Zygmunt Bezucha

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zygmunt Bezucha
Ilustracja
Zygmunt Bezucha w mundurze WP
podporucznik podporucznik
Data i miejsce urodzenia

22 kwietnia 1912
Sanok

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Katyń

Przebieg służby
Lata służby

1933–1940

Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Straż Graniczna II RP Straż Graniczna

Jednostki

5 Pułk Strzelców Podhalańskich
2 Pułk Strzelców Podhalańskich
48 Pułk Piechoty Strzelców Kresowych

Stanowiska

dowódca plutonu

Multimedia w Wikimedia Commons

Zygmunt August Bezucha (ur. 22 kwietnia 1912 w Sanoku, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – podporucznik rezerwy piechoty Wojska Polskiego, aspirant Straży Granicznej, technik leśnictwa, ofiara zbrodni katyńskiej.

Kamień przy Dębie Pamięci honorującym Zygmunta Bezuchę w Sanoku
Upamiętnienie na Mauzoleum w Sanoku

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 22 kwietnia 1912 w Sanoku[1]. Był synem Augusta (1871–1945, w sierpniu 1907 przeniesiony z Jabłonowa do Sanoka[2], sędzia, adwokat i radny miejski) i Amalii z domu Obmińskiej (1879–1951). Zygmunt był jednym z dziesięciorga dzieci Bezuchów[3][4]: Jan (1908–1992), Tadeusz (1909–1924[5]), Zygmunt, August Wacław (ur. 1916[6]), Maria (ur. 1900, od 1928 zamężna z radcą NIK, Julianem Sołtykiem[7]), Zofia Barbara (ur. 1902, od 1924 zamężna z mjr. Andrzejem Bogaczem, matka Kazimierza[8]), Jadwiga (1904–1935, od 1927 zamężna z inż. roln. Tadeuszem Stanisławem Kościuszką[9], nauczycielka[10]), Stanisława (ur. 1905, od 1929 zamężna z Janem Łuczkiewiczem, urzędnikiem bankowym[11]), Stefania (ur. 1906, po mężu Drabczyńska)[12], Anna (1918–1996, po mężu Kaczor). Wspólnie z bratem Janem (1908–1992) uprawiali tenis[13]. Rodzina zamieszkiwała przy ówczesnej ulicy Antoniego Małeckiego 4[14] (obecnie ulica generała Władysława Sikorskiego). Zygmunt Bezucha rozpoczął naukę w Państwowym Gimnazjum Męskim w Sanoku (w IV klasie podczas roku szkolnego 1926/1927 w dniu 19 grudnia 1926 wystąpił ze szkoły)[15], później tymczasowo uczył się w Przemyślu i Gimnazjum Państwowym w Brzozowie[16], po czym powrócił do sanockiego gimnazjum, ukończył VIII klasę i zdał egzamin dojrzałości 20 czerwca 1933 (w jego klasie byli m.in. Edward Czech, Mieczysław Przystasz, Stefan Stefański, Mieczysław Suwała)[17][1][18].

Następnie otrzymał powołanie do odbycia służby wojskowej, po czym delegowano go na kurs dywizyjny dla rezerwistów w 5 pułku Strzelców Podhalańskich w Przemyślu w wymiarze jednego roku, który ukończył 17 września 1934 jako plutonowy podchorąży rezerwy piechoty. Później dwa razy był skierowany na ćwiczenia w wymiarze kilku tygodni: do 2 pułku Strzelców Podhalańskich w rodzinnym Sanoku w połowie 1935 oraz do 48 pułku piechoty Strzelców Kresowych w Stanisławowie na przełomie 1938/1939 (przeniesiony tam w 1937). Po ćwiczeniach w Sanoku w 1935 został awansowany do stopnia podporucznika.

Był technikiem leśnictwa[19]. Studiował prawo. W późniejszym czasie został uzyskał stopień aspiranta Straży Granicznej. W tej randze zmobilizowany do służby w SG w Sanoku, po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę na terenach wschodnich II Rzeczypospolitej został aresztowany przez Sowietów. Był przetrzymywany w obozie w Kozielsku, skąd jego rodzina otrzymała od niego list z 17 grudnia 1939[20] (Zygmunt wspomina w nim o swojej narzeczonej Jadwidze). O jego pobycie w obozie wspomniał kolega szkolny Zdzisław Peszkowski[21].

4 kwietnia 1940 Zygmunt Bezucha został zabrany w jednym z pierwszych transportów do Katynia (wspomina o tym w swoim pamiętniku znający Zygmunta Bezuchę inny przetrzymywany, Zbigniew Przystasz, brat Mieczysława, także pochodzący z Sanoka) i rozstrzelany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. Jest pochowany na terenie obecnego Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu, gdzie w 1943 jego ciało zostało zidentyfikowane w toku ekshumacji prowadzonych przez Niemców pod numerem 2210[22] (przy zwłokach zostały odnalezione legitymacja oficerska, dowód osobisty, fotografia, wieczne pióro, figurka małej sowy)[23].

