1234-1239	Mieszko II Otyły	synowie Kazimierza I opolskiego	z nadania Henryka I Brodatego i pod jego zwierzchnictwem do 1238, pod zwierzchnictwem Henryka II Pobożnego do 1214, współrządy z bratem także książę rudzki
1234-1244	Władysław opolski		z nadania Henryka I Brodatego i pod jego zwierzchnictwem do 1238, pod zwierzchnictwem Henryka II Pobożnego do 1241, do 1239 współrządy z bratem także książę rudzki do 1249
1244-1247	Przemysł I	syn Władysława Odonica	1239-1241 – z bratem na Ujściu 1241-1247 – rządy braci w większej części Wielkopolski (bez Rudy)
	Bolesław Pobożny	syn Władysława Odonica
1247-1249	Bolesław Pobożny	syn Władysława Odonica	1247-1249 – książę kaliski, 1249-1250 – książę gnieźnieński, W latach 1250-1253 usunięty
1249-1253	Przemysł I	syn Władysława Odonica	1247-1249 – w Poznaniu i Gnieźnie, od 1249 Ruda do kaliskiego, 1249-1250 – w Poznaniu i Kaliszu, 1250-1253 – w całej Wielkopolsce, 1253-1257 – tylko w Poznaniu
1253-1279	Bolesław Pobożny	syn Władysława Odonica	ponownie 1253-1257 – książę kalisko-gnieźnieński, 1257-1273 – w całej Wielkopolsce, od 1261 w Lądzie, 1268-1273 – książę bydgoski 1271-1273 – książę innowrocławski, 1273-1279 książę kalisko-gnieźnieński
1279	Wielkopolska zjednoczona w rękach Przemysła II.

Księstwo wielkopolskie (zjednoczone 1279-1320)

Daty panowania	Władca	Pokrewieństwo	Uwagi (Kursywą oznaczono władztwa spoza dzielnicy)
1279-1296	Przemysł II	syn Przemysła I	od 1273 w Poznaniu (patrz wyżej) 1281-1287 – bez Wielunia (Rudy), 1284-1287 bez Ołoboku 1290-1291 – książę krakowski 1294-1296 – książę pomorski (gdański) od 1295 król Polski
w Wieluniu: 1281-1287 w Ołoboku 1284-1287	Henryk IV Prawy	wnuk Henryka II Pobożnego	od 1273/4 – książę głogowski
1296-1299 usunięty	Władysław Łokietek	zięć Bolesława Pobożnego
1299-1305	Wacław II z dynastii Przemyślidów	zięć Przemysła II	od 1278 (1297) – król czeski od 1291 – książę krakowski od 1292 – książę sandomierski od 1299 – książę gdański od 1300 – król Polski
1305-1309	Henryk III głogowski	wnuk Henryka II Pobożnego	od 1273/4 – książę głogowski
W Kaliszu: 1306-1307	Bolesław III Rozrzutny	wnuk Bolesława II Rogatki	Tylko Kalisz.
1309-1312	Henryk IV zm. 1369 potem Żagań, Konrad zm. 1366 potem Namysłów i Oleśnica, Bolesław zm. 1320/1 potem Oleśnica, Jan zm. ok. 1363 potem Ścinawa, Przemko zm. 1331 potem Głogów)	Henryk III głogowski	rządy wspólne
1312-1314 usunięci	w wyniku podziału - w Poznaniu: Henryk IV Jan Przemko		rządy wspólne
	w wyniku podziału - w Gnieźnie i Kaliszu: Konrad I Bolesław		rządy wspólne
1314-1333	Władysław Łokietek		ponownie, od 1304/6 – także w Małopolsce, Kujawach, Ziemi Sieradzko-Łęczyckiej, na Pomorzu)
od 1320	do Królestwa Polskiego

Księstwo wieluńskie (Ziemia rudzka/wieluńska, 1234-1392)

• 1234-1239: Mieszko II Otyły
• 1234-1249: Władysław opolski (do 1239 razem z bratem Mieszkiem)
• 1249-1253: Przemysł I
• 1253-1279: Bolesław Pobożny
• 1279-1281: Przemysł II
• 1296-1299: Władysław I Łokietek
• 1299-1305: Wacław II
• 1306-1313: Bolko I opolski
• 1313-1326: Bolesław Pierworodny

1326–1370 – ziemia wieluńska częścią Królestwa Polskiego

• 1370-1392: Władysław Opolczyk

Od 1392 ziemia wieluńska do Królestwa Polskiego

Uwagi

Uwaga! Daty w wielu przypadkach są tylko orientacyjne. Uwzględniono te księstwa, nad którymi panowali odrębni książęta. Zostawiono Wacława II i Wacława III z rodu Przemyślidów, aby nie powodować przerw chronologicznych. Również przynależność niektórych ziem do poszczególnych Piastowiczów może być dyskusyjna.

Zobacz też

• historia Polski
• władcy Polski
• Piastowie

Bibliografia

• Balzer O., Genealogia Piastów, Kraków 1895.
• JerzyJ. Wyrozumski JerzyJ., Dzieje Polski piastowskiej (VIII w.-1370), Kraków: „Fogra”, 1999, ISBN 83-85719-38-5, OCLC 749221743 . Brak numerów stron w książce