Wikipedia:Artykuły na medal/Styczeń i luty 2013

zajawka

Rodzina Karola IV – zbiorowy portret olejny namalowany przez hiszpańskiego malarza Francisca Goyę przedstawiający króla Karola IV Burbona z najbliższą rodziną, który jest przechowywany w Muzeum Prado w Madrycie. W obliczu wydarzeń rewolucji francuskiej i ich konsekwencji dla ustroju monarchicznego, królewska para zamówiła portret mający świadczyć o sile i trwałości hiszpańskiej dynastii Burbonów. Ostateczna wersja portretu przedstawiająca 14 postaci została namalowana w okresie między czerwcem 1800 a grudniem 1801 roku. Dzieło łączy w sobie różnorodne doświadczenia nabyte przez Goyę podczas wieloletniej pracy portrecisty. Jest to także jedna z jego najbardziej złożonych kompozycji, której najistotniejszymi poprzednikami są dwa grupowe portrety królewskie: Rodzina Filipa V Louisa-Michela van Loo (1743) i Panny dworskie Velazqueza (1656), a także zaginione dzieło Jacopa Amigoniego Ferdynand VII i Barbara Braganza ze swoim dworem.

zajawka

Inkwizycja w Polsce: stałe struktury na ziemiach polskich zostały utworzone w pierwszej połowie XIV wieku i w zwalczaniu herezji zawsze pełniły rolę podrzędną w stosunku do trybunałów biskupich, które zajmowały się zwalczaniem heretyków w Polsce już w połowie wieku XIII. Obszar podlegający jurysdykcji polskich inkwizytorów obejmował ziemie wchodzące w skład metropolii gnieźnieńskiej (w tym Śląsk, a od końca XIV wieku także Litwę) oraz Prusy, nie obejmował natomiast (poza krótkim epizodem w latach 60. XV wieku) Pomorza Zachodniego, które na mocy bulli Bonifacego IX z 1399 podlegało inkwizytorom niemieckiej prowincji Saksonia. Z kolei Ruś Halicka, choć od roku 1340 (z krótką przerwą za panowania Ludwika Węgierskiego) należała do państwa polskiego, aż do połowy XV wieku tworzyła odrębną jednostkę w strukturach terytorialnych papieskiej inkwizycji. Ostateczny kres ich istnieniu przyniosła reformacja i zwycięstwo idei tolerancji religijnej w Polsce w drugiej połowie XVI wieku.

zajawka

Stach (Stanisław) Konwa (zm. ok. 1734–1735) – bohater kurpiowski, legendarny przywódca Kurpiów w czasie walk z wojskami sasko-rosyjskimi w latach 1733–1735. Znaczna część jego życiorysu została stworzona przez wyobraźnię literatów. Szczególną rolę w tworzeniu fikcyjnej biografii kurpiowskiego bohatera odegrał badacz Kurpiowszczyzny, Adam Zakrzewski. Konwa zapisał się w historii Kurpiowszczyzny jako symbol oporu wobec najeźdźcy.

zajawka

SMS Von der Tann – niemiecki krążownik liniowy (według oryginalnej nomenklatury wielki krążownik, niem.: Großer Kreuzer) z okresu I wojny światowej, pierwszy okręt tej klasy w Kaiserliche Marine. Skonstruowany w odpowiedzi na budowę w stoczniach brytyjskich trzech jednostek typu Invincible, był od nich nieco słabiej uzbrojony, dysponował za to znacznie lepszym opancerzeniem i większą prędkością maksymalną. Zwodowany w 1909 roku, rok później wszedł w skład cesarskiej floty. Podczas działań wojennych uczestniczył w większości akcji Hochseeflotte na Morzu Północnym, przez krótki czas operował również na Bałtyku. Największym starciem z jego udziałem była bitwa jutlandzka 31 maja i 1 czerwca 1916 roku. Już w jej pierwszych minutach artylerzyści „Von der Tanna” odnieśli olbrzymi sukces, zatapiając po krótkim pojedynku brytyjski krążownik liniowy „Indefatigable”.