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Podczas „Jubileuszowego Zjazdu Koleżeńskiego b. Wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej Matury” 21 czerwca 1958 jego nazwisko zostało wymienione w apelu poległych w obronie Ojczyzny w latach 1939-1945[24] oraz na ustanowionej w budynku gimnazjum tablicy pamiątkowej poświęconej poległym i pomordowanym absolwentom gimnazjum[25].

W 1962 Zygmunt Bezucha został upamiętniony wśród innych osób wymienionych na jednej z tablic Mauzoleum Ofiar II Wojny Światowej na obecnym Cmentarzu Centralnym w Sanoku.

5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie do stopnia porucznika[26]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[27].

18 kwietnia 2009, w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, w tzw. Alei Katyńskiej na Cmentarzu Centralnym w Sanoku zostało zasadzonych 21 Dębów Pamięci[28][29], w tym upamiętniający Zygmunta Bezuchę (zasadzenia dokonali bratanica Małgorzata Śmiałowska oraz mjr Witold Kasperski, zastępca Komendanta Placówki Straży Granicznej w Sanoku)[30][31][32].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b XLVII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1933/34. Sanok: 1934, s. 27.
  2. ↑ Kronika. Wiadomości osobiste. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 188 z 4 sierpnia 1907. 
  3. ↑ Paweł Kosina. Helena Kosinówna. Rodzina i sanoccy przyjaciele. „Góra Przemienienia”, s. 19, 25 (149) z 18 czerwca 2006. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. 
  4. ↑ Edward Zając: Sanockie biografie. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2009, s. 16. ISBN 978-83-61043-09-6.
  5. ↑ Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 292 (poz. 117).
  6. ↑ XLVIII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1934/1935. Sanok: 1935, s. 13.
  7. ↑ Księga małżeństw (1924–1936). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 269.
  8. ↑ Księga małżeństw (wojskowi) 1924-1936. Sanok. s. 1.
  9. ↑ Księga małżeństw (1924–1936). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 159.
  10. ↑ Seweryn Lehnert: Spis nauczycieli publicznych szkół powszechnych i państwowych seminarjów nauczycielskich oraz spis szkół w okręgu szkolnym lwowskim obejmującym województwa lwowskie, stanisławowskie i tarnopolskie. Lwów: Wydawnictwo Książek Szkolnych w Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego, 1924, s. 63.
  11. ↑ Księga małżeństw (1924–1936). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 328.
  12. ↑ Księga wtóropisów aktów małżeńskich za lata 1936-1945. T. „K”. Cz. II. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 285.
  13. ↑ Aktualność - Tradycje sportowe Sanoka do 1945 roku - iSanok [online], isanok.pl [dostęp 2024-04-26] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-21].
  14. ↑ Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 13. ISBN 83-909787-0-9.
  15. ↑ XXXX. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1926/1927. Sanok: 1927, s. 16.
  16. ↑ Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum Humanistycznego w Brzozowie za rok 1928/29. Brzozów: 1929, s. 40.
  17. ↑ XLVI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1932/33. Sanok: 1933, s. 33.
  18. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2016-05-31].
  19. ↑ Leśnicy, którzy ponieśli śmierć w latach wojny i prześladowań w okresie 1938-1949 na terenie Małopolski Wschodniej i powojennej Rzeszowszczyzny. krosno.lasy.gov.pl. s. 3. [dostęp 2016-12-18].
  20. ↑ Edward Zając. 55. rocznica mordu oficerów polskich w Katyniu, Charkowie i Miednoje. „Tygodnik Sanocki”, s. 5, Nr 17 (181) z 28 kwietnia 1995. 
  21. ↑ Zdzisław Peszkowski: Wspomnienia jeńca z Kozielska. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 1989, s. 16. ISBN 83-85015-66-3.
  22. ↑ Katyń według źródeł niemieckich – 1943 r.. stankiewicze.com. [dostęp 2014-02-21].
  23. ↑ Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 26. ISBN 83-7001-294-9.
  24. ↑ Józef Stachowicz: Diariusz zjazdu. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 67.
  25. ↑ Zjazd w fotografii. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 231.
  26. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  27. ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. policja.pl. [dostęp 2014-08-05].
  28. ↑ Krystyna Chowaniec, Patron sanockiego harcerstwa – ksiądz harcmistrz Zdzisław Peszkowski, Rocznik Sanocki Tom X – Rok 2011, Sanok 2011, s. 17.
  29. ↑ Krystyna Chowaniec. Uroczystości dnia Katyńskiego w Sanoku. „Góra Przemienienia”, s. 4-13, Nr 17 (299) z 26 kwietnia 2009. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. 
  30. ↑ Uroczystości Dnia Katyńskiego w Sanoku. ko.rzeszow.pl. [dostęp 2014-02-23].
  31. ↑ Marian Struś. Sanok nie zapomni. „Tygodnik Sanocki”, s. 1, 6, Nr 17 (911) z 24 kwietnia 2009. 
  32. ↑ Krystyna Chowaniec: Dęby Pamięci. Sanok: Komenda Hufca ZHP Ziemi Sanockiej im. ks. hm. Zdzisława Peszkowskiego, 2010, s. 48. ISBN 978-83-931109-3-3.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zygmunt_Bezucha&oldid=73625170”