Wielbłądowate

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wielbłądowate
Camelidae[1]
J.E. Gray, 1821[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – wielbłąd dwugarbny (Camelus ferus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Nadgromada

żuchwowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

Cetartiodactyla

Podrząd

wielbłądokształtne

Rodzina

wielbłądowate

Typ nomenklatoryczny

Camelus Linnaeus, 1758

Plemiona

2 plemiona – zobacz opis w tekście

Zasięg występowania
Mapa występowania
Zasięg występowania wielbłądowatych. Czarne linie wskazują prawdopodobne trasy wędrówek od plejstocenu do czasów współczesnych.
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Wielbłądowate[18] (Camelidae) – rodzina dużych, roślinożernych ssaków łożyskowych z rzędu Cetartiodactyla.

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Ssaki należące do tej rodziny w stanie dzikim występują na obszarach górskich i pustynnych w Ameryce Południowej, Afryce i Azji[19][20]. Formy udomowione spotykane są niemal na całym świecie.

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Wielbłądowate są ssakami dużymi i bardzo dużymi. Długość ich ciała wynosi 128-345 cm, wysokość w kłębie 80-230 cm, a masa ciała 45-1000 kg. Charakteryzują się długą, wygiętą szyją, małą głową, krótkim ogonem i długimi, smukłymi nogami zakończonymi dwoma palcami (III i IV), pozostałe palce są całkowicie zredukowane. Palce zaopatrzone są w małe i spłaszczone kopyta. Paliczki dystalne pokryte są blaszką rogową, a zwierzę chodząc opiera swój ciężar na poduszce skórnej paliczka środkowego (palcochodność). Poruszają się inochodem. Szerokie stopy ułatwiają im poruszanie się po piasku.

Wzór zębowy I C P M
30-34 = 1 1 2-3 3
3 1 1-2 3

Skóra pokryta jest gęstą sierścią złożoną z dwóch warstw włosów. Górna warga wszystkich Camelidae jest rozszczepiona. Pomiędzy brzuchem a udem nie występuje fałd pachwinowy. W przeciwieństwie do pozostałych ssaków, wielbłądowate posiadają erytrocyty o owalnym kształcie, bardzo odporne na wahania ciśnienia osmotycznego. Posiadają trójkomorowy żołądek. Występuje u nich łożysko rozproszone, nabłonkowo-kosmówkowe. Kosmki są rozsiane nieregularnie na całej powierzchni kosmówki.

Są zwierzętami stadnymi, tworzą haremowe grupy rodzinne złożone z samca, kilku samic i ich potomstwa. Żywią się trawą i liśćmi drzew i krzewów. Kopulują w pozycji siedzącej. Ciąża trwa do 11 miesięcy. Samica rodzi jedno, w pełni rozwinięte młode, które podąża za matką krótko po urodzeniu.

Ewolucja[edytuj | edytuj kod]

Przedstawiciele wielbłądowatych pojawili się na obszarze dzisiejszej Ameryki Północnej w górnym eocenie, gdzie rozprzestrzenili się w pliocenie, a następnie przedostali do Azji przez most lądowy Beringa i do Ameryki Południowej. Wielbłądowate Ameryki Północnej wyginęły ok. 10 tys. lat temu.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Wielbłąd jednogarbny

Rodzina wielbłądowatych obejmuje współcześnie żyjące gatunki zgrupowane w dwóch plemionach[19]:

Opisano również szereg rodzajów wymarłych:

Mieszańce międzygatunkowe[edytuj | edytuj kod]

Wielbłądy i lamy mogą krzyżować się pomiędzy sobą. Hybryda wielbłąda jednogarbnego z dwugarbnym to birtugan. Hybryda lamy i wielbłąda jednogarbnego (cama) została uzyskana poprzez sztuczne unasienianie.

