Przejdź do zawartości

Władysław Nekrasz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Władysław Janusz Nekrasz
Ilustracja
kapitan piechoty kapitan piechoty
Data i miejsce urodzenia

7 października 1893
Krasnolisy, gubernia kijowska, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

1940
Charków, USRR, ZSRR

Przebieg służby
Lata służby

1914–1940

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
III powstanie śląskie
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje - dwukrotnie ranny
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941)
Grób Władysława i Natalii Nekraszów.

Władysław Janusz Nekrasz (ur. 7 października 1893 w Krasnolisach(inne języki), zm. 1940 w Charkowie) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, harcmistrz, inżynier rolnik, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 7 października 1893 w majątku Krasnolisy, w rodzinie Jakuba, dzierżawcy majątku, i Albiny z Dawidowskich[1]. Był bratem Mariana (ur. 1895) i Jadwigi (1904). Uczęszczał do gimnazjum realnego w Kamieńcu Podolskim, które ukończył w 1910 roku. Dwa lata później rozpoczął studia rolnicze na Politechnice Kijowskiej. Działał w ruchu akademickim, był m.in. członkiem organizacji „Polonia”. a wraz z Józefem Dybowskim powołał do życia zastęp skautowy „Kruki” (1912) oraz skautowy zastęp żeński (1913). Należał także do Związku Walki Czynnej.

W 1914, kiedy z poparciem kijowskiego koła Związku Młodzieży Polskiej „Zet” powstała w Kijowie Miejscowa Komenda Skautowa, Nekrasz został zastępcą komendanta (Stefana Radomskiego). Latem 1914 brał udział w kursie instruktorskim w Skolem. Po zmianach strukturalnych w listopadzie 1914 został zastępcą naczelnika Związkowej Komendy Skautowej na Rusi, następnie naczelnikiem. Od 1916 był komendantem hufca kijowskiego Naczelnictwa Harcerstwa na Rusi i w Rosji. W 1917 i 1918 organizował kursy instruktorskie pod Kijowem, na których uczył przede wszystkim pionierki.

W 1917 wstąpił do wojskowej szkoły artylerii w Kijowie, gdzie założył i przewodniczył organizacji „Junkrów Polaków”. Na początku 1918 razem z innymi członkami tej organizacji zgłosił się do I Polskiego Korpusu w Bobrujsku. Po rozwiązaniu korpusu w maju 1918 rozpoczął przerwane studia na Akademii Rolniczej w Dublanach.

Ponownie przerwał naukę w związku z działaniami wojennymi. Uczestniczył w walkach o Lwów, był dwukrotnie ranny. Uznany w 1919 za niezdolnego do służby liniowej, został przydzielony do prac kulturalno-oświatowych w Sztabie Generalnym. Umożliwiło mu to studia w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Niezależnie od studiów i służby wojskowej nadal działał w harcerstwie. W lipcu 1919 organizował I Harcerski Związkowy Kurs Instruktorski w Zwierzyńcu Zamojskim, gdzie prowadził zajęcia z pionierki obozowej. W grudniu 1919 został kierownikiem Wydziału Technicznego Głównej Kwatery Związku Harcerstwa Polskiego. Uczestniczył m.in. w opracowaniu programów sprawności harcerskich. Publikował artykuły na łamach czasopism „Młodzież”. „Harce”. „Harcmistrz”. „Harcerz”. „Polska Zbrojna”. „Osadnik” oraz w „Kalendarzu Harcerskim” (1921).

W grudniu 1920 na I Ogólnopolskim Zjeździe Walnym ZHP został wybrany do Naczelnej Rady Harcerskiej oraz do Wydziału Wykonawczego tej rady oraz objął funkcję sekretarza generalnego Naczelnictwa ZHP. W czasie wojny polsko-bolszewickiej był inspektorem oddziałów harcerskich przy dowództwie Frontu Północnego. W lipcu 1921 pełnił funkcję zastępcy komendanta kursu instruktorskiego w Piwnicznej. Brał udział w akcji plebiscytowej na Górnym Śląsku oraz III powstaniu śląskim. Organizował ruch harcerski na Litwie Środkowej.

W 1922 został zdemobilizowany w stopniu kapitana. Otrzymał działkę wojskową w Starym Stawie na Wołyniu i zajął się gospodarstwem, pełniąc jednocześnie funkcję przedstawicielstwa Ministerstwa Spraw Wojskowych ds. osadnictwa wojskowego w powiecie Horochów. W kwietniu 1926 uzyskał dyplom inżyniera rolnika w SGGW. Pracował następnie w instytucjach rolniczych – był kierownikiem gospodarstw okręgowych Towarzystwa Rolniczego w Kowlu i Łucku, kierownikiem wystawy rolniczo-przemysłowej w Łucku, sekretarzem Wołyńskiego Komitetu ds. Powszechnej Wystawy Krajowej w Poznaniu. Od 1929 był związany z Bankiem Rolnym w Łucku, początkowo jako sekretarz, a od 1930 naczelnik wydziału.

Na Wołyniu kontynuował również działalność harcerską. W latach 1926 – 1930 był komendantem Chorągwi Wołyńskiej, organizował zloty i kursy instruktorskie. W 1935 został przeniesiony do centrali Banku Rolnego w Warszawie, gdzie kierował kancelarią. Uczestniczył w 1936 w jubileuszowym zjeździe 50-lecia organizacji „Zet”.

Krótko przed wybuchem II wojny światowej powierzono mu funkcję referenta mobilizacyjnego Banku Rolnego, co zwalniało go ze służby wojskowej. Mimo to zgłosił się na ochotnika i walczył w kampanii wrześniowej. Po agresji ZSRR na Polskę wzięty do niewoli sowieckiej i przewieziony do obozu w Starobielsku. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w bezimiennej zbiorowej mogile w Piatichatkach[2], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[3]. Jego grób symboliczny znajduje się na cmentarzu bródnowskim w Warszawie (kw. 31D-2-16).

W 1922 poślubił Natalię z Majewskich (również aktywną w harcerstwie), miał dwie córki (Krystynę, historyka sztuki i Wandę, chemiczkę).

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło – decyzją nr 439/MON[4] – mianował go pośmiertnie na stopień majora[5][6]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[7][8][9].

Dorobek książkowy

[edytuj | edytuj kod]

Nekrasz opublikował dwie książki o tematyce harcerskiej:

  • Pionierka harcerska (1921, kolejne wydania 1939, 1947, 2018)
  • Harcerze w bojach. Przyczynek do udziału młodzieży polskiej w walkach o niepodległość ojczyzny w latach 1914-1921 (w dwóch częściach, wydana nakładem Głównej Księgarni Wojskowej w Warszawie w latach 1930 – 1931; wznowiona nakładem Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej 2011).

oraz 5-stronicową broszurkę:

Konkurs pisania i rachowania na maszynach biurowych = Concours d'exécution des travaux de bureau sur les machines à ecrire et à calcule, Warszawa 1933

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Kolekcja ↓, s. 1.
  2. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 367.
  3. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
  4. Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
  5. Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 49 [dostęp 2024-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
  6. Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  7. Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
  8. Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
  9. „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
  10. M.P. z 1933 r. nr 292, poz. 318.
  11. Kolekcja ↓, s. 3.
  12. Kolekcja ↓, s. 1 foto.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]