Wąsosz (województwo kujawsko-pomorskie)

Wąsosz
	wieś
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	nakielski
Gmina	Szubin
Liczba ludności (III 2011)	327
Strefa numeracyjna	52
Kod pocztowy	89-200
Tablice rejestracyjne	CNA
SIMC	0097152
	Położenie na mapie Polski Wąsosz
	Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Wąsosz
	Położenie na mapie powiatu nakielskiego Wąsosz
	Położenie na mapie gminy Szubin Wąsosz
	52°56′42″N 17°43′54″E/52,945000 17,731667

Wąsosz – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie nakielskim, w gminie Szubin.

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość należała województwa bydgoskiego.

Położenie geograficzne

Miejscowość leży ok. 7 km od Szubina wzdłuż zachodniego brzegu jeziora Wąsoskiego przy południowej krawędzi jeziora Żędowskiego znajdujących się na terenie Pojezierza Gnieźnieńskiego.

Nazwa

Nazwa często występuje na terenie Polski i pochodzi od staropolskiego wyrazu „wąsosze”, oznaczającego miejsce, gdzie coś się schodzi, zbiega lub łączy^[4]. Prawdopodobnie chodzi tutaj o położenie geograficzne miejscowości leżącej przy zbiegu dwóch jezior Wąsoskiego i Żędowskiego. Najstarsze zapisy pochodzą z XIV i XV wiecznych dokumentów spisanych po łacinie: 1404 Wansosche, 1410 Wanschosche, 1413 Wąssose, 1421 Waynschosse, Wąssosse itp.^[5]

Historia

Wieś istnieje co najmniej od XIII wieku, jednak pierwsze zapisy pochodzą z wieku XIV. Około 1360 w miejscowości urodził się Maciej z Wąsosza herbu Topór polski rycerz i dyplomata, podkomorzy i sędzia ziemski Kalisza. Był on właścicielem miejscowości, którą odziedziczył po przodkach. Współpracował z Władysławem Jagiełłą, brał udział w wojnie z krzyżakami, a po jej zakończeniu reprezentował Królestwo Polskie w układach pokojowych z zakonem^[5]^[6].

Około 1520 roku właściciele pól dziedzicznych oraz kmiecie płacili dziesięcinę snopową plebanowi słupskiemu. Oprócz tego kmiecie płacili również 2 grosze dziesięciny lnianej oraz kolędę po groszu od łanu. Grosz płacili również karczmarze^[5].

Miejscowość do rozbiorów Polski leżała w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W wyniku rozbiorów Wąsosz wraz z całym regionem znalazł się w granicach zaboru pruskiego. Pod koniec XVIII wieku wieś należała do Stanisława Mycielskiego, dziedzica Szubina^[5].

W drugiej połowie XIX wieku miejscowość wymienia Słownik geograficzny Królestwa Polskiego podając, że wraz z Babią Gacią tworzyła okręg wiejski liczący 50 domów z zamieszkującymi je 384 mieszkańcami, w tym 279 katolików i 105 protestantów. Rozciągała się ona na obszarze 747 hektarów, w tym 390 ha roli, 78 ha łąk i 131 ha lasu. W miejscowości znajdowała się wówczas szkoła, wiatrak do mielenia zboża oraz cegielnia. W okolicach znajdowały się również eksploatowane pokłady torfu^[5].

Demografia

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 327 mieszkańców^[2]. Jest trzynastą co do wielkości miejscowością gminy Szubin.

Atrakcje turystyczne

W 1939 miejscowość znalazła się na linii polskiej pozycji obronnej z 1939, przebiegającej wzdłuż linii jezior żnińskich i obsadzonej przez 25 DP. W ramach jej umocnienia, na przesmykach między jeziorami wybudowano betonowe schrony bojowe. Jeden z nich wybudowano w Wąsoszu, przy drodze Szubin – Żnin (przy 82,4 km drogi krajowej nr 5 według przebiegu onowiązującego w początku XXI wieku). W 2009 ten 150-tonowy obiekt został częściowo odsłonięty przez pasjonatów. W związku z budową odcinka Szubin – Żnin drogi ekspresowej S5 konieczne się stało przesunięcie betonowego bunkra poza teren budowy^[7]. W początku lutego 2018 został on przemieszczony w kierunku wschodnim na odległość 34 m^[8]. W celu wykorzystania walorów turystycznych obiektu, który będzie zlokalizowany przy drodze dojazdowej, powstanie przy nim specjalna zatoka parkingowa^[9]^[10].

