Hydroksychlorochina: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
poprawa przek., WP:SK, aktualizacja, drobne redakcyjne |
poprawa przek., WP:SK, drobne merytoryczne |
||
| Linia 84: | Linia 84: | ||
}} |
}} |
||
'''Hydroksychlorochina''' ({{łac.|hydroxychloroquinum}}) – wielofunkcyjny [[związki organiczne|organiczny związek chemiczny]], hydroksylowa pochodna [[Chlorochina|chlorochiny]]. Wykazuje działanie przeciwmalaryczne, przeciwbólowe i przeciwzapalne, jest stosowana w leczeniu niektórych chorób na tle zapalnym oraz [[malaria|malarii]]. |
'''Hydroksychlorochina''' ({{łac.|hydroxychloroquinum}}) – wielofunkcyjny [[związki organiczne|organiczny związek chemiczny]], hydroksylowa pochodna [[Chlorochina|chlorochiny]]. Wykazuje działanie przeciwmalaryczne, przeciwbólowe i przeciwzapalne, jest stosowana w leczeniu niektórych chorób na tle zapalnym oraz [[malaria|malarii]]. |
||
== Mechanizm działania == |
== Mechanizm działania == |
||
Mechanizm działania hydroksychlorochiny nie jest całkowicie poznany{{r|Rainsford|Floris}}. Hydroksychlorochina hamuje proliferację [[limfocyty T|limfocytów T]] oraz [[monocyt]]ów, zmniejsza produkcję [[cytokiny|cytokin]] takich jak [[TNF-α]], [[interleukina 17]], [[interleukina 6]], [[IFN-α]] oraz [[IFN-λ]], hamuje prezentację [[Receptory toll-podobne|receptora toll-podobnego]], zmniejsza również [[prezentacja antygenu|prezentację antygenu]], produkcję [[przeciwciało|przeciwciał]] i [[prostaglandyny|prostaglandyn]], agregację [[trombocyt]]ów, poziom [[lipidy|lipidów]], wydzielanie [[insulina|insuliny]], a także obniża [[stres oksydacyjny]]{{r|Floris}}. |
Mechanizm działania hydroksychlorochiny nie jest całkowicie poznany{{r|Rainsford|Floris}}. Hydroksychlorochina hamuje proliferację [[limfocyty T|limfocytów T]] oraz [[monocyt]]ów, zmniejsza produkcję [[cytokiny|cytokin]] takich jak [[TNF-α]], [[interleukina 17]], [[interleukina 6]], [[IFN-α]] oraz [[IFN-λ]], hamuje prezentację [[Receptory toll-podobne|receptora toll-podobnego]], zmniejsza również [[prezentacja antygenu|prezentację antygenu]], produkcję [[przeciwciało|przeciwciał]] i [[prostaglandyny|prostaglandyn]], agregację [[trombocyt]]ów, poziom [[lipidy|lipidów]], wydzielanie [[insulina|insuliny]], a także obniża [[stres oksydacyjny]]{{r|Floris}}. |
||
== Zastosowanie == |
== Zastosowanie == |
||
| Linia 96: | Linia 98: | ||
Hydroksychlorochina znajduje się na wzorcowej liście podstawowych leków [[Światowa Organizacja Zdrowia|Światowej Organizacji Zdrowia]] (''{{j|en|WHO Model Lists of Essential Medicines}}'') (2015){{r|WHO}}. W Polsce nie została umieszczona w ''Urzędowym Wykazie Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej''{{r|Wykaz_2018}}, jednak w 2015 r. została czasowo dopuszczona do obrotu{{r|Komunikat}}. |
Hydroksychlorochina znajduje się na wzorcowej liście podstawowych leków [[Światowa Organizacja Zdrowia|Światowej Organizacji Zdrowia]] (''{{j|en|WHO Model Lists of Essential Medicines}}'') (2015){{r|WHO}}. W Polsce nie została umieszczona w ''Urzędowym Wykazie Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej''{{r|Wykaz_2018}}, jednak w 2015 r. została czasowo dopuszczona do obrotu{{r|Komunikat}}. |
||
W 2020 r. rozpoczęto badania nad zastosowaniem jej w eksperymentalnej terapii [[COVID-19]]{{r|Cor2020|NYT}}. Opublikowana w maju 2020 r. analiza wykazała |
W 2020 r. rozpoczęto badania nad zastosowaniem jej w eksperymentalnej terapii [[COVID-19]]{{r|Cor2020|NYT}}. Opublikowana w maju 2020 r. w ''The Lancet'' analiza wykazała niższą przeżywalność szpitalną u osób przyjmujących ten lek przy jednoczesnym wzroście ryzyka powikłań ([[zaburzenia rytmu serca]]){{r|Mehra}}, jednak publikacja ta została wkrótce wycofana przez autorów w wyniku krytyki odnośnie jej poprawności i zaleceń niezależnych recenzentów{{r|Mehra2}}. |
||
== Działania niepożądane == |
== Działania niepożądane == |
||
Hydroksychlorochina może powodować następujące działania niepożądane u ponad 1% pacjentów: działanie proarytmiczne poprzez wydłużanie [[odstęp QT|odstępu QT]], zaburzenia [[akomodacja oka|akomodacji oka]], [[ból brzucha]], [[nudności]], [[wymioty]], [[biegunka]], [[anoreksja (objaw)|anoreksja]], [[ból głowy]], niestabilność [[emocja|emocjonalna]], [[wysypka]], [[świąd]]{{r|Plaquenil}}. |
