Władimir Puriszkiewicz

Władimir Puriszkiewicz

Data i miejsce urodzenia	24 sierpnia 1870 Kiszyniów, gubernia besarabska, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	1 lutego 1920 Noworosyjsk, gubernia czarnomorska pod administracją Sił Zbrojnych Południa Rosji
Deputowany II Dumy
Okres	od 1907 do 1907
Przynależność polityczna	Związek Narodu Rosyjskiego
Deputowany III Dumy
Okres	od 1907 do 1912
Deputowany IV Dumy
Okres	od 1912 do 1917

Władimir Mitrofanowicz Puriszkiewicz (ros. Владимир Митрофанович Пуришкевич; ur. 12 sierpnia^?/24 sierpnia 1870 w Kiszyniowie, zm. 1 lutego 1920 w Noworosyjsku) – rosyjski konserwatywno-nacjonalistyczny działacz polityczny, współtwórca Związku Narodu Rosyjskiego i założyciel Rosyjskiego Związku Narodowego pod wezwaniem Michała Archanioła, deputowany do Dumy II, III i IV kadencji. Autor wspomnień.

Życiorys

Urodził się w Kiszyniowie. Ojciec był synem prawosławnego duchownego. Po rodzicach Władimir Puriszkiewicz odziedziczył znaczny majątek ziemski – 1600 dziesięcin. W 1895 ukończył z wyróżnieniem studia na wydziale historyczno-filologicznym Uniwersytetu Noworosyjskiego (w Odessie). Karierę polityczną rozpoczął jako działacz ziemstwa w rodzinnej guberni besarabskiej, następnie został zatrudniony w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Od 1904 był urzędnikiem do specjalnych poruczeń przy gabinecie Wiaczesława Plehwe, w randze radcy stanu. Należał do Rosyjskiego Zebrania i kilkakrotnie był wybierany do organów kierowniczych organizacji. Jesienią 1905 razem z Aleksandrem Dubrowinem założył monarchistyczny, nacjonalistyczny Związek Narodu Rosyjskiego. W 1908, gdy w organizacji doszło do rozłamu wskutek jego konfliktu z Dubrowinem o władzę w Związku, stanął na czele Związku Michała Archanioła.

W 1906 został wybrany na deputowanego do Dumy Państwowej II kadencji z guberni besarabskiej. Mandat z tej samej guberni uzyskał również w wyborach do Dumy III kadencji, zaś w IV kadencji reprezentował gubernię kurską. Zaliczał się do liderów prawicowych deputowanych Dumy, był znakomitym mówcą.

Po wybuchu I wojny światowej demonstracyjnie ogłosił przerwanie działalności politycznej i wyjechał na front w charakterze członka oddziału sanitarnego. Następnie sam zorganizował drugi taki oddział i stał na jego czele do końca działań bojowych. Porzucił dawne poglądy germanofilskie, stając się anglofilem. Wzywał cara Mikołaja II do zdecydowanej rozprawy z działającymi w Rosji rewolucjonistami, zaś organizacje monarchistyczne – do zawieszenia dotychczasowej działalności na rzecz skupienia się na wspieraniu wysiłku wojennego.

Puryszkiewicz zmienił się w pewnym sensie po wybuchu wojny, nieraz krytykował poczynania rządu, czasem przyznawał rację nawet przedstawicielom lewicy, nie zatracił tylko jednego: ironii i sarkazmu, którymi przepojone były wszystkie jego przemówienia, aż do granicy błazeństwa. Chętnie go słuchano i czekano ze zniecierpliwieniem, kiedy znowu wystąpi

Wziął udział w zabójstwie Rasputina, jakiego dokonał razem z księciem Feliksem Jusupowem i wielkim księciem Dymitrem Pawłowiczem Romanowem. Na udział w zamachu na Rasputina zdecydował się przekonany, że jedynie w ten sposób może ocalić rosyjską monarchię przed ostatecznym upadkiem. Rasputina i jego wpływ na rząd krytykował już wcześniej w Dumie. Chociaż formalnie pozostawał deputowanym prawicowym, wspierającym rząd, w rzeczywistości jego wystąpienia wpisywały się jego krytykę. Z tego powodu w grudniu 1916 został wykreślony ze Związku Narodu Rosyjskiego.

Negatywnie odniósł się zarówno do rewolucji lutowej, jak i październikowej, po której założył złożoną z oficerów organizację mającą walczyć o restaurację caratu. Jeszcze w listopadzie 1917 został aresztowany w Piotrogrodzie przez Czekę, jednak zwolniono go, by umożliwić mu opiekę nad chorym synem, po złożeniu przez niego obietnicy rezygnacji z działalności partyjnej. Udał się na południe kraju, na teren zajęty przez armię gen. Denikina. W 1919 podjął wydawanie pisma prawosławno-narodowego „Błagowiest”. Zmarł w Noworosyjsku na tyfus. Jego pogrzeb prowadził biskup Eulogiusz (Gieorgijewski), także związany politycznie z rosyjską prawicą konserwatywną, a następnie z ruchem Białych.

Autor wierszy satyrycznych i epigramatów, które publikował pod pseudonimami Wsiewołod Nieznamow, W. Czarski, W. Kiewlicz i Pawieł Dupienski.