zajawka

Cloud – niezależna komputerowa gra logiczna stworzona w 2005 roku przez zespół studentów University of Southern California. Produkcja gry Cloud rozpoczęła się w styczniu 2005 roku, gdy zespół otrzymał od uczelni stypendium o wartości 20 tysięcy USD; została ona udostępniona do bezpłatnego pobrania w październiku tego samego roku. Do lipca 2006 roku stronę projektu odwiedzono 6 milionów razy, a sama gra została pobrana 600 tysięcy razy. Jej tematyka skupia się na chłopcu, który podczas snu w łóżku szpitalnym marzy o lataniu. Pomysł oparto na doświadczeniach z dzieciństwa głównego projektanta gry, Jenovy Chena. Gracz, wcielając się w rolę chłopca, może fruwać w świecie marzeń i manipulować chmurami w celu rozwiązania zagadek. Gra Cloud zdobyła nagrody studenckie na niezależnym konkursie Slamdance Guerilla Games Competition i festiwalu Independent Games Festival w 2006 roku. Uzyskała ona pozytywne recenzje krytyków, którzy wskazywali oprawę audiowizualną oraz odprężającą atmosferę jako jej mocne strony. Chen wraz z producentką Kellee Santiago założył studio Thatgamecompany, aby pracować nad komercyjnym remake’iem gry.

zajawka

Diugoń przybrzeżny – morski ssak zaliczany do rzędu syren, jedyny współcześnie żyjący przedstawiciel rodziny diugoniowatych. Diugonie są ssakami dużymi, przystosowanymi do życia wodnego i niezdolnymi do poruszania się na lądzie. Dorosłe osobniki osiągają długość rzędu 3 metrów, przy masie ciała około 400 kg. Są roślinożercami, jedzą przez cały dzień i odżywiają się trawą morską. Żyją stadnie w wodach mórz tropikalnych i subtropikalnych – w wodach przybrzeżnych, w lagunach, rzekach i zatokach oraz w szerokiej równi pływowej odsłanianej w czasie odpływu morza. Zamieszkują region indopacyficzny – od wschodnich wybrzeży Afryki i Morza Czerwonego po Australię, Wyspy Marshalla, Wyspy Salomona i Nową Kaledonię. Populacje diugoni sukcesywnie się zmniejszają. Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych zalicza D. dugon do gatunków narażonych na wyginięcie.

zajawka

Marija Jurjewna Szarapowa (ur. 19 kwietnia 1987 w Niaganiu) – rosyjska tenisistka, wielokrotna liderka rankingu WTA Tour, srebrna medalistka igrzysk olimpijskich w Londynie w 2012 roku w grze pojedynczej, zwyciężczyni 27 turniejów singlowych oraz 3 deblowych, modelka, Ambasador Dobrej Woli UNDP, stała rezydentka Stanów Zjednoczonych. Na korcie zarobiła do tej pory prawie 23 mln dolarów. Jest tenisistką praworęczną z oburęcznym Bekhendem. Jej trenerem jest Thomas Hogstedt. Status profesjonalny przyjęła 19 kwietnia 2001 roku, a pierwszy turniej kategorii WTA wygrała w Tokio w 2003 roku.

zajawka

ORP Błyskawica – polski niszczyciel, jeden z dwu zbudowanych okrętów typu Grom, wprowadzony do służby w Marynarce Wojennej w 1937 roku. Uczestniczył w działaniach II wojny światowej od pierwszych do ostatnich dni walk w Europie, operując na Atlantyku, Morzu Północnym i Morzu Śródziemnym. Brał udział między innymi w kampanii norweskiej i ewakuacji Dunkierki, bitwie o Atlantyk, operacjach Torch i Overlord oraz bitwie pod Ushant. Działalność operacyjną u boku aliantów zakończył udziałem w operacji Deadlight. W maju 1946 roku został przejęty przez Royal Navy, pod polską banderę powrócił 1 lipca następnego roku. Po przepłynięciu do kraju w 1947 roku, remoncie i przezbrojeniu, wrócił do czynnej służby, przez kolejne lata pełniąc funkcję okrętu flagowego Marynarki Wojennej. Na jego pokładzie szkoliły się kadry polskiej floty. Od 1 maja 1976 roku zakotwiczony jest w porcie gdyńskim jako okręt muzeum. Jest najstarszym na świecie zachowanym niszczycielem. W 1987 roku został odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari.