Zdzisław Karpiński (weterynarz)
Zdzisław Karpiński | |
major lekarz weterynarii | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1914–1924 |
Siły zbrojne | |
Formacja | |
Jednostki |
42 Pułk Artylerii Armii Austriackiej, 1 Pułk Ułanów Legionów Polskich, II Brygada Legionów Polskich, 7 Pułk Ułanów Lubelskich, 24 Pułk Artylerii Lekkiej |
Stanowiska | |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa, |
Późniejsza praca |
miejski lekarz weterynarii w Jarosławiu, dyrektor rzeźni miejskiej we Lwowie |
Odznaczenia | |
Zdzisław Zygmunt[a] Karpiński ps. „Wicher”, „Zdzisław Leżachowski” (ur. 14 lutego 1890 w Leżachowie, zm. w 1940 w ZSRR) – major Lekarz weterynarii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, doktor medycyny weterynaryjnej, dyrektor rzeźni miejskiej we Lwowie w latach 1931–1939, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 14 lutego 1890 w Leżachowie, w rodzinie Michała i Joanny z Waligórskich[6]. Po ukończeniu gimnazjum w Jarosławiu podjął w 1911 roku studia na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. W latach 1912–1914 był członkiem Drużyn Strzeleckich we Lwowie. Od 1 sierpnia do 10 listopada 1914 pełnił służbę w austriackim 2 pułku artylerii, w charakterze jednorocznego ochotnika[7] . 20 listopada 1914 roku wstąpił do 1 pułku ułanów Legionów Polskich, służył na froncie. 15 października 1916 przeniesiono go do dowództwa Komendy II Brygady Legionów Polskich na stanowisko lekarza weterynarii. 1 stycznia 1917 został mianowany chorążym weterynaryjnym[8]. 5 czerwca 1917 został awansowany na podporucznika weterynarza ze starszeństwem z 2 czerwca 1917[7] . Od 15 lutego 1918 roku wraz z II Brygadą walczył na Ukrainie, 11 maja 1918 roku w czasie bitwy pod Kaniowem dostał się do niewoli niemieckiej w Potoku. Po przewiezieniu do Białej Podlaskiej udało mu się uciec 1 lipca.
18 listopada 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego z przydziałem do 7 pułku Ułanów Lubelskich. Przeszedł cały szlak bojowy tego pułku, uczestnicząc we wszystkich jego walkach, jako zastępca dowódcy 1 szwadronu. W styczniu 1919 roku wrócił ze swoim szwadronem do Warszawy. W lutym 1919 roku został mianowany na dowódcę szwadronu cekaemów. 1 marca 1919 roku udał się wraz z pułkiem na Front Litewsko-Białoruski. W połowie listopada 1919 roku uzyskał otrzymał urlop na dokończenie studiów weterynaryjnych. Uzyskał dyplom lekarza weterynarii 1 kwietnia 1920 roku, po czym został przeniesiony z Korpusu Jazdy do Korpusu Lekarzy Weterynarii i skierowany do 7 pułku ułanów na stanowisko lekarza weterynarii.
Według stanu na 1 czerwca 1921 roku był przydzielony do Okręgowego Szpitala Koni Nr 6 ze skierowaniem do 7 pułku ułanów. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 43. lokatą w korpusie oficerów weterynaryjnych (lekarzy weterynaryjnych)[4]. W 1923 był przydzielony z Kadry Okręgowego Szpitala Koni Nr 10 w Przemyślu do 24 pułku artylerii polowej w Jarosławiu na stanowisko starszego lekarza weterynarii pułku[9]. Z dniem 31 marca 1924 został przeniesiony do rezerwy[10] i przydzielony w rezerwie do Kadry Okręgowego Szpitala Koni Nr 10 w Przemyślu[5]. W 1934, jako oficer rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Jarosław[11].
Po zakończeniu służby wojskowej pracował jako miejski lekarz weterynarii w Jarosławiu (ulica Nad Sanem 45), a od 1931 (albo od 1935[12]) jako dyrektor rzeźni miejskiej we Lwowie (do 1939). W 1930 lub 1933[12][13] obronił pracę doktorską na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Był aktywnym członkiem Oddziału Lwowskiego Zrzeszenia Lekarzy Weterynaryjnych RP.
Został zamordowany w 1940 przez NKWD[13][12]. Jego nazwisko figuruje na Ukraińskiej Liście Katyńskiej. Został pochowany na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.
