Wałbrzych Główny
 Widok na torowiska oraz budynek dworca (2023) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Data otwarcia |
1867 |
| Poprzednie nazwy |
Dittersbach 1867–1934, Waldenburg Dittersbach 1934–1945, Borowieck/ Wałbrzych Dzietrzychów 1945–1946, Wałbrzych Ogorzelec 1947–1948 |
| Liczba pasażerów (2022) |
300-499 |
| Dane techniczne | |
| Liczba peronów |
3 |
| Liczba krawędzi peronowych |
6 |
| Kasy |
|
| Linie kolejowe | |
Położenie na mapie Wałbrzycha  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
 50°44′36,31″N 16°16′55,52″E/50,743419 16,282089
| |
Wałbrzych Główny – stacja kolejowa w Wałbrzychu, w województwie dolnośląskim, w Polsce. Według klasyfikacji PKP ma kategorię dworca wojewódzkiego[1].
Ruch pasażerski[edytuj | edytuj kod]
| Rok | Wymiana pasażerska na dobę |
|---|---|
| 2017[2] | 500-699 |
| 2022[3] | 300-499 |
Opis[edytuj | edytuj kod]
Wałbrzych Główny jest dużą stacją węzłową o charakterze manewrowym, jedną z najwyżej tego typu położonych w Polsce, a wśród stacji górskich – największą. Dworzec położony jest na wysokości 500 m n.p.m. Nazwę „Główny” zawdzięcza właśnie szerokim funkcjom w ruchu towarowym, gdyż pomimo charakteru węzłowego znajduje się ona na obrzeżach miejscowości na terenie dzielnicy Podgórze. Przez dworzec biegną linie kolejowe nr 274 (Wrocław – Zgorzelec) oraz 286 (Kłodzko – Wałbrzych).
_(5).JPG)
Stacja ma kilka grup torowych, na grupę torów pasażerskich składa się 6 torów posiadających krawędź peronową, z czego 2 okalają budynek dworca, a 4 znajdują się przy peronach wyspowych. Aktualnie w ruchu pasażerskim użytkowane są jednak tylko 3 krawędzie przy peronach 1 i 2. Na wysokości peronów znajduje się także kilka torów ładunkowych, pozostających jednak w większości wyłączonymi z eksploatacji. W tym miejscu zlokalizowano również stację paliw, będącą własnością PKP Energetyka.
Na wysokości nastawni „WG” zlokalizowano też lokomotywownię, obecnie wyłączoną z użytkowania. W przeszłości lokomotywownia ta stanowiła jedno z podstawowych miejsc obsługi zarówno pojazdów trakcji parowej, spalinowej i elektrycznej (przed wojną lokomotywownia posiadała nawet zelektryfikowane stanowiska) do obsługi linii kolejowej nr 274.
Na przestrzeni lat układ torowy stacji Wałbrzych Główny podlegał pewnym przebudowom, głównie związanych z likwidacją torów i rozjazdów. Do dziś część rozwiązań pozostaje jednak oryginalnymi z czasów przedwojennych. Należy do nich nietypowe, zastosowane wyłącznie na kilku stacjach w Polsce, zawieszenie poprzeczne do sieci – konstrukcje wsporcze mają w tym wypadku jednak polski rodowód, pomimo iż elektryfikacja prowadzona w latach 60. XX wieku prowadzona była na linii zelektryfikowanej wcześniej systemem prądu przemiennego w latach międzywojennych.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Dworzec został oddany do użytku 15 sierpnia 1867 roku. Pierwszą nazwą było Dittersbach. Kolejne nazwy dworca to Waldenburg Dittersbach, po wojnie na krótko Borowieck (pierwsza powojenna nazwa Wałbrzycha), Wałbrzych Dzietrzychów nadana 27 sierpnia 1945 roku, Wałbrzych Ogorzelec, którą dworzec nosił od 6 września 1947 roku, oraz Wałbrzych Główny, którą dworzec nosi od 1948 roku[4]. Elewacja budynku dworca ma bogaty detal architektoniczny w postaci obramień okiennych i drzwiowych, płycin, gzymsów, rozet.
Przed rokiem 1900 przeszedł przebudowę i rozbudowę[5]. W miejscu, gdzie obecnie znajduje się ładownia kruszywa, istniał szyb Eugeniusz, który w 2001 roku ze względu na zły stan techniczny został zezłomowany[6].
Rewitalizacja dworca[edytuj | edytuj kod]
24 lipca 2019 roku PKP SA ogłosiły przetarg na przebudowę zabytkowego dworca Wałbrzych Główny. Prace, które trwały ponad półtora roku, zakończyły się 27 maja 2021 roku.
W ramach prac przeprowadzono kompleksowy remont budynku oraz zagospodarowanie otoczenia, a także wyburzono kilka istniejących obiektów[7].
