Związek Harcerstwa Polskiego
| Data powstania | |
|---|---|
| Liczebność | |
| Zasięg działalności | |
| Siedziba |
ul. Konopnickiej 6 |
| Władze | |
| Przewodniczący | |
| Naczelnik | |
| Strona internetowa | |
.jpg)
.jpg)
Związek Harcerstwa Polskiego (ZHP) – największa polska organizacja harcerska. Powstała na zjeździe 1-2 listopada 1918, z połączenia wszystkich wcześniej działających organizacji harcerskich i skautowych (scalenie organizacji z trzech zaborów przebiegało w trudnym okresie formowania się II Rzeczypospolitej i zakończyło pod koniec 1920)[3]. Jest wychowawczym, patriotycznym, dobrowolnym i samorządnym stowarzyszeniem, otwartym dla wszystkich bez względu na pochodzenie, rasę czy wyznanie[4].
W latach 1936–1989 posiadał status stowarzyszenia wyższej użyteczności[5][6]. Od 16 lutego 2004 zarejestrowany jest jako organizacja pożytku publicznego. Jest członkiem Polskiej Rady Organizacji Młodzieżowych[7].
Nazwę Związek Harcerstwa Polskiego nosiły również poprzedniczki obecnego ZHP:
- organizacja skautowa kierowana przez Naczelną Komendę Skautową w Warszawie, działająca do 1 listopada 1916,
- organizacja harcerska działająca na terenie Królestwa Polskiego (regencyjnego), działająca od 2 listopada 1916 do 2 listopada 1918[3].
Charakter
Misją Związku Harcerstwa Polskiego jest wychowywanie młodzieży oraz wspieranie rozwoju i kształtowanie charakteru człowieka poprzez stawianie wyzwań. Podstawowe wartości, na których opiera się wychowanie zawarte są w prawie harcerskim. Wychowanie w ZHP opiera się na normach moralnych wywodzących się z kulturowych i etycznych wartości chrześcijańskich. Organizacja kształtuje postawy szacunku wobec każdego człowieka, uznając jednak system wartości duchowych za sprawę osobistą każdego członka ZHP[4].
Celami statutowymi ZHP jest:
- stwarzanie warunków do wszechstronnego rozwoju człowieka,
- kształtowanie osobowości człowieka odpowiedzialnego,
- upowszechnianie w społeczeństwie takich wartości jak: wolność, prawda, sprawiedliwość, demokracja, samorządność, równouprawnienie, tolerancja i przyjaźń,
- umożliwienie nawiązywania kontaktów międzyludzkich ponad wszelkimi podziałami,
- propagowanie wiedzy na temat przyrody, ekologii oraz kształtowanie potrzeby kontaktu z przyrodą[4].
Historia
W Polsce harcerstwo inspirowane było angielskim ruchem skautowym zainicjowanym przez Roberta Badena-Powella, który w 1908 wydał klasyczny podręcznik skautingu Scouting for Boys. Po raz pierwszy na terenie ziem polskich znajdujących się pod zaborami skauting promowało Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w zaborze austriackim[8]. Ruch skautowy zaczął się tam rozwijać już w 1910. Znaczący wpływ na powstanie ruchu skautowego mieli działacze Sokoła oraz Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie”[8].
Formalnie Związek Harcerstwa Polskiego powstał na zjeździe zjednoczeniowym w Lublinie w listopadzie 1918. W latach 20. XX wieku ZHP był współzałożycielem Światowej Organizacji Ruchu Skautowego (WOSM) i Światowego Stowarzyszenia Przewodniczek i Skautek (WAGGGS).
W 1920 Związek Harcerstwa Polskiego objął protektoratem Naczelnik Państwa. Protektorami ZHP byli również kolejni prezydenci Rzeczypospolitej Polskiej[9].
Struktura
Najwyższą władzą Związku Harcerstwa Polskiego jest Zjazd ZHP. W okresie pomiędzy zjazdami władzami naczelnymi są Przewodniczący ZHP, Rada Naczelna ZHP (odpowiednik rady nadzorczej), Naczelnik ZHP, Główna Kwatera ZHP (odpowiednik zarządu), Centralna Komisja Rewizyjna ZHP (organ kontrolny) oraz Naczelny Sąd Harcerski ZHP (odpowiednik sądu koleżeńskiego)[4].
