Wacław płocki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wacław płocki
Ilustracja
Pieczęć Wacława Płockiego
książę płocki
Okres

od 1313
do 23 maja 1336

Poprzednik

Bolesław II mazowiecki

Następca

Bolesław III płocki

Dane biograficzne
Dynastia

Piastowie (Piastowie mazowieccy)

Data urodzenia

ok. 1293

Data śmierci

23 maja 1336

Miejsce spoczynku

Płock

Ojciec

Bolesław II mazowiecki

Matka

Kunegunda Czeska

Żona

Elżbieta Giedyminówna

Dzieci

Bolesław III płocki
Anna płocka

podział Mazowsza
(1313-1345)
Jan Luksemburski, król czeski, przejmuje i nadaje jako lenno księciu płockiemu Wacławowi Płock, Wyszogród i Gostynin, 1329, Archiwum Główne Akt Dawnych

Wacław (Wańko) płocki (ur. ok. 1293, zm. 23 maja 1336[1]) – książę płocki od 1313, lennik czeski od 1329. Zięć władcy Litwy Giedymina.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wacław był najmłodszym synem księcia mazowieckiego Bolesława II i jego drugiej żony Kunegundy czeskiej. Własny dział – księstwo płockie – Wacław otrzymał dopiero po śmierci ojca w 1313 (jego starsi przyrodni bracia Siemowit II i Trojden I własne dzielnice otrzymali już wcześniej).

Podczas swoich rządów książę płocki starał się prowadzić zrównoważoną politykę wobec potężnych sąsiadów - Polski Władysława Łokietka i zakonu krzyżackiego. Przejawem unikania zadrażnień z sąsiadami były niezwykle lakonicznie zeznania Wacława podczas procesu polsko-krzyżackiego w Inowrocławiu, czy też układ zawarty 14 kwietnia 1321 z mistrzem krajowym zakonu Fryderykiem von Wildenbergiem w Golubiu, w którym mazowiecki Piastowicz zobowiązał się do nieprzepuszczania przez swoje terytorium obcych wojsk wyprawiających się przeciw Krzyżakom (mogło tu chodzi o wojska Litwinów albo wojska Łokietka). W związku z faktem poślubienia przez Wacława Elżbiety Giedyminówny, córki władcy litewskiego Giedymina, łączyły go bardzo dobre stosunki z Wielkim Księstwem Litewskim. W 1323 roku Giedymin na prośbę Wacława najechał na Księstwo dobrzyńskie w celu rozstrzygnięcia siłą sporu granicznego z księżną Anastazją[2]. Dobre stosunki z Giedyminem spowodowały, że księstwo płockie w 1324 roku nie było najechane przez litewskie oddziały Giedymina, w przeciwieństwie do spustoszonych mazowieckich księstw Trojdena I i Siemowita II[3].

W związku z zawarciem przez Wacława sojuszu z zakonem krzyżackim, w 1325 na księstwo płockie uderzyły oddziały Władysława Łokietka, które zdobyły Płock. Okoliczności tego konfliktu nie znamy, stał się on jednak przyczyną zawarcia przez książąt mazowieckich Wacława, Trojdena I i Siemowita II w dniu 2 stycznia 1326 w Brodnicy układu obronnego skierowanego przeciwko Władysławowi Łokietkowi.

Rok później wybuchła wojna polsko-krzyżacka. W tej sytuacji Wacław zdecydowanie opowiedział się po stronie Zakonu, co ściągnęło na księstwo wyprawę polskiego króla. Wacław z pomocą krzyżacką najazd wtedy wprawdzie skutecznie odparł, ale już wyprawa odwetowa na Kujawy zakończyła się zupełnym niepowodzeniem.

W 1329 Wacław niespodziewanie zmienił front i opowiedział się po stronie Polski. Ten brak zdecydowania zemścił się już wkrótce, gdyż gród w Płocku obległy połączone oddziały czesko-krzyżackie pod dowództwem Jana Luksemburczyka. Wacław nie widząc szans skutecznej obrony zdecydował się na kapitulację i 29 marca 1329 złożył Luksemburczykowi jako kandydatowi do korony polskiej hołd lenny.

O ostatnich latach życia płockiego dynasty wiemy już bardzo niewiele. Prawdopodobnie zrażony zarówno do Polski, jak i Krzyżaków, książę wycofał się z aktywnej polityki.

Wacław zmarł 23 maja 1336 i został pochowany w katedrze w Płocku[1]. Z małżeństwa z Elżbietą Litewską książę doczekał się syna Bolesława III i córki Anny, wydanej za mąż za księcia żagańskiego Henryka V[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Bujak 1988 ↓, s. 10.
  2. Dzieje Mazowsza, tom I, Henryk Samsonowicz (red.), Pułtusk 2006, s.238
  3. Dzieje Mazowsza, tom I, Henryk Samsonowicz (red.), Pułtusk 2006, s.239
  4. O. Balzer, Genealogia Piastów, Kraków 1895, s. 445.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Adam Bujak: Nekropolie królów i książąt polskich. Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1988. ISBN 83-217-2720-4.