Renowacji została poddana ceglana elewacja budynku, na której po oczyszczeniu odkryto geometryczne wzory wykonane z ciemnozielonej szkliwionej cegły. Uwagę zwracają również grafitowe kolumny zlokalizowane przy wejściach głównych oraz pomiędzy niektórymi oknami, a także odtworzona na wzór oryginalnej ciemnobrązowa stolarka okienna i drzwiowa. Całość uzyskanego efektu estetycznego podkreśla nowa iluminacja dworca. Na wyremontowanym dworcu pojawiła się poczekalnia dla pasażerów czy elektroniczne tablice z informacją o przyjazdach i odjazdach. Dworzec został także przystosowany do potrzeb osób o ograniczonej mobilności. Zostały zamontowane specjalne tablice informacyjne dla osób niedowidzących, podjazdy, linie prowadzące z polami uwagi, zlikwidowano bariery architektoniczne, zamontowano biletomat Kolei Dolnośląskich[8]. Planowany jest również montaż defibrylatora[9]. Hol dworca utrzymany jest w jasnej kolorystyce, ściany posiadają geometryczny kasetonowy deseń, a w dolnej ich części wykonano okładzinę z ciemnozielonej płytki szkliwionej. Na ścianach poczekalni przywrócono drewniane boazerie i wzorzyste tapety, a na podłodze oryginalną posadzkę. Poddano również renowacji grafitowe żeliwne kolumny, które jeszcze niedawno były całkowicie niewidoczne, bo zamurowane w ścianie.
Przed dworcem przebudowano cały parking. Wydzielono miejsce na przystanek autobusowy. Pojawiły się miejsca do tymczasowego postoju "kiss&ride", miejsca parkingowe dla niepełnosprawnych, a także dla rodzin z dziećmi. Zupełną nowością są miejsca dla pojazdów elektrycznych z ładowarką. Przy dworcu stanął także zadaszony parking dla rowerów wraz ze stanowiskiem naprawczym[10].
Budynki wchodzące w skład dworca[edytuj | edytuj kod]
- Budynek dworca głównego
- Lokomotywownia wraz z obrotnicą
- Ekspedycja kolejowa / magazyny towarowe
- Wagonownia i warsztaty
- Wartownia SOK
- Ładownia kruszywa Kopalni Surowców Skalnych Bartnica
- Magazyn substancji płynnych
- Wiadukty kolejowe - ul. Tunelowa, Niepodległości, Gdyńska i Moniuszki
- Kapliczka poświęcona św. Katarzynie Aleksandryjskiej, patronce kolejarzy
Na stacji eksponowana jest lokomotywa TKt48-119, jako pomnik techniki.
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
Wałbrzych Główny – Rozdroże Czarne – Borowa – Przełęcz pod Borową – Przełęcz Kozia – Platforma Widokowa pod Drużyną – Przełęcz Szypka
Wałbrzych Główny – Barbarka – Rozdroże Wiertnicze – Unisław Śląski – Bukowiec
Wałbrzych Główny – Zamek Nowy Dwór – Przełęcz Kozia – Jedlina-Zdrój – Zamek Grodno
Wałbrzych Główny – Rozdroże Czarne – Kamionka – Rybnica Leśna – Andrzejówka – Sokołowsko
Wałbrzych Główny – Rozdroże pod Dłużyną – Przełęcz Szypka – Kamieńsk – Przełęcz Kozia – Borowa – Rozdroże ptasie – Kamionka – Rozdroże nad Starym Glinikiem – Glinik Stary
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Budynek dworca po rewitalizacji -
Hol Dworca -
Peron -
Widok na zabudowania stacji, w tle góra Chełmiec -
Widok na lokomotywownie -
Wiadukt nad ulicą Niepodległości
_Travelarz.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wykaz stacji pasażerskich wraz z ich kategoryzacją oraz określeniem dostępności do obiektu, l.p. 487.
- ↑ Największe i najmniejsze stacje w Polsce. [w:] utk.gov.pl [on-line]. [dostęp 2019-12-18].
- ↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].
- ↑ Ogólnopolska Baza Kolejowa – historia.
- ↑ Stacja kolejowa Wałbrzych Główny, Wałbrzych – polska-org.pl [online], polska-org.pl [dostęp 2019-08-25].
- ↑ Szyb Eugeniusz.
- ↑ Wałbrzych Główny idzie do remontu. Rusza przetarg (wizualizacje) [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2019-08-25] (pol.).
- ↑ Na stacji Wałbrzych Główny stanął biletomat. Wymontowano go z pociągu [online], Dziennik Wałbrzych, 5 maja 2022 [dostęp 2022-05-08] (pol.).
- ↑ Dworzec Główny będzie przebudowany.
- ↑ Dworzec Wałbrzych Główny znów zachwyca historycznym pięknem [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2021-07-11] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Wałbrzych Główny w Atlasie Kolejowym Polski, Czech i Słowacji – www.atlaskolejowy.net
- Wałbrzych Główny w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
| Wałbrzych Główny | ||
| Linia 274 Wrocław Świebodzki – Zgorzelec (78,912 km) | ||
  odległość: 4,760 km
|
|
odległość: 3,871 km
|
| Linia 286 Kłodzko Główne – Wałbrzych Główny (50,990 km) | ||
 odległość: 3,354 km
|
|
|
