Carcharhinus fitzroyensis: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Występowanie i środowisko: uzupełnienie, przypis |
relacje i ochrona, przypisy |
||
| Linia 37: | Linia 37: | ||
== Występowanie i środowisko == |
== Występowanie i środowisko == |
||
Zakres występowania ''C. fitzroyensis'' ograniczony jest do wybrzeży północnej Australii, od [[Gladstone]] w centralnym [[Queensland]] po przylądek Cuviera w [[Australia Zachodnia|Australii Zachodniej]]{{r|last}}. Ahmad i Lim podają dla tego gatunku również [[Indonezja|Indonezję]]{{r|ahmad}}. Zamieszkuje płytkie wody przybrzeżne w pobliżu zatok i ujść rzek o głębokości nie przekraczającej 40 m{{r|last}}. Preferuje głównie siedliska pokryte [[Trawa morska|trawą morską]] (głównie ''Cymodocea serrulata'', ''Halophila'' spp., ''Halodule uninervis''). Rzadziej występuje na obszarach o piaskowym dnie, w okolicy [[Rafa|raf]], [[Namorzyny|lasów namorzynowych]] czy w mętnych płytkich wodach o mulistym dnie. Nie występuje segregacja ze względu na płeć czy wielkość, zarówno samce i samice, jak i młode oraz dorosłe osobniki mogą przebywać na tych samych obszarach. Naukowcy oznakowali i śledzili 10 osobników przez 18 miesięcy w wodach zatoki Cleveland. Otrzymane dane wskazują, że pojedyncze okazy przebywały w ciągu roku na stałym obszarze wielkości około 225 kilometrów kwadratowych, nie zapuszczając się dalej niż 27 km od brzegu. Wody na tych terenach mają głębokość mniejszą niż 10 metrów, przy [[Pływy morskie|pływach]] o wysokości 4,2 m. Nie odnotowano [[Wędrówki zwierząt|sezonowych migracji]] tego gatunku{{r|munroe}}. |
Zakres występowania ''C. fitzroyensis'' ograniczony jest do wybrzeży północnej Australii, od [[Gladstone]] w centralnym [[Queensland]] po przylądek Cuviera w [[Australia Zachodnia|Australii Zachodniej]]{{r|last}}. Ahmad i Lim podają dla tego gatunku również [[Indonezja|Indonezję]]{{r|ahmad}}. Zamieszkuje płytkie wody przybrzeżne w pobliżu zatok i ujść rzek o głębokości nie przekraczającej 40 m{{r|last}}. Preferuje głównie siedliska pokryte [[Trawa morska|trawą morską]] (głównie ''Cymodocea serrulata'', ''Halophila'' spp., ''Halodule uninervis''). Rzadziej występuje na obszarach o piaskowym dnie, w okolicy [[Rafa|raf]], [[Namorzyny|lasów namorzynowych]] czy w mętnych płytkich wodach o mulistym dnie. Nie występuje segregacja ze względu na płeć czy wielkość, zarówno samce i samice, jak i młode oraz dorosłe osobniki mogą przebywać na tych samych obszarach. Naukowcy oznakowali i śledzili 10 osobników przez 18 miesięcy w wodach zatoki Cleveland. Otrzymane dane wskazują, że pojedyncze okazy przebywały w ciągu roku na stałym obszarze wielkości około 225 kilometrów kwadratowych, nie zapuszczając się dalej niż 27 km od brzegu. Wody na tych terenach mają głębokość mniejszą niż 10 metrów, przy [[Pływy morskie|pływach]] o wysokości 4,2 m. Nie odnotowano [[Wędrówki zwierząt|sezonowych migracji]] tego gatunku{{r|munroe}}. |
||
== Relacje z ludźmi i ochrona == |
|||
