Żydowce
53°20′51″N 14°34′29″E/53,347458 14,574847| Część miasta Szczecina | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Dzielnica | |
| W granicach Szczecina |
1939 |
| SIMC |
0978728 |
| Tablice rejestracyjne |
ZS |
Położenie na mapie Szczecina  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
| 53°20′51″N 14°34′29″E/53,347458 14,574847
| |
Żydowce (niem. Sydowsaue) – prawobrzeżna część miasta Szczecina[1] na osiedlu Żydowce-Klucz.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsze ślady bytności człowieka na terenie Żydowiec pochodzą z okresu neolitu. Odkryto tu znaleziska wiązane z kulturą pucharów lejkowatych. Osadnictwo występowało tu głównie w neolicie oraz w epoce brązu (kultura łużycka).
Żydowce zostały założone w 1750 roku przez radcę Izby Wojenno-Skarbowej Richarda Christopha Sydowa, w ramach zarządzenia króla Prus Fryderyka II z 1747 roku, nakazującego zasiedlić tereny nad Regalicą. Według umowy z 30 czerwca 1747 o czynszu wieczystym, potwierdzonej przez króla dn. 25 lipca, Żydowce zostały odsprzedane za sumę 411 talarów 7 groszy i 6 fenigów czynszu wieczystego przez Pomorską Izbę Wojenno-Skarbową (niem. Pommersche Kriegs- und Domainen- Kammer) w Szczecinie radcy wojennemu Richardowi Christophowi Sydow, który był również głównym dzierżawcą urzędu w Kołbaczu. W czasie wojny siedmioletniej, w 1758 roku, wieś została spalona przez wojska rosyjskie. Żydowce odbudowano, lecz w 1813 roku ponownie została zniszczona przez wojska francuskie.
Żydowce były jednym z najbardziej dochodowych majątków ówczesnego powiatu gryfińskiego. W 1865 roku 2/3 znakomitych łąk w Żydowcach, położonych przy Regalicy i podzielonych na małe parcele zostało wydzierżawionych za 4000 talarów rocznie. Dochody przynosiła również reszta gruntów, dzięki czemu wartość majątku oszacowano na 120 tys. talarów. W 1868 roku wieś liczyła 438 mieszkańców, 36 domów mieszkalnych i 61 budynków gospodarczych. Ziemia podzielona była na 311 parceli, w sumie 424 morgi. We wsi funkcjonowała również cegielnia.
W 1903 roku powstała fabryka sztucznego jedwabiu należąca do hrabiego Guido Henckel von Donnersmarck. W 1911 roku fabrykę rozbudowano i wybudowano domy dla pracowników i urzędników. Wraz z rozbudową fabryki w latach 1911–1912 umocniono nabrzeża przeładunkowe przy fabryce sztucznego jedwabiu, a następnie w latach 1913–1914 wykonano regulację Regalicy, umacniając linię brzegową Żydowiec. W roku 2000 nastąpiła upadłość „Wiskord” S.A.
W czasie II wojny światowej Żydowce odniosły duże zniszczenia w zabudowie mieszkalnej i przemysłowej. Zostały poważnie uszkodzone w nocnych nalotach bombowców alianckich z 3/4, 13/14 i 25/26 sierpnia 1944 roku[2]. Zdobycie Żydowiec nastąpiło 18.03.1945 r. po walkach oddziałów piechoty radzieckiej wspieranej przez artylerię polską[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Żydowce. [w:] Krajowy Rejestr Urzędowy Podziału Terytorialnego Kraju [on-line]. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2016-08-12]. (pol.).
- ↑ Żydowce – Encyklopedia Pomorza Zachodniego - pomeranica.pl [online], pomeranica.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).
- ↑ Okolice Szczecina, Wydawnictwo PTTK "Kraj" Sp. z o.o. Warszawa 2000 ISBN 83-7005-424-2
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]