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d Typ nomenklatoryczny: †Poebrotherium Leidy, 1847
  2. ↑ a b c Typ nomenklatoryczny: †Protolabis Cope, 1876.
  3. ↑ Typ nomenklatoryczny: †Miolabis Hay, 1899.
  4. ↑ Typ nomenklatoryczny: †Gomphotherium Cope, 1886 (= †Gentilicamelus Loomis, 1936).
  5. ↑ a b Typ nomenklatoryczny: †Stenomylus Peterson, 1906.
  6. ↑ Typ nomenklatoryczny: †Pseudolabis Matthew, 1904.
  7. ↑ Typ nomenklatoryczny: †Nothokemas T.E. White, 1947.
  8. ↑ a b Typ nomenklatoryczny: †Floridatragulus T.E. White, 1940
  9. ↑ Typ nomenklatoryczny: †Poebrodon Gazin, 1955.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Camelidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ J.E. Gray. On the Natural Arrangment of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 307, 1821. (ang.). 
  3. ↑ E.D. Cope. Report on the stratigraphy and pliocene vertebrate paleontology of northern Colorado. „Bulletin of the United States Geological and Geographical Survey of the Territories”. 1 (1), s. 26, 1874. (ang.). 
  4. ↑ E.D. Cope. The Extinct Mammalia of the Valley of Mexico. „Proceedings of the American Philosophical Society held at Philadelphia for promoting useful knowledge”. 22, s. 16, 1885. (ang.). 
  5. ↑ Zittel 1893 ↓, s. 361.
  6. ↑ Zittel 1893 ↓, s. 363.
  7. ↑ O.P. Hay. Bibliography and catalogue of the fossil vertebrata of North America. „Bulletin of the United States Geological Survey”. 179, s. 676, 1902. (ang.). 
  8. ↑ Winge 1906 ↓, s. 70.
  9. ↑ Winge 1906 ↓, s. 104.
  10. ↑ W.K. Gregory & J.K. Mosenthal: Outline classification of the Mammalia recent and extinct. W: H.F. Osborn: The Age of Mammals in Europe, Asia and North America. New York: The Macmillan Company, 1910, s. 550. (ang.).
  11. ↑ Frick 1937 ↓, s. 648.
  12. ↑ a b G.G. Simpson. The principles of classification and a classification of mammals. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 85, s. 150, 1945. (ang.). 
  13. ↑ White 1947 ↓, s. 515.
  14. ↑ S.D. Webb. The osteology of Camelops. „Natural History Museum of Los Angeles County, Science Bulletin”. 1, s. 44, 1965. (ang.). 
  15. ↑ V.J. Maglio. A revision of the fossil selenodont artiodactyls from the middle Miocene Thomas Farm, Gilchrist County, Florida. „Breviora”. 255, s. 3, 1966. (ang.). 
  16. ↑ T.H. Patton. Revision of the selenodont artiodactyls from Thomas Farm. „Quarterly Journal of the Florida Academy of Sciences”. 39 (3), s. 182, 1967. (ang.). 
  17. ↑ J.A. Wilson. Early Tertiary vertebrate faunas, Vieja Group and Buck Hill Group, Trans-Pecos Texas: Protoceratidae, Camelidae, Hypertragulidae. „Bulletin of the Texas Memorial Museum”. 23, s. 26, 1974. (ang.). 
  18. ↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 169. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  19. ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 384. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  20. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Family Camelidae. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-02]. (ang.).
  21. ↑ Patton 1969 ↓, s. 145.
  22. ↑ M.S. Stevens. Further study of Castolon local fauna (Early Miocene) Big Bend National Park, Texas. „Pearce-Sellards Series”. 28, s. 52, 1977. (ang.). 
  23. ↑ Ch. Frick & B.E. Taylor. A generic review of the stenomyline camels. „American Museum novitates”. 2353, s. 22, 1968. (ang.). 