Z uwagi na rozmiary nie stanowi zagrożenia dla ludzi{{r|last}}. Poławiany jest za pomocą [[Sieć rybacka|sieci skrzelowych]] oraz takli w celach przemysłowych i konsumpcyjnych{{r|iucn}}. Znajdowany niekiedy jako [[przyłów]]. [[Mięso]] spożywane jest przez ludzi, a [[Płetwa|płetwy]] służą do produkcji [[Zupa z płetwy rekina|zupy z płetwy rekina]]{{r|zhou}}. Z uwagi na niewielkie rozmiary nie ma większego znaczenia ekonomicznego{{r|harry}}. Rekin ten w latach 1997-1999 stanowił 0,2% przyłowów w połowach przy użyciu włoków przydennych przez [[Trawler|trawlery krewetkowe]] u wybrzeży północnej [[Australia|Australii]]{{r|stobutzki}}. Na obszarze morskiego parku [[Wielka Rafa Koralowa|Wielkiej Rafy Koralowej]] (ang. Great Barrier Reef Marine Park) stanowi 0,8% połowów rekinów{{r|harry|ceccarelli}}. ''C. fitzroyensis'' preferuje wyspecjalizowane siedliska, jak choćby obszary pokryte [[Trawa morska|trawą morską]], przez co jego populacja może być zagrożona z uwagi na [[Degradacja ekosystemów|degradację ekosystemów]]. Główną ich przyczyną jest zanieczyszczenie wód oraz intensywny rozwój przemysłu na wybrzeżach zachodniego [[Queensland]]. W zatoce Cleverland, połacia traw morskich zmniejszyły swoją powierzchnie o 25% w przeciągu 20 lat{{r|munroe}}. [[Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody]] ocenia, że stan populacji ''C. fitzroyensis'' jest stabilny, z uwagi na szybki stopień reprodukcji{{r|iucn}}. Jednakże z uwagi na zanikanie naturalnych siedlisk oraz możliwość [[Przełowienie|przełowienia]], Gribble i inni w 2005 roku uznał takson ten za gatunek podwyższonego ryzyka{{r|gribble}}. W [[Czerwona księga gatunków zagrożonych|Czerwonej księdze gatunków zagrożonych]] rekin ten wymieniony został jako [[gatunek najmniejszej troski]]{{r|iucn}}. |
|||
{{Przypisy|2|przypisy= |
{{Przypisy|2|przypisy= |
||
| Linia 58: | Linia 61: | ||
<ref name="ahmad">{{Cytuj książkę | nazwisko = Ahmad | imię = Ali | tytuł = Field Guide To Sharks of the Southeast Asian Region | wydawca = Southeast Asian Fisheries Development Center | miejsce = Perpustakaan, Malezja | data = 2012 | strony = 140 | isbn = 978-983-9114-51-5 | nazwisko2 = Lim | imię2 = Annie Pek Khiok | url = http://www.seafdec.org.my/v13/images/stories/pdf/FieldGuideToSharks.pdf}}</ref> |
<ref name="ahmad">{{Cytuj książkę | nazwisko = Ahmad | imię = Ali | tytuł = Field Guide To Sharks of the Southeast Asian Region | wydawca = Southeast Asian Fisheries Development Center | miejsce = Perpustakaan, Malezja | data = 2012 | strony = 140 | isbn = 978-983-9114-51-5 | nazwisko2 = Lim | imię2 = Annie Pek Khiok | url = http://www.seafdec.org.my/v13/images/stories/pdf/FieldGuideToSharks.pdf}}</ref> |
||
<ref name="zhou">{{Cytuj pismo | autor = Zhou, S. i Griffiths S.P. | tytuł = Sustainability Assessment for Fishing Effects (SAFE): A new quantitative ecological risk assessment method and its application to elasmobranch bycatch in an Australian trawl fishery | czasopismo = Fisheries Research | wydanie = 91 | wolumin = 1 | strony = 56-68 | język = en | data = 2008 | doi = 10.1016/j.fishres.2007.11.007}}</ref> |
|||
<ref name="harry">{{Cytuj pismo | autor = Harry, A.V., Tobin, A.J., Simpfendorfer, C.A., Welch, D.J., Mapleston, A., White, J., Williams, A.J. i Stapley, J. | tytuł = Evaluating catch and mitigating risk in a multispecies, tropical, inshore shark fishery within the Great Barrier Reef World Heritage Area | czasopismo = Marine and Freshwater Research | wydanie = 62 | wolumin = 6 | strony = 710-721 | język = en | data = 2011 | doi = 10.1071/MF10155}}</ref> |
