Tyranozaury: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy |
aktualizacja listy rodzajów |
||
Linia 37: | Linia 37: | ||
* Tyrannosaurinae |
* Tyrannosaurinae |
||
** [[alioram]] |
** [[alioram]] |
||
** ''[[Aublysodon]]'' |
|||
** [[daspletozaur]] |
** [[daspletozaur]] |
||
** ''[[Dynamoterror]]''<ref>{{Cytuj |autor=Andrew T. McDonald, Douglas G. Wolfe i Alton C. Dooley Jr |data=2018 |tytuł=A new tyrannosaurid (Dinosauria: Theropoda) from the Upper Cretaceous Menefee Formation of New Mexico |doi=10.7717/peerj.5749 |czasopismo=PeerJ |wolumin=6 |s=e5749 |pmid=30324024 |pmc=6183510 |język=en }}</ref> |
|||
** ''[[Deinodon]]'' |
|||
** ''[[Lythronax]]''<ref>{{Cytuj |autor=Mark A. Loewen, Randall B. Irmis, Joseph J. W. Sertich, Philip J. Currie i Scott D. Sampson |tytuł=Tyrant dinosaur evolution tracks the rise and fall of Late Cretaceous oceans |czasopismo=PLoS ONE |wolumin=8 |numer=11 |s=e79420 |data=2013 |doi=10.1371/journal.pone.0079420 |pmid=24223179 |pmc=3819173 |język=en}}</ref> |
|||
** [[nanotyran]] |
|||
** ''[[Nanuqsaurus]]''<ref>{{cytuj |autor=Anthony R. Fiorillo i Ronald S. Tykoski |tytuł=A diminutive new tyrannosaur from the top of the world |czasopismo=PLoS ONE |wolumin=9 |numer=3 |s=e91287 |data=2014 |doi=10.1371/journal.pone.0091287 |pmid=24621577 |pmc=3951350 |język = en}}</ref> |
|||
** ''[[Qianzhousaurus]]''<ref>{{Cytuj |autor=Junchang Lü, Laiping Yi, Stephen L. Brusatte, Ling Yang, Hua Li i Liu Chen |tytuł=A new clade of Asian late Cretaceous long-snouted tyrannosaurids |czasopismo=Nature Communications |wolumin=5 |s=3788 |data=2014 |doi=10.1038/ncomms4788 |pmid=24807588 |język=en}}</ref> |
|||
** [[tarbozaur]] |
** [[tarbozaur]] |
||
** ''[[Teratophoneus]]''<ref>{{cytuj |autor=Thomas D. Carr, Thomas E. Williamson, Brooks B. Britt i Ken Stadtman |tytuł=Evidence for high taxonomic and morphologic tyrannosauroid diversity in the Late Cretaceous (late Campanian) of the American Southwest and a new short-skulled tyrannosaurid from the Kaiparowits formation of Utah |czasopismo =Naturwissenschaften| wolumin=98 |numer=3 |s=241–246 |data = 2011|doi =10.1007/s00114-011-0762-7 |pmid = 21253683 |język = en}}</ref> |
|||
** ''[[Thanatotheristes]]''<ref>{{Cytuj |autor=Jared T. Voris, François Therrien, Darla K. Zelenitsky i Caleb M. Brown |tytuł=A new tyrannosaurine (Theropoda:Tyrannosauridae) from the Campanian Foremost Formation of Alberta, Canada, provides insight into the evolution and biogeography of tyrannosaurids |czasopismo=Cretaceous Research |wolumin=110 |s=104388 |data=2020 |doi=10.1016/j.cretres.2020.104388 |język=en}}</ref> |
|||
** [[tyranozaur]] |
** [[tyranozaur]] |
||
** ''[[Zhuchengtyrannus]]''<ref>{{Cytuj |autor=David W. E. Hone, Kebai Wang, Corwin Sullivan, Xijin Zhao, Shuqing Chen, Dunjin Li, Shuan Ji, Qiang Ji i Xing Xu |tytuł=A new, large tyrannosaurine theropod from the Upper Cretaceous of China |czasopismo=Cretaceous Research |wolumin=32 |numer=4 |s=495–503 |data=2011 |doi=10.1016/j.cretres.2011.03.005 |język=en}}</ref> |
|||
[[Plik:Tyrannosauridaescale.png|thumb|left|480px|Porównanie rozmiarów przedstawicieli rodziny Tyrannosauridae i człowieka]] |
[[Plik:Tyrannosauridaescale.png|thumb|left|480px|Porównanie rozmiarów przedstawicieli rodziny Tyrannosauridae i człowieka]] |
Wersja z 20:16, 5 cze 2020
Tyrannosauridae | |
Osborn, 1905 | |
