Władysław Bratkowski
Państwo działania | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
22 marca 1882 |
Data i miejsce śmierci |
15 marca 1966 |
Profesor | |
Specjalność: technologia włókiennictwa, konstrukcja maszyn włókienniczych | |
Alma Mater | |
Profesura |
1914 |
Odznaczenia | |
|
Władysław Bratkowski (ur. 22 marca 1882 w Gębicach k. Mogilna, zm. 15 marca 1966 w Łodzi) – polski technolog włókiennictwa i konstruktor maszyn włókienniczych, profesor Politechniki Lwowskiej (1911–1914), Politechniki Warszawskiej (1930–1945) i Politechniki Łódzkiej (1945–1960).
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie Antoniego, nauczyciela szkoły ludowej, i Pelagii z Hemmerlingów[1]. Miał starszego brata Stefana Ludwika oraz siostrę[2]. Uczęszczał do gimnazjum w Trzemesznie[3], w 1901 roku ukończył gimnazjum klasyczne w Śremie. W latach gimnazjalnych prowadził walkę o polską szkołę z pruską Hakatą. W wieku 23 lat ukończył studia wyższe na Wydziale Włókienniczym Uniwersytetu Technicznego w Brunszwiku uzyskując tytuł inżyniera dyplomowanego. Pracował przez 6 lat w niemieckim przemyśle włókienniczym i fabrykach budowy maszyn włókienniczych, a następnie od roku 1909 w Biurze Patentowym w Berlinie i jako redaktor czasopisma „Textil und Farbereizeitung”. Po ukończeniu studiów ogłosił w języku niemieckim około 40 artykułów w redagowanym przez siebie piśmie i wydał podręcznik z tkactwa pod tytułem „Die Baumwollweberei”.
Mając 29 lat w roku 1911 został powołany na stanowisko profesora nadzwyczajnego w Politechnice Lwowskiej. Szeroka działalność naukowa, organizacyjna i dydaktyczna w Politechnice Lwowskiej zaowocowała nadaniem mu już w roku 1914 tytułu profesora zwyczajnego. Wybuch wojny i powołanie do wojska austriackiego, niewola rosyjska, krótki pobyt w jednej z polskich formacji wojskowych na terenie Rosji i powrót w 1918 roku do kraju, to kolejne etapy przeżyć wojennych profesora. W roku 1919 na własną prośbę odszedł z Uczelni i poświęcił się rozwojowi przemysłu lniarskiego. W 1919 roku wyjechał na rok za granicę w celu przestudiowania zagadnień lniarstwa w Holandii, Belgii, północnej Francji, Wielkiej Brytanii i w Niemczech. Po powrocie do kraju zorganizował w Poznaniu towarzystwa akcyjne „Płótno”, Zakład Lniarski w Stęszewie pod Poznaniem, roszarnię w Gostyniu oraz trzepalnię lnu w Bezdanach pod Wilnem i we Frampolu Lubelskim. W roku 1931 objął Katedrę Włókiennictwa na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej, gdzie prowadził badania nad naukowymi podstawami nowej technologii lnu i konopi. Praca została przedstawiona w Akademii Nauk Technicznych w Warszawie w 1935 roku. Jej realizację kontynuowano w czasie okupacji w Zakładach Żyrardowskich i po jej zakończeniu w przemyśle maszyn włókienniczych, w Instytucie Włókiennictwa w Łodzi i w Instytucie Krajowych Włókien Naturalnych w Poznaniu.
W roku 1945 objął Katedrę Włókiennictwa na Wydziale Mechanicznym Politechniki Łódzkiej i współtworzył Wydział Włókienniczy.
W okresie powojennym napisał podręcznik akademicki na temat przędzalnictwa i opublikował 53 artykuły. Członek założyciel, prezes (1947–1959) SITPWł. W 1960 roku przeszedł na emeryturę.
Od 29 lipca 1924 roku był mężem Gabrieli z Pajzderskich (ur. 1896), córki Tomasza Pajzderskiego[2][3].
Wybrane prace naukowe
[edytuj | edytuj kod]- Naukowe podstawy technologii lnu względnie konopi (1936)
- Produkcja konopi na kotoninę (1937)
- Zagadnienia technicznej racjonalizacji lniarstwa (1945)
- Przędzalnictwo (1952)
- Nowa technologia wyprawy i przerobu włókien łykowych (1955)
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Order Sztandaru Pracy II klasy (1957)[1]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (13 lipca 1955)[4]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (15 stycznia 1955)[5]
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]- Nagroda Państwowa II stopnia za całość działalności naukowej w dziedzinie włókiennictwa (1955)[6]
- Nagroda Naukowa miasta Łodzi
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Aleksandra Banszek, Materiały Władysława Bratkowskiego (1882–1966) (III-179) archiwum.pan.pl [dostęp 2024-01-27].
- ↑ a b Władysław Bratkowski M.J. Minakowski, Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 2024-01-27].
- ↑ a b Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 70. [dostęp 2024-01-27].
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1164 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy zawodowej w dziedzinie szkolnictwa wyższego”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa z dnia 15 stycznia 1955 r. Nr 0/176 – na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.
- ↑ Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-06-20].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ewa Chojnacka, Zbigniew Piotrowski, Ryszard Przybylski (red.): Profesorowie Politechniki Łódzkiej 1945–2005. Łódź: Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2006, s. 29.
- Laureaci Nagrody Miasta Łodzi
- Ludzie urodzeni w Gębicach (województwo kujawsko-pomorskie)
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Medalem 10-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni Odznaką Nagrody Państwowej
- Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy II klasy
- Pracownicy Instytutu Włókiennictwa w Łodzi
- Urodzeni w 1882
- Wykładowcy Politechniki Lwowskiej
- Wykładowcy Politechniki Łódzkiej
- Wykładowcy Politechniki Warszawskiej
- Zmarli w 1966