Wina hiszpańskie
Wina hiszpańskie – wina produkowane w Hiszpanii, drugim najstarszym winiarskim kraju basenu Morza Śródziemnego[1].
Tło historyczne
[edytuj | edytuj kod]Pierwsze wina na terenach dzisiejszej Hiszpanii zaczęto produkować między 1100 a 500 rokiem p.n.e. w Andaluzji oraz u podnóża Pirenejów. Twórcami pierwszych trunków byli mieszkańcy mitycznego Tartessos[2], a także feniccy osadnicy z Gadesu, Qart Hadasht i Abdery. Równocześnie Grecy – zwłaszcza z Messalii i Syrakuz – zakładali wytwórnie wina w koloniach takich jak Majnake, Emporion czy Saguntum. Z tego ostatniego miasta w 212 roku p.n.e. Rzymianie rozpoczęli podbój Półwyspu Iberyjskiego. Rzymianie rozbudowali winiarstwo do skali wystarczającej na zaopatrzenie własnych legionów, jednak głównymi towarami eksportowymi z półwyspu pozostawały złoto, srebro, wełna, garum i oliwa[3].
W 409 roku n.e. Hiszpanię najechali barbarzyńcy z północy, a w 711 roku obszar podbili Maurowie z południa. Powstałe kalifaty muzułmańskie mocno ograniczyły winiarstwo w regionie[4]. Ponowny rozkwit nastąpił podczas rekonkwisty w XIV–XV wieku. W XVII i XVIII wieku otworzyły się rynki w koloniach hiszpańskich w Ameryce. W latach pięćdziesiątych XIX wieku w regionie La Rioja po raz pierwszy wyprodukowano wino czerwone metodą bordoską. Największy rozwój branży winiarskiej przypadł jednak na okres epidemii filoksery we Francji, kiedy francuscy producenci zaczęli sprowadzać wino z Hiszpanii.
Kolejny wzrost znaczenia hiszpańskich win nastąpił po 1978 roku i akcesji Hiszpanii do EWG w 1986 roku. Napływ inwestycji przyspieszył modernizację winnic i metod produkcji, co korzystnie wpłynęło na jakość wina. Obecnie Hiszpania posiada największy na świecie areał winnic (ok. 1,1 mln ha), zajmując jednocześnie trzecie miejsce pod względem wielkości produkcji – ok. 45,3 mln hl rocznie[5]. Łącznie działa tam około 10 tysięcy winiarni, zlokalizowanych w 60 apelacjach i 17 wspólnotach autonomicznych.
Hiszpańskie prawo winiarskie
[edytuj | edytuj kod]Podstawy aktualnego prawa winiarskiego wprowadzono w 2003 roku. Przepisy te ustanowiły dwie nowe kategorie: DO Pago oraz VCIG. Oprócz nich, zgodnie z prawem unijnym, hiszpańskie wina dzielą się na wina wysokojakościowe (produkowane ściśle według określonych wymogów), wina regionalne i wina stołowe. Kategoriom jakości, którymi są Pago DO, DO, DOCa i VCIG, przygląda się organ zwany Consejo Regulador, nadzorujący ich przyznawanie oraz przestrzeganie norm uprawy i produkcji.
Klasyfikacja win hiszpańskich[6][7]
[edytuj | edytuj kod]
- Denominación de Origen de Pago (DO Pago) jest to najwyższy stopień klasyfikacji zarezerwowany dla najlepszych win z pojedynczych posiadłości osiągających co roku najwyższą jakość.