Jednostkami terenowymi ZHP są chorągwie organizowane na poziomie wojewódzkim[4]. Obecnie w ZHP istnieje 17 chorągwi: Białostocka, Dolnośląska, Gdańska, Kielecka, Krakowska, Kujawsko-Pomorska, Lubelska, Łódzka, Mazowiecka, Opolska, Podkarpacka, Stołeczna, Śląska, Warmińsko-Mazurska, Wielkopolska, Zachodniopomorska, Ziemi Lubuskiej[10]. Chorągwie dzielą się na hufce, organizowane najczęściej na poziomie powiatowym.
Hufce zrzeszają podstawowe jednostki organizacyjne: gromady, które dzielą się wewnętrznie na szóstki zuchowe; drużyny, które dzielą się wewnętrznie na zastępy lub patrole; kręgi i inne jednostki działające na zasadzie kręgu lub drużyny. Jednostki te mogą się łączyć w szczepy lub związki drużyn[4].
W ZHP działają również ogólnopolskie, regionalne oraz środowiskowe ruchy programowo-metodyczne, skupiające członków ZHP oraz jednostki organizacyjne ZHP. Ruchy programowo-metodyczne stanowią dla ich członków formę współdziałania w celach doskonalenia programu i metodyki, wymiany doświadczeń i upowszechniania inicjatyw programowych i metodycznych, realizacji konkretnego zadania, inicjatywy społecznej lub kierunku służby[4].
Grupy członkowskie i metodyczne
Grupami członkowskimi, które stanowią jednocześnie grupy metodyczne są:
- zuchy – członkowie w wieku 6–10 lat, pracujący metodyką zuchową,
- harcerki i harcerze – członkowie w wieku 10–13 lat, pracujący metodyką harcerską,
- harcerki i harcerze starsi – członkowie w wieku 13–16 lat, pracujący metodyką starszoharcerską,
- wędrowniczki i wędrownicy – członkowie w wieku 16–21 lat, pracujący metodyką wędrowniczą[11].
Grupami członkowskimi, które nie stanowią grup metodycznych są:
- instruktorki i instruktorzy – członkowie którzy ukończyli 16 lat, po zdobyciu stopnia instruktorskiego i złożeniu Zobowiązania Instruktorskiego, złożywszy uprzednio Przyrzeczenie Harcerskie,
- starszyzna – członkowie, którzy ukończyli 21 rok życia, złożyli Przyrzeczenie Harcerskie i nie złożyli Zobowiązania Instruktorskiego oraz realizują zadania wspierające realizację misji wychowawczej ZHP,
- seniorzy – członkowie posiadający miano seniora – starszyzna i instruktorzy, którzy ukończyli 55 lat i złożyli stosowną deklarację właściwemu komendantowi[11].
Członkostwo w organizacjach międzynarodowych
Związek Harcerstwa Polskiego jest członkiem[12]:
- WOSM – Światowej Organizacji Ruchu Skautowego (World Organisation of Scout Movement) w latach 1922–1949 (członek-założyciel) i ponownie od 1996,
- WAGGGS – Światowego Stowarzyszenia Przewodniczek i Skautek (World Association of Girl Guides and Girl Scouts) w latach 1928-1950 (członek-założyciel) i ponownie od 1996,
- ISGF – Międzynarodowego Bractwa Skautów i Przewodniczek (International Scout and Guide Fellowship),
- ICCS – Międzynarodowej Katolickiej Konferencji Skautingu (International Catholic Conference of Scouting) od 1999,
- ICCG – Międzynarodowej Katolickiej Konferencji Skautingu Żeńskiego (International Catholic Conference of Guiding) od 2000,
- DESMOS – Międzynarodowego Porozumienia Skautów Prawosławnych (International Link of Orthodox Christian Scouts) od 1996 (członek-założyciel).