|||
<ref name="ceccarelli">{{Cytuj pismo | autor = Ceccarelli, D.M., Frisch, A.J., Graham, N.A.J., Ayling, A.M. i Beger, M. | tytuł = Habitat partitioning and vulnerability of sharks in the Great Barrier Reef Marine Park | czasopismo = Reviews in Fish Biology and Fisheries | wydanie = 24 | wolumin = 1 | strony = 169-197 | język = en | data = 2014 | doi = 10.1007/s11160-013-9324-8}}</ref> |
|||
<ref name="stobutzki">{{Cytuj pismo | autor = Stobutzki, I.C., Miller, M.J., Heales, D.S. i Brewer, D.T. | tytuł = Sustainability of elasmobranchs caught as bycatch in a tropical prawn (shrimp) trawl fishery | czasopismo = Fishery Bulletin | wydanie = 100 | wolumin = 4 | strony = 800-821 | język = en | data = 2002 | url = http://fishbull.noaa.gov/1004/13stobut.pdf}}</ref> |
|||
<ref name="gribble">{{Cytuj książkę | autor = Gribble NA, Whybird O, Williams L, Garrett R | tytuł = Fishery assessment update 1988–2003: Queensland east coast shark | wydawca = Queensland Department of Primary Industries and Fisheries | miejsce = Brisbane | data = 2005 | strony = 26 | url = https://www.daf.qld.gov.au/__data/assets/pdf_file/0003/60690/StockAssessment-Shark-2004.pdf}}</ref> |
|||
}} |
}} |
||
Wersja z 09:55, 13 wrz 2016
| Carcharhinus fitzroyensis[1] | |||
| Whitley, 1943 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Carcharhinus fitzroyensis | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 Zasięg występowania Carcharhinus fitzroyensis | |||
Carcharhinus fitzroyensis – gatunek dużej drapieżnej ryby chrzęstoszkieletowej z rodziny żarłaczowatych (Carcharhinidae).
Taksonomia
Rekin ten został po raz pierwszy opisany przez australijskiego ichtiologa Gilberta Percy'ego Whitley'a w 1943 roku na łamach 68 wydania periodyku Proceedings of the Linnean Society of New South Wales. Whitley umieścił go w podrodzaju Uranganops i rodzaju Galeolamna oraz nadał mu epitet gatunkowy fitzroyensis, który pochodzi od miejsca pochodzenia osobnika typowego, czyli zatoki Connora w ujściu australijskiej rzeki Fitzroy. Holotypem została samica o długości 1,2 m, oznaczona numerem katalogowym AMS IB.1229. W pracy wymieniony został również paratyp AMS I.14569 (mniejsza samica mierząca 74 cm, pochodząca z wód rafy Św. Kryspina w pobliżu Port Douglas w Queensland)[3]. Późniejsi autorzy zsynonimizowali Galeolamna z rodzajem Carcharhinus[4].
Filogenetyka
W pracy dotyczącej badań filogenetycznych żarłaczowatych na podstawie cech morfologicznych, opublikowanej w 1982 roku, Jack Garrick uznał C. fitroyensis i C. porosus za taksony siostrzane dla kladu tworzonego przez C. sealei, C. acronotus i C. dussumeri[5]. W 1988 roku Leonard Compagno, opierając się na fenetycznych badaniach, umieścił gatunek ten w grupie w raz z C. sorrah, C. sealei, C. borneensis, C. porosus, C. dussumeri, C. macloti i C. hemiodon[6]. Analiza filogenetyczna na podstawie danych allozymowych, opublikowanych przez Shane Lavery w 1992 roku, wskazuje, że gatunek ten najbliżej spokrewniony jest z C. cautus i C. melanopterus[7].