Szkielet Tyrannosaurus rex (Field Museum of Natural History, Chicago, Illinois, USA) | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Podtyp | |
Gromada | |
Podgromada | |
Infragromada | |
(bez rangi) | archozaury |
(bez rangi) | Ornithodira |
Nadrząd | |
Rząd | |
Podrząd | |
Infrarząd | |
(bez rangi) | celurozaury |
Nadrodzina | |
Rodzina |
tyranozaury |
Tyranozaury (Tyrannosauridae) - rodzina dużych drapieżnych dinozaurów (teropodów) z grupy celurozaurów
Żyły w Ameryce Północnej i Azji w późnej kredzie. Ich kończyny przednie były zredukowane (2 lub 3 zachowane palce), zaś czaszka osiągała znaczne rozmiary (do 1,5 m długości), a szczęki uzbrojone były w masywne piłkowane zęby o prawie okrągłym przekroju poprzecznym. W połączeniu z rozbudowaną tylną częścią czaszki mieszczącą silne mięśnie szczęk zapewniało to możliwość miażdżenia kości ofiar z siłą niespotykaną u większości współczesnych drapieżników[1]. Duża głowa, potężne szczęki i nożowate zęby zdają się wskazywać, że nie potrzebowały do pomocy kończyn przednich, a ich głównymi ofiarami były zapewne niewyposażone w żaden oręż obronny hadrozaury.
Według alternatywnej hipotezy, tyranozaury były raczej padlinożercami niż aktywnymi drapieżnikami, tym bardziej że miały stosunkowo małe kończyny przednie i nie były zdolne do rozwijania tak wysokich prędkości, jak np. ornitomimozaury.
Rodzina Tyrannosauridae składa się z dwóch podrodzin:
- Albertosaurinae
- Tyrannosaurinae
Przypisy
- ↑ Joel Achenbach. Dinozaury z krwi i kości. „National Geographic Polska”. 42, s. 5-7, 2003.
- ↑ Andrew T. McDonald , Douglas G. Wolfe i Alton C. Dooley jr., A new tyrannosaurid (Dinosauria: Theropoda) from the Upper Cretaceous Menefee Formation of New Mexico, „PeerJ”, 6, 2018, e5749, DOI: 10.7717/peerj.5749, PMID: 30324024, PMCID: PMC6183510 (ang.).
- ↑ Mark A. Loewen i inni, Tyrant dinosaur evolution tracks the rise and fall of Late Cretaceous oceans, „PLoS ONE”, 8 (11), 2013, e79420, DOI: 10.1371/journal.pone.0079420, PMID: 24223179, PMCID: PMC3819173 (ang.).
- ↑ Anthony R. Fiorillo i Ronald S. Tykoski , A diminutive new tyrannosaur from the top of the world, „PLoS ONE”, 9 (3), 2014, e91287, DOI: 10.1371/journal.pone.0091287, PMID: 24621577, PMCID: PMC3951350 (ang.).
- ↑ Junchang Lü i inni, A new clade of Asian late Cretaceous long-snouted tyrannosaurids, „Nature Communications”, 5, 2014, s. 3788, DOI: 10.1038/ncomms4788, PMID: 24807588 (ang.).
- ↑ Thomas D. Carr , Thomas E. Williamson , Brooks B. Britt i Ken Stadtman , Evidence for high taxonomic and morphologic tyrannosauroid diversity in the Late Cretaceous (late Campanian) of the American Southwest and a new short-skulled tyrannosaurid from the Kaiparowits formation of Utah, „Naturwissenschaften”, 98 (3), 2011, s. 241–246, DOI: 10.1007/s00114-011-0762-7, PMID: 21253683 (ang.).
- ↑ Jared T. Voris , François Therrien , Darla K. Zelenitsky i Caleb M. Brown , A new tyrannosaurine (Theropoda:Tyrannosauridae) from the Campanian Foremost Formation of Alberta, Canada, provides insight into the evolution and biogeography of tyrannosaurids, „Cretaceous Research”, 110, 2020, s. 104388, DOI: 10.1016/j.cretres.2020.104388 (ang.).
- ↑ David W.E. Hone i inni, A new, large tyrannosaurine theropod from the Upper Cretaceous of China, „Cretaceous Research”, 32 (4), 2011, s. 495–503, DOI: 10.1016/j.cretres.2011.03.005 (ang.).