Nad jeziorem Wąsoskim znajduje się kąpielisko strzeżone^[11] z wypożyczalnią sprzętu wodnego^[12].

Zobacz też

Wąsosz

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 144760
↑ ^a ^b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1456 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ Rymut 1987 ↓.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Wąsosz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 178 .
↑ Gąsiorowski 1983 ↓.
↑ Maciej Kulesza: Schron stanął na drodze trasy ekspresowej S5. Przesuną go. Gazeta Wyborcza.
↑ Przesuną schron. Waży 150 ton i stoi na trasie budowy S5.
↑ Maciej Kulesza 150-tonowy schron już niemal przesunięty z trasy S5.
↑ Maciej Kulesza Przesunęli 150-tonowy schron. Trzy metry na godzinę.
↑ Plaże pod Bydgoszczą. Wąsosz. Odpoczynek w cieniu drzew
↑ Pięć plaż, pięć wizyt

Bibliografia

Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Wrocław: Ossolineum, 1987. ISBN 83-04-02436-5.
Antoni Gąsiorowski: Maciej z Wąsoszy, [w:] Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa – Poznań: 1983, s. 443.

Linki zewnętrzne

Wąsosz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 178 .

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 144760

[GUS-2] GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.

[3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1456 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[CITEREFRymut1987-4] Rymut 1987 ↓.

[SgKP-5] Wąsosz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 178 .

[CITEREFGąsiorowski1983-6] Gąsiorowski 1983 ↓.

[7] Maciej Kulesza: Schron stanął na drodze trasy ekspresowej S5. Przesuną go. Gazeta Wyborcza.

[8] Przesuną schron. Waży 150 ton i stoi na trasie budowy S5.

[9] Maciej Kulesza 150-tonowy schron już niemal przesunięty z trasy S5.

[10] Maciej Kulesza Przesunęli 150-tonowy schron. Trzy metry na godzinę.

[11] Plaże pod Bydgoszczą. Wąsosz. Odpoczynek w cieniu drzew

[12] Pięć plaż, pięć wizyt

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Miasto	Szubin
Wsie	Brzózki Chobielin Chomętowo Chraplewo Ciężkowo Dąbrówka Słupska Drogosław Gąbin Głęboczek Godzimierz Grzeczna Panna Jeziorowo Kołaczkowo Kornelin Kowalewo Królikowo Łachowo Małe Rudy Mąkoszyn Niedźwiady Olek Pińsko Retkowo Rynarzewo Samoklęski Duże Samoklęski Małe Siedliska Skórzewo Słonawy Słupy Smarzykowo Smolniki Stanisławka Stary Jarużyn Szaradowo Szkocja Szubin-Wieś Tur Wąsosz Wolwark Wymysłowo Zalesie Zamość Zielonowo Żędowo Żurczyn
Kolonia	Ameryczka
Osady	Pińsko Rzemieniewice Wrzosy Zazdrość
Osady leśne	Dąbrowa Smolniki Zielonowo
Części miasta	Dziekanka Raj Zamek
Części wsi	Bagno Berlinek Czarny Zdrój Duże Rudy Gąbinek Gąbińskie Huby Jaktórka Jeziorka Katynka Koraczewko Lantowo Laski Lisi Ogon Małe Smolniki Nowy Świat Osadniki Pod Elizewo Pod Słonawy Podlesie Reputy Słonawki Słupska Kolonia Smolarnia Stare Słonawy Turzyńska Kolonia Wiśniówka Wybudowanie Łachowskie Wybudowanie Rynarzewskie Zacisze Zaleska Kolonia Żakowo
Kolonia wsi	Aleksandrowo
Osady wsi	Babia Gać Chobielin-Dwór Folusz Młynki
Przysiółki wsi	Bielawy Bnin Florentowo Nadkanale Podlaski Trzciniec Wojsławiec
Nieoficjalne kolonie wsi	Nadjeziorze Suchy Pies