Z badań molekularnych czterech loci mitochondrialnych (COI, NADH-2, CytB, 16S RNA) oraz jednego locus jądrowego (Rag-1), opublikowanych przez Ximenę Vélez-Zuazoa and Ingi Agnarsson w 2011 wynika, że C. fitzroyensis jest taksonem siostrzanym dla kladu, w skład którego wchodzi C. tilstoni, C. amblyrhynchoides i żarłacz czarnopłetwy (C. limbatus)[8]. Założenie to potwierdził w 2012 roku Gavin Naylor z współpracownikami, dodając do tego kladu również C. leiodon i wskazując, że C. fitzroyensis jest najbardziej bazalnym spośród tych pięciu gatunków[9].
Występowanie i środowisko
Zakres występowania C. fitzroyensis ograniczony jest do wybrzeży północnej Australii, od Gladstone w centralnym Queensland po przylądek Cuviera w Australii Zachodniej[10]. Ahmad i Lim podają dla tego gatunku również Indonezję[11]. Zamieszkuje płytkie wody przybrzeżne w pobliżu zatok i ujść rzek o głębokości nie przekraczającej 40 m[10]. Preferuje głównie siedliska pokryte trawą morską (głównie Cymodocea serrulata, Halophila spp., Halodule uninervis). Rzadziej występuje na obszarach o piaskowym dnie, w okolicy raf, lasów namorzynowych czy w mętnych płytkich wodach o mulistym dnie. Nie występuje segregacja ze względu na płeć czy wielkość, zarówno samce i samice, jak i młode oraz dorosłe osobniki mogą przebywać na tych samych obszarach. Naukowcy oznakowali i śledzili 10 osobników przez 18 miesięcy w wodach zatoki Cleveland. Otrzymane dane wskazują, że pojedyncze okazy przebywały w ciągu roku na stałym obszarze wielkości około 225 kilometrów kwadratowych, nie zapuszczając się dalej niż 27 km od brzegu. Wody na tych terenach mają głębokość mniejszą niż 10 metrów, przy pływach o wysokości 4,2 m. Nie odnotowano sezonowych migracji tego gatunku[12].
Relacje z ludźmi i ochrona
Z uwagi na rozmiary nie stanowi zagrożenia dla ludzi[10]. Poławiany jest za pomocą sieci skrzelowych oraz takli w celach przemysłowych i konsumpcyjnych[2]. Znajdowany niekiedy jako przyłów. Mięso spożywane jest przez ludzi, a płetwy służą do produkcji zupy z płetwy rekina[13]. Z uwagi na niewielkie rozmiary nie ma większego znaczenia ekonomicznego[14]. Rekin ten w latach 1997-1999 stanowił 0,2% przyłowów w połowach przy użyciu włoków przydennych przez trawlery krewetkowe u wybrzeży północnej Australii[15]. Na obszarze morskiego parku Wielkiej Rafy Koralowej (ang. Great Barrier Reef Marine Park) stanowi 0,8% połowów rekinów[14][16]. C. fitzroyensis preferuje wyspecjalizowane siedliska, jak choćby obszary pokryte trawą morską, przez co jego populacja może być zagrożona z uwagi na degradację ekosystemów. Główną ich przyczyną jest zanieczyszczenie wód oraz intensywny rozwój przemysłu na wybrzeżach zachodniego Queensland. W zatoce Cleverland, połacia traw morskich zmniejszyły swoją powierzchnie o 25% w przeciągu 20 lat[12]. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody ocenia, że stan populacji C. fitzroyensis jest stabilny, z uwagi na szybki stopień reprodukcji[2]. Jednakże z uwagi na zanikanie naturalnych siedlisk oraz możliwość przełowienia, Gribble i inni w 2005 roku uznał takson ten za gatunek podwyższonego ryzyka[17]. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych rekin ten wymieniony został jako gatunek najmniejszej troski[2].
- ↑ Carcharhinus fitzroyensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d Carcharhinus fitzroyensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Whitley, G.P.. Ichthyological descriptions and notes. „Proceedings of the Linnean Society of New South Wales”, s. 117-119, 1943. (ang.).