- Denominación de Origen Calificada (DOCa) odnosi się do win o stałej jakości. Status ten otrzymały wina z regionów Rioja oraz Priorat
- Denominación de Origen (DO)
- Vino de Calidad con Indicación Geografica (VCIG)
- Vino de la tierra (VdIT)
- Vino de mesa (VdM)
Regiony winiarskie Hiszpanii[8]
[edytuj | edytuj kod]| Region | Klimat | Gleby | Szczepy | Regiony winiarskie (DO) | Wina |
|---|---|---|---|---|---|
| Galicia | klimat chłodny, wilgotny | uniwersalne granitowe gleby | albariño | Rias Baixas, Roberio, Valderros | głównie wina białe: Fillaboa, Martin Codax, |
| Kastylia-Leon | ograniczony wpływ Atlantyku | albariño, mencia, tempranillo | Ribera del Duero, Rueda (wina białe), Toro, Cigales, Bierzo | głównie wina czerwone. Aalto, Abadia Reuerta, Alejandro Fernandez, Alvarez y Diez, Castila la Vieja, Emilio Moro, Farina, Vina Bajoz, Mauro | |
| Kraj Basków | białe hondarrabi zuri i czerwone hondarrabi beltza | biakaiko, txakolina, getariako txakolina | |||
| La Rioja | tempranillo, graciano, cariñena, garnacha, macabeo, malvasia, garnacha blanca | Rioja Alta, Rioja Alavesa, Rioja Baja | |||
| Nawarra | cabernet sauvignon, chardonnay, garnacha blanca, merlot | Valdizarbe, Tierra Estella, Ribera Alta, Baja Montana i Ribera Baja | |||
| Aragonia | miękkie piaszczyste gleby o podłożu wapiennym | cabernet sauvignon, garnacha, tempranillo, merlot, syrah | Campo de Borja, Calatayud, Cariñena, Somontano | ||
| Katalonia | parellada, macabeo, xarel·lo | Penedès, Priorat, Tarragona, Montsant, Costers del Segre, Emporda-Costa Brava, Pla de Bages, Alella, Conca de Barbera, Terra Alta, Catalunya | |||
| Baleary | manto negro, callet, monastrell, cabernet sauvignon, merlot | Binissalem, Pla, Lievant de Mallorca | |||
| Madryt i Estremadura | malvar, garnacha | Vinos de Madrid, Ribera del Guadiana | |||
| Kastylia-La Mancha | tempranillo, airén | La Mancha, Valdepenas, Almansa, Mentrida, Manchuela, Mondejar, Ribera del Jucar, Domino de Valdepusa, Finca Elez | |||
| Walencja i Murcja | Alcant, Utiel-Requena, Valencia, Jumilla, Yecla, Bullas | ||||
| Andaluzja | gleby kredowe | Montilla-Moriles, Condado de Huelva, Malaga | głównie sherry | ||
| Wyspy Kanaryjskie | listán negro, negramoll, malvasia, bujariego, gual (dwie ostatnie odmiany występują tylko na wyspie) | Tacoronte-Acentejo, Lanzarote |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wina świata, Wyd. Wiedza i Życie, s. 288.
- ↑ T. Miłkowski, P. Machcewicz, s. 12–13.
- ↑ R. Carr, s. 34.
- ↑ R. Carr, s. 63.
- ↑ Wina świata, Wyd. Wiedza i Życie, s. 289.
- ↑ Felicia Sherbert Niezależny przewodnik po Winach s.104
- ↑ Wina świata, Wyd. Wiedza i życie, s.290-323
- ↑ Felicia Sherbert Niezależny przewodnik po Winach s.172-174
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Spain: A History. Raymond Carr (red.). Oxford University Press, 2000. ISBN 0-19-280236-4.
- Tadeusz Miłkowski, Paweł Machcewicz: Historia Hiszpanii. Wrocław: Ossolineum, 1998. ISBN 83-04-04403-X.
- Geoff Adams, Susan Keevil, Tomasz Prange-Barczyński: Wina świata. Warszawa: Wiedza i Życie, 2010. ISBN 978-83-7575-729-3.
- Jürgen Mathäß: Wina hiszpańskie - Rioja. Warszawa: Wiedza i Życie, 2002. ISBN 83-7184-132-9.
- Felicia Sherbert: Niezależny przewodnik po winach. Warszawa: Wyd. Mada, 2004. ISBN 83-89624-02-8.
- Sylvie Girardo Lagorce: Wyjątkowe wina: Największe wina świata. Wydawnictwo Olesiejuk, 2011. ISBN 978-83-7708-720-6.
