Krzyż Zasługi Wojennej (III Rzesza)

Krzyż Zasługi Wojennej
*Kriegsverdienstkreuz*
	; Awers wszystkich stopni
	; Rewers Wojennego Krzyża Zasługi z Mieczami II klasy
	; Baretka KVK II Klasy
	; Baretka KVK z Mieczami II Klasy
Ustanowiono	1939
Wycofano	1945
Powyżej	Krzyż Żelazny
Poniżej	Krzyż Honorowy
	Multimedia w Wikimedia Commons

Krzyż Zasługi Wojennej (niem. Kriegsverdienstkreuz; KVK) – odznaczenie wojskowe III Rzeszy za zasługi cywilne i wojenne dokonane w trakcie II wojny światowej.

Historia i podział na stopnie

Krzyż ustanowiony został w dwóch stopniach przez Adolfa Hitlera 18 października 1939 roku, jako odznaczenie dla osób, których zasługi podczas wojny nie kwalifikowały się do odznaczenia Krzyżem Żelaznym^[1]. W 1940 roku liczba stopni zwiększona została do czterech, a w 1944 ostatecznie do pięciu:

Złoty Krzyż Rycerski Krzyża Zasługi Wojennej (Goldenes Ritterkreuz des Kriegsverdienstkreuzes, ustanowiony 8 czerwca 1944)^[2]
Krzyż Rycerski Krzyża Zasługi Wojennej (Ritterkreuz des Kriegsverdienstkreuzes, ustanowiony 19 sierpnia 1940)^[3]
Krzyż Zasługi Wojennej I klasy (Kriegsverdienstkreuz 1. Klasse, srebrny)
Krzyż Zasługi Wojennej II klasy (Kriegsverdienstkreuz 2. Klasse, brązowy)
Medal Zasługi Wojennej (Kriegsverdienstmedaille, ustanowiony 19 sierpnia 1940)^[3]

Krzyż (z wyjątkiem Medalu Zasługi Wojennej) nadawano w dwóch wersjach. Krzyż Zasługi Wojennej z Mieczami (Kriegsverdienstkreuz mit Schwertern) przyznawano za szczególne zasługi dokonane w służbie pod ogniem nieprzyjaciela lub zasługi w militarnym prowadzeniu wojny. Krzyż w wersji bez mieczy (Kriegsverdienstkreuz ohne Schwerter) przyznawany był natomiast za szczególne zasługi w wykonywaniu zadań wojennych nie przebiegających pod ogniem nieprzyjaciela^[1].

Medalem Zasługi Wojennej odznaczani byli najczęściej pracownicy fabryk przemysłowych wykonujący więcej sprzętu oraz wyposażenia niż zakładała norma, a także rolnicy, których plony były szczególnie wysokie, aczkolwiek uprawnieni byli do jego otrzymania także żołnierze^[4].

Krzyż 2. klasy oraz medal noszone był na wstędze w barwach flagi niemieckiej II i III Rzeszy (czarno-biało-czerwonej) na lewej piersi lub na drugiej dziurce guzika kurtki mundurowej. Krzyże rycerskie noszone były na wstędze na szyi, natomiast krzyż 1. klasy noszony był bez wstęgi na lewej piersi^[5].

Ustanowiony w 1944 roku Złoty Krzyż Rycerski Krzyża Zasługi Wojennej przyznany został tylko dwukrotnie – w dniu 20 kwietnia 1945 wersję bez mieczy otrzymali Franz Hahne z firmy Alkett (który był także pierwszym kawalerem Krzyża Rycerskiego Krzyża Zasługi Wojennej) i Karl Otto Saur z Ministerstwa Uzbrojenia^[2].

Jednym z najsłynniejszych kawalerów Krzyża Zasługi Wojennej był William Joyce, członek i jeden z założycieli Brytyjskiej Unii Faszystów.

W 1957 roku odznaczenie uległo denazyfikacji. Zezwolono na jego noszenie weteranom wojennym pod warunkiem usunięcia z niego swastyki^[6]. W obecnej kolejności odznaczeń niemieckich znajduje się na siódmym miejscu, poniżej Krzyża Honorowego za I Wojnę Światową, a powyżej pozostałych odznaczeń za II wojnę światową (z wyjątkiem Krzyża Żelaznego 1939, który jest czwarty w starszeństwie niemieckich odznaczeń)^[7].

Znani odznaczeni

Zobacz też kategorię: Odznaczeni Krzyżem Zasługi Wojennej.

Przypisy

↑ ^a ^b Reichsgesetzblatt Teil I, 1939 Nr. 209 z dn. 24.10.1939, s. 2069.
↑ ^a ^b Klietmann K.-G.: Auszeichnungen des Deutschen Reiches 1936-1945; Motorbuch Verlag, Stuttgart, 1999.
↑ ^a ^b Reichsgesetzblatt Teil I, 1940 Nr. 150 z dn. 28.08.1940, s. 1178.
↑ Reichsgesetzblatt Teil I, 1940 Nr. 150 z dn. 28.08.1940, s. 1180.
↑ Reichsgesetzblatt Teil I, 1940 Nr. 150 z dn. 28.08.1940, s. 1179.
↑ Paul Hieronymussen: Orders, Medals and Decorations of Britain and Europe in Colour. Nowy Jork: MacMillan, 1967, s. 172-173. (ang.).
↑ Verdienstorden der Bundesrepublik Deutschland. Berlin: Bundespräsidialamt, 2015, s. 17. [dostęp 2015-10-26]. (niem.).

