Łuskwiak złotawy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Łuskwiak złotawy |
| Nazwa systematyczna | |
| Pholiota aurivella (Batsch) P. Kumm Führ. Pilzk. (Zwickau): 83 (1871) | |
.jpg)
.JPG)
.JPG)
Łuskwiak złotawy (Pholiota aurivella (Batsch) P. Kumm) – gatunek grzybów należący do rodziny pierścieniakowatych[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji: Pholiota, Strophariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1786 August Johann Georg Karl Batsch nadając mu nazwę Agaricus aurivellus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1871 Paul Kummer przenosząc go do rodzaju Pholiota[1]. Niektóre synonimy naukowe[2]:
- Agaricus aurivellus Batsch
- Agaricus aurivellus Batsch var. aurivellus
- Agaricus squarrosus var. aurivellus (Batsch) Pers.
- Dryophila aurivella (Batsch) Quél.,
- Hypodendrum aurivellum (Batsch) Overh.
- Lepiota squarrosa var. aurivella (Batsch) Gray
- Lepiota squarrosa ß aurivella (Batsch) Gray
Nazwę polską nadał Franciszek Błoński w 1890. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten ma też nazwy łuszczak złotawy i łuszczak złotorunny[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 5–12 cm. U młodych osobników jest stożkowy, później półkulisty, a w końcu płaski. Ma kolor złotożółty lub rdzawożółty z ciemniejszymi, przylegającymi łatkami. Na młodych grzybach na brzegu kapeluszu istnieją resztki częściowej osłony owocnika, dość szybko jednak bywają zmywane przez deszcz. Podczas wilgotnej pogody oraz u młodych okazów powierzchnia kapelusza jest lepka, a nawet śliska[4][5].
W młodości białe, potem oliwkowe i rdzawobrunatne o piłkowanym ostrzu, przylegające do trzonu lub nieco wykrojone ząbkiem[4].
Wysokość 10–12 cm, grubość do 1 cm. Jest włóknisty i ma tę samą barwę, co kapelusz, lub jest nieco jaśniejszy. Jego pierścień składa się z brunatnego koloru nitek tworzących wełnistą obrączkę, która później częściowo zanika. Pod pierścieniem pokryty jest brunatnymi kosmkami, powyżej jest żółtawo omszony[4][5].
W kapeluszu żółtawy, w trzonie nieco ciemniejszy, bez zapachu i niezmieniający koloru po uszkodzeniu. Ma łagodny smak[4].
Rdzawobrunatny. Zarodniki o rozmiarach 8 × 5–6 μm, elipsoidalne, gładkie[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Opisano występowanie tego gatunku w Ameryce Północnej, Europie, Korei, Japonii, Maroku oraz na Nowej Zelandii[6]. W Polsce jest pospolity na terenie całego kraju, zarówno na niżu, jak i w górach[4].
Rośnie na martwych i żywych drzewach liściastych, stwierdzono występowanie na następujących gatunkach i rodzajach tych drzew: klon jawor, kasztanowiec zwyczajny, olsza, brzoza brodawkowata, grab, buk, orzech włoski, topola, akacja, wierzba biała, wiąz i tylko wyjątkowo na jodle. Owocniki wytwarza od kwietnia do października[3].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Saprotrof i pasożyt[3], grzyb niejadalny, choć przez niektórych zbierany jako grzyb jadalny niskiej jakości[7].
Gatunki podobne
[edytuj | edytuj kod]- łuskwiak topolowy (Hemipholiota populnea) wyrasta na topolach i ma masywniejszy owocnik z dużymi białawymi łuskami[4]
- łuskwiak pomarańczowobrązowy (Pholiota lucifera) jest mniejszy i jaśniejszy, a jego łuski na kapeluszu rozpływają się[5]
- łuskwiak szafranowoczerwony (Pholiota astragalina) rośnie w górach na drzewach iglastych, ma mniejszy kapelusz, ale dłuższy trzon i po uszkodzeniu jego miąższ ciemnieje[4]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2012-12-02].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-09-15].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g h Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ a b c Łuskwiak złotawy [online], Grzybland [dostęp 2013-03-25].
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2014-09-15].
- ↑ Alina Skirgiełło, Nasze grzyby, 1990.