Zloty
Zloty (ang. jamboree) są tradycyjnymi spotkaniami harcerzy i skautów. Na przestrzeni lat Związek Harcerstwa Polskiego zorganizował następujące zloty organizacji[13]:
- 1924 – I Narodowy Zlot Harcerzy w Warszawie
- 1929 – II Narodowy Zlot Harcerzy w Poznaniu
- 1935 – Jubileuszowy Zlot ZHP w Spale
- 1981 – Jubileuszowy Zlot 70-lecia Harcerstwa Polskiego – Kraków-Błonia
- 1988 – Zlot ZHP 1988 na Warmii i Mazurach (potocznie nazywany Zlotem Grunwaldzkim)
- 1991 – Zlot 80-lecia Harcerstwa Polskiego – Pająk koło Częstochowy
- 1995 – Światowy Zlot Harcerstwa Polskiego „Zegrze ’95”
- 2000 – Światowy Zlot Harcerstwa Polskiego „Gniezno 2000”
- 2007 – Zlot ZHP „Kielce 2007”
- 2010 – Jubileuszowy Zlot Stulecia Harcerstwa „Kraków 2010”
- 2018 – Zlot ZHP „Gdańsk 2018” (planowany z okazji 100-lecia ZHP)[14]
Odznaczenia
Związek Harcerstwa Polskiego został odznaczony:
- Orderem Sztandaru Pracy I klasy (1973)[15]
- Orderem Krzyża Grunwaldu II klasy (1985)[15]
- Medalem Pro Memoria (2005)
Zobacz też
- organizacje harcerskie
- harcerstwo
- stopnie harcerskie
- Hymn harcerski
- Szare Szeregi
- Centrum Wychowania Morskiego ZHP
- ↑ Stan na 31 grudnia 2015 roku.
- ↑ Sprawozdanie OPP ZHP za 2015
- ↑ a b Związek Harcerstwa Polskiego. W: Olgierd Fietkiewicz (red.): Leksykon harcerstwa. Wyd. I. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1988, s. 540-541. ISBN 83-203-1779-7.
- ↑ a b c d e f g Statut Związku Harcerstwa Polskiego. Związek Harcerstwa Polskiego. [dostęp 2017-04-03]. (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 kwietnia 1936 r. o uznaniu stowarzyszenia "Związek Harcerstwa Polskiego" za stowarzyszenie wyższej użyteczności (Dz.U. z 1936 r. nr 28, poz. 228).
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 lipca 1959 r. w sprawie uznania "Związku Harcerstwa Polskiego" za stowarzyszenie wyższej użyteczności (Dz.U. z 1959 r. nr 44, poz. 272).
- ↑ Polska Rada Organizacji Młodzieżowych. [dostęp 2017-04-11]. (pol.).
- ↑ a b Zdzisław Pawluczuk: Rola ruchu sokolskiego w powstaniu harcerstwa na ziemiach polskich. [w:] Prace naukowe Akademii Jana Długosza w Częstochowie, kultura fizyczna 2010 [on-line]. Akademia Jana Długosza w Częstochowie, 2010. [dostęp 2014-05-24]. (pol.).
- ↑ Robert Stawicki (opr.): Historia honorowego protektoratu sprawowanego nad polskim harcerstwem przez przywódców państwa polskiego od 1920 roku. Kancelaria Senatu RP, marzec 2010. [dostęp 2017-04-11]. (pol.).
- ↑ Związek Harcerstwa Polskiego. [dostęp 2017-04-11]. (pol.).
- ↑ a b Uchwała nr 17/XXXVIII Rady Naczelnej ZHP z dnia 31 grudnia 2014 r. w sprawie systemu metodycznego ZHP. Związek Harcerstwa Polskiego. [dostęp 2017-04-11]. (pol.).
- ↑ ZHP w skautingu. Związek Harcerstwa Polskiego. [dostęp 2017-04-11]. (pol.).
- ↑ Zjazdy, Zloty ZHP - najważniejsze wydarzenia. Warszawa: Związek Harcerstwa Polskiego, Ogólnopolski Klub Autorów i Dokumentalistów Historii Harcerstwa „Gniezno 2000”, 2010, seria: Rocznik Historii Harcerstwa. tom 6. ISSN 1895-1201.
- ↑ Uchwała Głównej Kwatery ZHP nr 181/2017 z dnia 22 lutego 2017 r. w sprawie Zlotu ZHP „Gdańsk 2018”. Związek Harcerstwa Polskiego. [dostęp 2017-04-11]. (pol.).
- ↑ a b Olgierd Fietkiewicz (red.): Leksykon harcerstwa. Wyd. I. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1988, s. Tablica „Sztandary harcerskie”. ISBN 83-203-1779-7.
Bibliografia
- Harcerstwo dzisiaj – ZHP (2010–2011). Warszawa: Główna Kwatera ZHP, 2012. [dostęp 2017-04-11].
| Władze naczelne (jednoosobowe) | |
|---|---|
| Struktura |
