Walerian Cięglewicz

Walerian Cięglewicz

prof. zw. dr dr h.c. Walerian Cięglewicz (1909–1996)
Data i miejsce urodzenia	6 grudnia 1909 Lwów (obecnie Ukraina)
Data i miejsce śmierci	17 czerwca 1996 Gdynia
Zawód, zajęcie	mgr zoologii
Tytuł naukowy	profesor nauk przyrodniczych
Alma Mater	Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie
Odznaczenia

Walerian Mikołaj Cięglewicz (ur. 6 grudnia 1909 we Lwowie, zm. 17 czerwca 1996) – polski profesor nauk przyrodniczych w zakresie rybactwa, ichtiologii i morskich zasobów rybnych

Życiorys

Walerian Mikołaj Cięglewicz urodził w wielodzietnej rodzinie maszynisty kolejowego Tytusa i Pauliny z d. Gołuchowska. Po maturze zdanej w gimnazjum w Stryju w latach 1928–1933 studiował na Wydziale Matematyczno–Przyrodniczym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, uzyskując dyplom magistra zoologii wraz z anatomią porównawczą. W 1935 został zatrudniony na stanowisku asystenta w Oddziale Rybackim Stacji Morskiej, uczestniczył także w praktykach zagranicznych. Podczas II wojny światowej pracował jako robotnik rolny i budowlany w Mielcu, księgowy w rozlewni piwa i wytwórni wody sodowej firmy Z. Starek, był referentem do spraw rybołówstwa w Zarządzie Głównym Ligi Morskiej w Lublinie. w 1945 przeniósł się do Gdyni, gdzie został zastępcą dyrektora Głównego Morskiego Urzędu Rybackiego w Gdyni. W 1946 objął funkcję kierownika Działu Technologicznego, którego był głównym organizatorem. W tym samym roku na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie otrzymał stopień doktora filozofii z zakresu zoologii i anatomii porównawczej na podstawie rozprawy, której promotorem był prof. dr Henryk Hoyer. W 1954 otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1964 – tytuł profesora zwyczajnego. W 1957 został zatrudniony w Wyższej Szkole Rolniczej w Olsztynie i pełnił obowiązki kierownika Zakładu Biologii Ryb na Wydziale Rybackim. Po przeniesieniu „morskiej” części Wydziału Rybackiego z Olsztyna do Szczecina w 1968 objął stanowisko kierownika Katedry Biologii Ryb na Wydziale Rybactwa Morskiego WSR. W latach 1971-1980 pracował w nowo utworzonym Instytucie Oceanografii Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Gdańskiego. W 1981 został doktorem honoris causa Akademii Rolniczej w Szczecinie – promotorem był prof. dr hab. Eugeniusz Grabda.

Należał do Polskiej Partii Robotniczej, później do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W 1978 przeszedł na emeryturę, pozostając jeszcze przez 2 lata pracownikiem MIR w niepełnym wymiarze etatu.

Praca naukowo-dydaktyczna

Od 1949 wykładał i tworzył programy dla specjalizacji rybołówstwo na Wyższej Szkole Handlu Morskiego w Sopocie. Od roku akademickiego 1950/1951 pracował również na Wydziale Chemii Spożywczej Politechniki Gdańskiej. Jest autorem ponad 150 prac, w tym podręczników, doniesień, referatów ekspertyz, artykułów naukowych i popularno-naukowych dotyczących rybołówstwa. Opracował kilkadziesiąt recenzji prac habilitacyjnych, doktorskich oraz ocen dorobku naukowego kandydatów do tytułów naukowych. Wypromował 11 doktorów, w tym dwóch obcokrajowców, a także ponad 40 magistrów.

Udział w organizacji nauki

Był wiceprzewodniczącym Głównej Komisji Morskiej i przewodniczącym Podkomisji Rozwoju Rybołówstwa Komitetu Nauki i Techniki (1965–1969), członkiem Prezydium Komisji Głównej Badania i Wykorzystywania Zasobów Mórz i Oceanów KNiT (1970–1972). W 1973 powołano go na przewodniczącego Międzyresortowej Komisji Badań i Wykorzystywania Zasobów Mórz i Oceanów. W 1974 został członkiem Rady Naukowo-Technicznej przy Ministerstwie Rolnictwa (Sekcja Rybołówstwa). Był także członkiem Komisji Kwalifikacyjnej przy Prezydium Rządu ds. kadr naukowych w Warszawie. Od 1952 był członkiem Komitetu Redakcyjnego wydawnictw MIR, a od 1973 – redaktorem naukowym serii Oceanografia w ramach Zeszytów Naukowych Wydziału Biologii i Nauki o Ziemi Uniwersytetu Gdańskiego. Był członkiem Polskiego Towarzystwa Zoologicznego, Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika i Gdańskiego Towarzystwa Naukowego.

Wybrane publikacje naukowe

• Wzrost storni (Pl. Flesus) poławianej w Zatoce Gdańskiej i w zachodnim Bałtyku. „Archiwum Hydrobiologii i Rybactwa”, 1935
• Dojrzewanie płciowe i skład stada trących się storni (Pleuronectes Flesus) z Zatoki Gdańskiej. „Archiwum Hydrobiologii i Rybactwa”, 1938
• Skład przemysłowych połowów storni pod względem długości i wieku ryb podczas lata 1937. „Biuletyn Stacji Morskiej w Helu”, 1938
• Wędrówki i wzrost znakowanych storni (Pleuronectes Flesus) z Zatoki Gdańskiej i Basenu Bornholmskiego. „Archiwum Hydrobiologii i Rybactwa”, 1947
• Porównawcze badania śledzi wiosennej i jesiennej rasy z Zatoki Gdańskiej. „Annales Biologiques”, 1947 (wsp. K. Posadzki)
• Konserwacja i przetwórstwo ryb (zasady i praktyka), 1948
• Technologia przetwórstwa rybnego, 1951
• Zarys technologii ryb, 1954
• Badania selekcji dorsza bałtyckiego przez włok jako podstawa do ustalenia ochronnego rozmiaru oczek tej sieci, 1964 (wsp. W. Strzyżewski)
• Charakterystyka eksploatacyjno-biologiczna połowów płastug w północno-zachodnim Atlantyku, 1971 (wsp. A. Kosior)

Odznaczenia i nagrody

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1971)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1955)
• Złoty Krzyż Zasługi (1951)
• Medal im. Profesora Kazimierza Demela (1993)
• Złota Odznaka Zasłużony Pracownik Morza (1956)
• Honorowa Odznaka WSR w Olsztynie (1965)
• Odznaka Honorowa Zasłużony Ziemi Gdańskiej (1973)
• Nagroda Rektora Uniwersytetu Gdańskiego (1978)
• doktor honoris causa Akademii Rolniczej w Szczecinie (1981)