Warcz (rodzaj ssaków)

Warcz
	Bdeogale
	W. Peters, 1850
	; Przedstawiciel rodzaju – warcz gruboogonowy (B. crassicauda)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	kotokształtne
Infrarząd	Viverroidea
Rodzina	mangustowate
Podrodzina	Herpestinae
Rodzaj	warcz
	Typ nomenklatoryczny
	Bdeogale crassicauda W. Peters, 1852
Synonimy
	Beleogale: Marshall, 1873; Galeriscus O. Thomas, 1894;
	Beleogale: Marshall, 1873; Galeriscus O. Thomas, 1894;
Gatunki
	4 gatunki – zobacz opis w tekście
	4 gatunki – zobacz opis w tekście
	Zasięg występowania
	; Bdeogale nigripes Bdeogale jacksoni Bdeogale crassicauda
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Warcz^[4] (Bdeogale) – rodzaj ssaków z podrodziny Herpestinae w obrębie rodziny mangustowatych (Herpestidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki zamieszkujące lasy deszczowe środkowej i wschodniej Afryki^[5]^[6]^[7].

Morfologia

Długość ciała 40–65 cm, ogona 18–40 cm, tylnej łapy 7–11,5 cm, ucha 2–3,9 cm; masa ciała 1,3–4,8 kg^[6]^[8].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1850 roku niemiecki zoolog Wilhelm Peters na łamach Spenersche Zeitung^[1]. Peters nie wskazał gatunku typowego; w ramach późniejszego oznaczenia w 1882 roku angielski zoolog Oldfield Thomas na typ nomenklatoryczny wyznaczył Bdeogale crassicauda W. Peters, 1852 (warcz gruboogonowy)^[9].

Etymologia

Bdeogale (Beleogale): gr. βδεέιν bdeēin ‘śmierdzieć’; γαλεή galeē lub γαλή galē ‘łasica’^[10].
Galeriscus: rodzaj Galera Browne, 1789 (hirara); łac. przyrostek zdrabniający -iscus^[11]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Galeriscus jacksoni O. Thomas, 1894.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[12]^[8]^[5]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[4]	Podgatunki^[6]^[5]^[8]	Rozmieszczenie geograficzne^[6]^[5]^[8]	Podstawowe wymiary^[6]^[8]^[b]	Status IUCN^[13]
Bdeogale crassicauda	W. Peters, 1852	warcz gruboogonowy	4 podgatunki	Kenia (Lukenya Hill), Tanzania (w tym wyspa Zanzibar w archipelagu Zanzibar), południowo-wschodnia Demokratyczna Republika Konga, północna i wschodnia Zambia, Malawi, północny i środkowy Mozambik oraz północne Zimbabwe; niepotwierdzony w Jemenie	DC: 38–45 cm DO: 22–28 cm MC: 1,1–2,1 kg	LC
Bdeogale omnivora	E. Heller, 1913	warcz nadbrzeżny	gatunek monotypowy	przybrzeżne lasy Kenii i skrajnie północno-wschodniej Tanzanii	DC: ok 42 cm DO: około 24 cm MC: brak danych	VU
Bdeogale nigripes	Pucheran, 1855	warcz czarnołapy	gatunek monotypowy	środkowa Afryka w północno-wschodniej Nigerii, Kamerunie, Republice Środkowoafrykańskiej, Demokratycznej Republice Konga, Gwinei Równikowej, Gabonie i Kongu; niepewny w Angoli	DC: 45–65 cm DO: 29–40 cm MC: 2–4,8 kg	LC
Bdeogale jacksoni	(O. Thomas, 1894)	warcz masajski	gatunek monotypowy	wschodnia Afryka w południowo-wschodniej Ugandzie, Kenii (Aberdare Range, góra Kenia) i Tanzanii (góry Udzungwa)	DC: 51–57 cm DO: 28–32 cm MC: 2–3 kg	NT

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, NT – gatunek bliski zagrożenia, VU – gatunek narażony.

Uwagi

↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Bdeogale W. Peters, 1850.
↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

↑ ^a ^b W. Peters. [Bez tytułu]. „Spenersche Zeitung”. 25 lipca, s. 81–82, 1850. (niem.).
↑ A.F. Marshall: Nomenclator zoologicus continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita. Vindobonae: typis C. Ueberreuter (M. Salzer), 1873, s. 3. (łac.).
↑ O. Thomas. On a new African Genus of Mustelidae. „The Annals and Magazine of Natural History”. Sixth Series. 13, s. 522, 1894. (ang.).
↑ ^a ^b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 143. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 414. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e J.S. Gilchrist, A.P. Jennings, G. Veron, P. Cavallini (koordynator): Family Herpestidae (Mongooses). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 318–319. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Bdeogale. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2019-10-01].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 656. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ O. Thomas. On the African mungooses. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1882 (1), s. 81, 1882. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 135.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 289.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-15]. (ang.).
↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-02]. (ang.).

Bibliografia

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[2] Niepoprawna późniejsza pisownia Bdeogale W. Peters, 1850.

[14] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Peters-1] W. Peters. [Bez tytułu]. „Spenersche Zeitung”. 25 lipca, s. 81–82, 1850. (niem.).

[Marshall-3] A.F. Marshall: Nomenclator zoologicus continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita. Vindobonae: typis C. Ueberreuter (M. Salzer), 1873, s. 3. (łac.).

[Thomas-4] O. Thomas. On a new African Genus of Mustelidae. „The Annals and Magazine of Natural History”. Sixth Series. 13, s. 522, 1894. (ang.).

[miiz-5] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 143. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[icmw-6] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 414. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[hmw-7] J.S. Gilchrist, A.P. Jennings, G. Veron, P. Cavallini (koordynator): Family Herpestidae (Mongooses). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 318–319. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

[Wilson&Reeder-8] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Bdeogale. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2019-10-01].

[amw-9] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 656. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[tho-10] O. Thomas. On the African mungooses. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1882 (1), s. 81, 1882. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://biodiversitylibrary.org/page/27791882_135]-11] Palmer 1904 ↓, s. 135.

[CITEREFPalmer1904[https://biodiversitylibrary.org/page/27792036_289]-12] Palmer 1904 ↓, s. 289.

[mdd-13] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-15]. (ang.).

[15] Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-02]. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[b]

[13]