  24. ↑ D.P. Whistler & S.D. Webb. New goatlike camelid from the Late Pliocene of Tecopa Lake Basin, California. „Contributions in science”. 503, s. 5, 2005. (ang.). 
  25. ↑ Kelly 1992 ↓, s. 13.
  26. ↑ Stevens, Stevens i Dawson 1969 ↓, s. 40.
  27. ↑ T.H. White. New Miocene vertebrates from Florida. „Proceedings of the New England Zoölogical Club”. 18, s. 34, 1940. (ang.). 
  28. ↑ F.B. Loomis. The skeleton of a new fossil camel from Wyoming. „University of Wyoming Publications”. 2 (5), s. 59, 1936. (ang.). 
  29. ↑ J.R. Macdonald. A new Clarendonian fauna from northeastern Nevada. „University of California Publications, Bulletin of the Department of Geological Sciences”. 28 (7), s. 186, 1949. (ang.). 
  30. ↑ D.R. Prothero. Matthewlabis, new name for Paralabis Lull, 1921, preoccupied. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 31 (5), s. 1168, 2011. DOI: 10.1080/02724634.2011.595468. (ang.). 
  31. ↑ Ch. Frick & B.E. Taylor. Michenia, a new protolabine (Mammalia, Camelidae) and a brief review of the early taxonomic history of the genus Protolabis. „American Museum novitates”. 2444, s. 5, 1971. (ang.). 
  32. ↑ O.P. Hay. On the names of certain North American fossil vertebrates. „Science”. New series. 9 (225), s. 593, 1899. (ang.). 
  33. ↑ E.M. Schlaikjer. Contributions to the stratigraphy and palaeontology of the Goshen Hole area, Wyoming. IV. New vertebrates and the stratigraphy of the Oligocene and Early Miocene. „Bulletin of the Museum of Comparative Zoology at Harvard College”. 76 (4), s. 174, 1935. (ang.). 
  34. ↑ White 1947 ↓, s. 508.
  35. ↑ Patton 1969 ↓, s. 160.
  36. ↑ O.A. Peterson. Osteology of Oxydactylus, a new genus of camels from the Loup Fork group of Nebraska. „Annals of Carnegie Museum”. 2 (3), s. 434, 1904. (ang.). 
  37. ↑ Kelly 1992 ↓, s. 7.
  38. ↑ a b W.D. Matthew. Notice of two new Oligocene camels. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 20 (18), s. 211, 1904. (ang.). 
  39. ↑ C.L. Gazin. A review of the Upper Eocene Artiodactyla of North America. „Smithsonian miscellaneous collections”. 128 (8), s. 78, 1955. (ang.). 
  40. ↑ J.M. Leidy. On a new genus and species of Fossil Kuminantia (Porbrotherium wilsoni). „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 3, s. 322, 1847. (ang.). 
  41. ↑ Stevens, Stevens i Dawson 1969 ↓, s. 30.
  42. ↑ E.D. Cope. Supernumerary Anterior Extremity in a Brahmin Bull. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 28, s. 144, 1876. (ang.). 
  43. ↑ Frick 1937 ↓, s. 657.
  44. ↑ O.A. Peterson. The Miocene beds of western Nebraska and eastern Wyoming and their vertebrate fauna. „Annals of Carnegie Museum”. 4 (1), s. 41, 1906. (ang.). 
  45. ↑ J.G. Honey & B.E. Taylor. A generic revision of the Protolabidini (Mammalia, Camelidae) with a description of two new protolabidines. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 161 (3), s. 375, 1978. (ang.). 
  46. ↑ M. Cassiliano. A new genus and species of Stenomylinae (Camelidae, Artiodactyla) from the Moonstone Formation (late Barstovian-early Hemphillian) of central Wyoming. „Rocky Mountain Geology”. 43 (1), s. 43, 2008. DOI: 10.2113/gsrocky.43.1.41. (ang.). 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wielbłądowate&oldid=69469575”