Wioska (województwo wielkopolskie)
52°11′21″N 16°14′34″E/52,189167 16,242778| wieś | |
 Pałac we Wiosce przed remontem | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2009[2]) |
655 |
| Strefa numeracyjna |
61 |
| Kod pocztowy |
64-308[3] |
| Tablice rejestracyjne |
PGO |
| SIMC |
0593945 |
Położenie na mapie gminy Rakoniewice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu grodziskiego  | |
| 52°11′21″N 16°14′34″E/52,189167 16,242778[1]
| |
Wioska (pol. hist. Jabłona Nowa[4]) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie grodziskim, w gminie Rakoniewice[5]. Wioska leży przy drodze Boruja Kościelna – Rakoniewice[6]. W okolicy znajdują się kompleksy leśne[6].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od początku XV wieku. Dawniej nazywała się Jabłonka Nowa. Wymieniona została w dokumencie z 1428 pod nazwą Due Jablonya, 1432 Nowa Jablona, 1491 Jablona Minor, 1494 Utraque Jablona, 1510 Novoyablona, 1527 Nowa Jabłonowa, 1530 Jablona, Jabłona Nova, 1564 Jablona Nova[4].
Miejscowość była wsią królewską, a później szlachecką leżącą w starostwie ujskim należącą do lokalnej szlachty wielkopolskiej Zbąskich, a później także Opalińskich. W 1481 leżała w powiecie kościańskim Korony Królestwa Polskiego, a w 1510 należała do parafii Gnin[4].
W 1393 tereny, na którym leży miejscowość przynależały do Zbąszynia, który przez króla polskiego Władysława Jagiełłę został wówczas nadany Niemierzy, Janowi i Abrahamowi z Nowego Dworu na Mazowszu. Pierwszy zachowany zapis z 1428 jest zapowiedzią sądu ziemskiego, w którym woźny sądowy zeznał, że drogi nieprawe, łąki, pastwiska, lasy, zarośla, bory oraz wszystkie pożytki dóbr Zbąszyń wraz z przynależnościami, w tym także wsi Jabłona Nowa, należą do Abrahama ze Zbąszynia. W 1432 imiennie odnotowany został kmieć o przydomku Budza, który toczył proces ze szlachcicem Przybysławem Gryżyńskim[4].
W 1481 Piotr oraz Marcin bracia niedzielni, dziedzice Zbąszynia, na swej wsi Jabłona Nowa zapisują księdzu Maciejowi Izdbieńskiemu 9 grzywien czynszu rocznego za 100 grzywien. W 1489 bracia Abraham, Piotr oraz Marcin Zbąscy dokonali podziału dóbr po ojcu w wyniku czego Piotr Zbąski otrzymał w spadku wieś Jabłona Nowa. Wieś należy do niego także w 1510, a jej tenutariuszem jest Jan Turek Łęcki. W 1527 dziedzicami we wsi są także dzieci zmarłego Jana Opalińskiego ze szlacheckiego rodu Opalińskich herbu Łodzia[4].
Miejscowość odnotowano w historycznych dokumentach podatkowych. W 1510 we wsi było 4 i 3/4 łana osiadłego, 3 i 1/4 ł. opuszczonego i nie uprawianych, a także karczma z kawałkiem roli. W 1530 miał miejsce pobór z 3,5 łana. W 1563 pobrano podatki z 7 łanów i karczmy dorocznej. W 1564 pobrana została dziesięcina z 5 i 1/4 łana. W 1581 pobór z dwóch łanów, karczmy dorocznej ulokowanej na połowie łana, dwóch zagrodników oraz od owczarza wypasającego 10 owiec[4].
W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Wioska należała do wsi większych w ówczesnym powiecie babimojskim rejencji poznańskiej[7]. Wioska należała do rakoniewickiego okręgu policyjnego tego powiatu i stanowiła siedzibę majątku Wioska, który należał wówczas do Gersdorfa[7]. Według spisu urzędowego z 1837 roku Wioska liczyła 290 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 16 dymów (domostw)[7].
Pod koniec XIX wieku podlegała pod gminę Rakoniewice i powiat babimojski oraz parafię w Gninie[8]. W Wiosce znajdowała się szkoła katolicka, a wieś liczyła wówczas 67 domostw i 618 mieszkańców, z czego 398 katolików[8]. W użyciu była także nazwa Suchodębina[8]. W okolicy były plantacje chmielu oraz gorzelnia. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa poznańskiego[6].
Jezioro Wioska znajduje się również w gminie Rakoniewice, ale ok. 8 km na zachód od wsi[6].
Pałac we Wiosce[edytuj | edytuj kod]
Pałac zbudowano w 1880 r. w stylu eklektycznym[9], w końcu XIX w. dobudowano skrzydła boczne. Na elewacji ogrodowej umieszczono datę budowy. Pałac otoczony jest parkiem krajobrazowym (3,00 ha)[9], na uwagę zasługują tutaj dęby o obwodach do 370 cm. Wśród zabudowań gospodarczych znajduje się spichlerz szachulcowy z 1848 r.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 148428
- ↑ woj. wielkopolskie >> pow. grodziski >> gmina Rakoniewice. Wszystkie dane dla miejscowości Wioska. [w:] Bank Danych Lokalnych [on-line]. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2014-11-08].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1472 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d e f Chmielewski 1987 ↓, s. 13-14.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 2352, 13 lutego 2013. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-11-03].
- ↑ a b c d Alicja Dziewulska, Jan Maj: Kościan: mapa topograficzna Polski. Wydanie turystyczne. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Geodezyjno-Kartograficzne, 1997. ISBN 83-7135-149-6.
- ↑ a b c Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜stwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 190.
- ↑ a b c z, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 564.
- ↑ a b Włodzimierz Łęcki: Wielkopolska. Warszawa: Sport i Turystyka, 1996, s. 415. ISBN 83-7079-589-7.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stefan Chmielewski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. II, (I – Ł), zeszyt 1, hasło „Jabłona Nowa”. Wrocław: Ossolineum, 1988, s. 13-14.
- praca zbiorowa: Powiat grodziski zaprasza. Poznań: 1999. ISBN 83-85340-61-0.
- Paweł Anders: Rakoniewice i okolice. Poznań: 1979.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Siedziba gminy: Rakoniewice
| Miasto | |
|---|---|
| Część miasta |
|
| Wsie | |
| Części wsi |
|
| Przysiółek wsi |
|
| Kolonia | |
| Osady | |
| Osady leśne |