Bibliografia

LTC John R. Angolia: For Führer and Fatherland: Military Awards of the Third Reich. 1976 R. James Bender Publishing. ISBN 0-912138-14-9.
Gordon Williamson, Josef Charita: War Merit Cross. 2008, R. James Bender Publishing. ISBN 1-932970-06-1

[:2-1] Reichsgesetzblatt Teil I, 1939 Nr. 209 z dn. 24.10.1939, s. 2069.

[:0-2] Klietmann K.-G.: Auszeichnungen des Deutschen Reiches 1936-1945; Motorbuch Verlag, Stuttgart, 1999.

[:1-3] Reichsgesetzblatt Teil I, 1940 Nr. 150 z dn. 28.08.1940, s. 1178.

[4] Reichsgesetzblatt Teil I, 1940 Nr. 150 z dn. 28.08.1940, s. 1180.

[5] Reichsgesetzblatt Teil I, 1940 Nr. 150 z dn. 28.08.1940, s. 1179.

[ph-6] Paul Hieronymussen: Orders, Medals and Decorations of Britain and Europe in Colour. Nowy Jork: MacMillan, 1967, s. 172-173. (ang.).

[vo2015-7] Verdienstorden der Bundesrepublik Deutschland. Berlin: Bundespräsidialamt, 2015, s. 17. [dostęp 2015-10-26]. (niem.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Odznaczenia federalne	Order Zasługi Republiki Federalnej Niemiec Order Pour le Mérite za Naukę i Sztukę Srebrny Liść Laurowy Odznaka Honorowa Ratownictwa Górniczego
Odznaczenia wojskowe	Krzyż Żelazny 1914 () Krzyż Żelazny 1939 () Krzyż Honorowy za I Wojnę Światową () Krzyż Zasługi Wojennej () Odznaka Honorowa Bundeswehry Medal za Udział w Operacjach Bundeswehry
Odznaczenia landów	Order Zasługi Badenii-Wirtembergii Bawarski Order Zasługi Order Maksymiliana za Naukę i Sztukę Order Berliński Zasługi Order Zasługi Brandenburgii Order Zasługi Dolnej Saksonii Order Zasługi Hesji Order Zasługi Meklemburgii-Pomorza Przedniego Order Zasługi Nadrenii-Palatynatu Order Zasługi Nadrenii Północnej-Westfalii Order Zasługi Saary Order Saksoński Pomocy przy Powodzi 2002 Order Zasługi Wolnego Kraju Saksonii Order Zasługi Saksonii-Anhaltu Order Zasługi Landu Szlezwik-Holsztyn Order Zasługi Republiki Turyngii
Odznaczenia nieoficjalne	Odznaka Honorowa Niemieckiego Czerwonego Krzyża

Ordery	Order Niemiecki Order Zasługi Orła Niemieckiego
Krzyże	Krzyż Rycerski Krzyż Niemiecki Krzyż Żelazny Krzyż Zasługi Wojennej Krzyż Honorowy dla Uczestników Wojny Krzyż Honorowy dla Walczących na Froncie Krzyż Hiszpanii Krzyż Bałtycki Krzyż Gdański Krzyż Honorowy dla Wdów i Rodziców po Poległych Krzyż Matki
Medale	Medal Pamiątkowy Olimpiady 1936 Medal za Ratowanie Ginących Medal Pamiątkowy za Ratowanie z Niebezpieczeństwa Medal Pamiątkowy 13 marca 1938 Medal Pamiątkowy 1 października 1938 Medal Pamiątkowy za Powrót Kłajpedy Odznaka Honorowa Obrony Powietrznej Odznaka Honorowa Muru Ochronnego Medal za Kampanię Zimową na Wschodzie 1941/1942 Medal Błękitnej Dywizji Medal Narodów Wschodnich
Odznaki	Odznaka Honorowa Olimpijska Odznaka Nagrody Narodowej III Rzeszy Odznaka Honorowa dla Niemieckiej Opieki Społecznej Odznaka Honorowa DRK Odznaka za Służbę Wojskową Odznaka za Służbę w SS Odznaka Rannych Odznaka Strzelca Spadochronowego Luftwaffe Odznaka Strzelca Wyborowego Odznaka Szturmowa Piechoty Odznaka Ogólna Szturmowa Odznaka za Walkę z Bandami Odznaka Koburska Odznaka Zasługi Śląskiej Medal Pamiątkowy 9 listopada 1923 Odznaka Złota Partii Odznaka za Służbę w NSDAP

Rodzaj odznaczenia	order krzyż medal gwiazda odznaka dystynktorium
Elementy insygniów	godło łańcuch orderowy gwiazda orderowa rozetka galonik okucie wstęga orderowa
Formy zredukowane	cywilna: miniaturka orderowa mundurowa: baretka
Lista odznaczeń w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie
Lista baretek w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie organizacjach międzynarodowych
Prawo	kapituła orderu odznaczenie państwowe order domowy order kobiecy
System odznaczeń w Polsce	Komisja Heraldyczna polski system orderowo-odznaczeniowy (lista) polskie odznaczenia resortowe polskie odznaczenia samorządowe