Zdzisława Karpiński był żonaty z Anną, z którą miał trzech synów: Jerzego, Wiesława i Janusza[6]. Rodzina majora została deportowana w głąb Rosji. Jerzy zginął z wycieńczenia i choroby szukając matki i braci. Dotarł chory do matki, która przebywała wtedy w Chu w Kazachstanie. Niestety następnego dnia w wigilię Świąt Bożego Narodzenia 1941 umarł na jej rekach. Pochowany w Chu. Żona Anna i dwaj synowie Wiesław i Janusz z Armią gen. Andersa wyszli z ZSRR do Iranu a stamtąd do Wielkiej Brytanii. Walczyli jako lotnicy do końca wojny. Ponieważ po wojnie nie było w Anglii miejsca dla Polaków, więc emigrowali do Kanady i po kilku latach sprowadzili z Południowej Afryki matkę, która tam przeżyła wojnę. Janusz zmarł w 1999 roku w Bethlehem, Pennsylvania a Wiesław odszedł kilka lat później w Hannover w stanie Ontario.
Awanse
[edytuj | edytuj kod]Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 5423 – 17 maja 1922[14][15][16]
- Krzyż Niepodległości – 9 listopada 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[17][18][19]
- Krzyż Walecznych czterokrotnie[13] (po raz pierwszy w 1921)[20][21]
- Medal Zwycięstwa[22][23]
- Odznaka Pamiątkowa Więźniów Ideowych[24]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- Obozy NKWD dla jeńców polskich
- Ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani z Ukraińskiej Listy Katyńskiej
- Zbrodnia katyńska
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W literaturze pojawiają się dwa różne drugie imiona Karpińskiego. „Józef” występuje u Gibasiewicza (↓) z adnotacją: „W «Indeksie Represjonowanych Ośrodka KARTA» znajduje się informacja o Karpińskim Zdzisławie Zygmuncie ur. 1890 r.: śmierć 1940 r. na Ukrainie.” Autor tego biogramu powołuje się na źródła: Art. dr. K. Millaka – „Lekarze weterynaryjni polscy – ofiary II wojny światowej 1939–1945”, „Życie Weterynaryjne” 1968, 5, s. 156 oraz „Alfabetyczny spis lekarzy weterynaryjnych RP”, Warszawa 1931, poz. 476, s. 62–63, a także S. Jakubowski „Polscy lekarze weterynarii w II wojnie światowej (zestaw biogramów)”, Puławy, 1984, s. 168. Natomiast „Zygmunt” pojawia się na dyplomie ukończenia studiów weterynaryjnych[1], w dostępnym w Internecie spisie weterynarzy[2] oraz w Kartotece personalno-odznaczeniowej[3] i ewidencji Wojska Polskiego[4][5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dyplom ukończenia studiów weterynaryjnych.
- ↑ Spis weterynarzy. vetpol.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-22)]..
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-08-04]..
- ↑ a b Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 358.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1267, 1273.
- ↑ a b Lekarze weterynarii – kawalerowie Orderu Virtuti Militari. [dostęp 2014-05-23].
- ↑ a b Żołnierze Niepodległości ↓.
- ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 75.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 761, 1396, 1400.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 26 z 15 marca 1924, s. 126.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 235.
- ↑ a b c Litera K. [dostęp 2014-05-25].
- ↑ a b c Włodzimierz A. Gibasiewicz: Niepowtarzalni – Lekarze weterynarii, ofiary II wojny światowej. Warszawa: Krajowa Izba Lekarsko-Weterynaryjna, 2009, s. 61. ISBN 978-83-928526-3-6. [dostęp 2014-05-24].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 stycznia 1923, s. 32.
- ↑ Księga Jazdy Polskiej 1938 ↓, s. 413.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-08-04]..
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 352.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-08-04]..
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-08-04]..
- ↑ „Na wniosek gen. br. Hallera Józefa za męstwo i odwagę wykazane w bitwie Kaniowskiej w składzie b. II Korpusu Wschodniego w dniu 11.5.18 r.”, Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2098 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 42, s. 1672)
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-08-04]..
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 761.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1267.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-08-04]..
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Żołnierze Niepodległości : Karpiński Zdzisław Józef, ps. „Zdzisław Leżachowski, Wicher”. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2022-08-04].
- Absolwenci Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie
- Członkowie Polskich Drużyn Strzeleckich
- Majorowie weterynarii II Rzeczypospolitej
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (czterokrotnie)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Odznaką Pamiątkową Więźniów Ideowych
- Oficerowie lekarze weterynarii Legionów Polskich 1914–1918
- Oficerowie Wojska Polskiego zamordowani z Ukraińskiej Listy Katyńskiej
- Pochowani na Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni
- Polacy odznaczeni Medalem Zwycięstwa
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-ukraińskiej (strona polska)
- Urodzeni w 1890
- Zmarli w 1940
- Żołnierze II Brygady Legionów Polskich