- ↑ Compagno, Leonard J.V.: Sharks of the World: An Annotated and Illustrated Catalogue of Shark Species Known to Date. Rzym: Food and Agricultural Organization, 1984, s. 472-473. ISBN 92-5-101384-5.
- ↑ Garrick, J.A.F. (1982). Sharks of the genus Carcharhinus. NOAA Technical Report, National Marine Fisheries Service. 445-494.
- ↑ Compagno, L.J.V.: Sharks of the Order Carcharhiniformes. Princeton University Press, 1988, s. 319–320. ISBN 0-691-08453-X.
- ↑ Lavery, S.. Electrophoretic analysis of Phylogenetic relationships among Australian Carcharhinid Sharks. „Australian Journal of Marine and Freshwater Research”. 1 (43), s. 97-108, 1992. DOI: 10.1071/MF9920097. (ang.).
- ↑ Velez-Zuao X. i Agnarsson I.. Shark tales: A molecular species-level phylogeny of sharks (Selachimorpha, Chondrichthyes). „Molecular Phylogenetics and Evolution”, s. 207-217, 2011. DOI: 10.1016/j.ympev.2010.11.018.
- ↑ Naylor, G.J.P., Caira, J.N., Ensen K.J., Rosana, K.A.M., White, W.T. i Last P.R. A DNA sequence-based approach to the identification of shark and ray species and its implicatons for global elasmobranch diversity and parasitology. „Bulletin American Museum of Natural History”, s. 26, 2012. DOI: 10.1206/754.1. ISSN 0003-0090. (ang.).
- ↑ a b c Peter R. Last, John D. Stevens: Sharks and Rays of Australia (second ed.). Harvard University Press, 2009, s. 260-261. ISBN 0-674-03411-2.
- ↑ Ali Ahmad, Annie Pek Khiok Lim: Field Guide To Sharks of the Southeast Asian Region. Perpustakaan, Malezja: Southeast Asian Fisheries Development Center, 2012, s. 140. ISBN 978-983-9114-51-5.
- ↑ a b Munroe, S.E.M., Simpfendorfer, C.A., Moloney, J. i Heupel, M.R.. Nearshore movement ecology of a medium-bodied shark, the creek whaler Carcharhinus fitzroyensis. „Animal Biotelemetry”. 10 (3), s. 12, 2015. DOI: 10.1186/s40317-015-0026-y. (ang.).
- ↑ Zhou, S. i Griffiths S.P.. Sustainability Assessment for Fishing Effects (SAFE): A new quantitative ecological risk assessment method and its application to elasmobranch bycatch in an Australian trawl fishery. „Fisheries Research”. 1 (91), s. 56-68, 2008. DOI: 10.1016/j.fishres.2007.11.007. (ang.).
- ↑ a b Harry, A.V., Tobin, A.J., Simpfendorfer, C.A., Welch, D.J., Mapleston, A., White, J., Williams, A.J. i Stapley, J.. Evaluating catch and mitigating risk in a multispecies, tropical, inshore shark fishery within the Great Barrier Reef World Heritage Area. „Marine and Freshwater Research”. 6 (62), s. 710-721, 2011. DOI: 10.1071/MF10155. (ang.).
- ↑ Stobutzki, I.C., Miller, M.J., Heales, D.S. i Brewer, D.T.. Sustainability of elasmobranchs caught as bycatch in a tropical prawn (shrimp) trawl fishery. „Fishery Bulletin”. 4 (100), s. 800-821, 2002. (ang.).
- ↑ Ceccarelli, D.M., Frisch, A.J., Graham, N.A.J., Ayling, A.M. i Beger, M.. Habitat partitioning and vulnerability of sharks in the Great Barrier Reef Marine Park. „Reviews in Fish Biology and Fisheries”. 1 (24), s. 169-197, 2014. DOI: 10.1007/s11160-013-9324-8. (ang.).
- ↑ Gribble NA, Whybird O, Williams L, Garrett R: Fishery assessment update 1988–2003: Queensland east coast shark. Brisbane: Queensland Department of Primary Industries and Fisheries, 2005, s. 26.