Hydroksychlorochina może powodować następujące działania niepożądane u ponad 1% pacjentów: działanie proarytmiczne poprzez wydłużanie [[odstęp QT|odstępu QT]], zaburzenia [[akomodacja oka|akomodacji oka]], [[ból brzucha]], [[nudności]], [[wymioty]], [[biegunka]], [[anoreksja (objaw)|anoreksja]], [[ból głowy]], niestabilność [[emocja|emocjonalna]], [[wysypka]], [[świąd]]{{r|Plaquenil}}. |
||
== Preparaty == |
== Preparaty == |
||
| Linia 107: | Linia 110: | ||
'''W Polsce''' |
'''W Polsce''' |
||
* ''Plaquenil''{{r|Komunikat}} |
* ''Plaquenil''{{r|Komunikat}} |
||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
| Linia 124: | Linia 128: | ||
* <ref name="NYT">{{Cytuj |url=https://www.nytimes.com/2020/04/01/health/hydroxychloroquine-coronavirus-malaria.html |autor=Grady, Denise; |data=2020-04-01 |tytuł=Malaria Drug Helps Virus Patients Improve, in Small Study |opublikowany=[[The New York Times]] |data dostępu=2020-04-01 |język=en}}</ref> |
* <ref name="NYT">{{Cytuj |url=https://www.nytimes.com/2020/04/01/health/hydroxychloroquine-coronavirus-malaria.html |autor=Grady, Denise; |data=2020-04-01 |tytuł=Malaria Drug Helps Virus Patients Improve, in Small Study |opublikowany=[[The New York Times]] |data dostępu=2020-04-01 |język=en}}</ref> |
||
* <ref name=Mehra>{{Cytuj |autor = Mandeep R. Mehra, Sapan S. Desai, Frank Ruschitzka, Amit N. Patel |tytuł = Hydroxychloroquine or chloroquine with or without a macrolide for treatment of COVID-19: a multinational registry analysis |czasopismo = The Lancet |data = 2020|s = S0140673620311806 |doi = 10.1016/S0140-6736(20)31180-6 |dostęp=o|język = en}}</ref> |
* <ref name=Mehra>{{Cytuj |autor = Mandeep R. Mehra, Sapan S. Desai, Frank Ruschitzka, Amit N. Patel |tytuł = Hydroxychloroquine or chloroquine with or without a macrolide for treatment of COVID-19: a multinational registry analysis |czasopismo = The Lancet |data = 2020|s = S0140673620311806 |doi = 10.1016/S0140-6736(20)31180-6 |dostęp=o|język = en}}</ref> |
||
* <ref name = Mehra2>{{Cytuj |autor = Mandeep R. Mehra, Frank Ruschitzka, Amit N. Patel |tytuł = Retraction—Hydroxychloroquine or chloroquine with or without a macrolide for treatment of COVID-19: a multinational registry analysis |czasopismo = The Lancet |data = 2020 |doi = 10.1016/S0140-6736(20)31324-6 |język = en|pmid=32485145|pmc=PMC7260510}}</ref> |
|||
}} |
}} |
||
Wersja z 14:59, 7 cze 2020
| ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | ||||||||||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
C18H26ClN3O | |||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa |
335,87 g/mol | |||||||||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | ||||||||||||||||||||||||||||
| Numer CAS | ||||||||||||||||||||||||||||
| PubChem | ||||||||||||||||||||||||||||
| DrugBank | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| Podobne związki | ||||||||||||||||||||||||||||
| Podobne związki | ||||||||||||||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | ||||||||||||||||||||||||||||
| Klasyfikacja medyczna | ||||||||||||||||||||||||||||
| ATC | ||||||||||||||||||||||||||||
| Stosowanie w ciąży |
kategoria D[3] | |||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Hydroksychlorochina (łac. hydroxychloroquinum) – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny, hydroksylowa pochodna chlorochiny. Wykazuje działanie przeciwmalaryczne, przeciwbólowe i przeciwzapalne, jest stosowana w leczeniu niektórych chorób na tle zapalnym oraz malarii.
Mechanizm działania
Mechanizm działania hydroksychlorochiny nie jest całkowicie poznany[5][6]. Hydroksychlorochina hamuje proliferację limfocytów T oraz monocytów, zmniejsza produkcję cytokin takich jak TNF-α, interleukina 17, interleukina 6, IFN-α oraz IFN-λ, hamuje prezentację receptora toll-podobnego, zmniejsza również prezentację antygenu, produkcję przeciwciał i prostaglandyn, agregację trombocytów, poziom lipidów, wydzielanie insuliny, a także obniża stres oksydacyjny[6].
Zastosowanie
- reumatoidalne zapalenie stawów[7],
- toczeń rumieniowaty układowy[7],
- toczeń rumieniowaty krążkowy[7],
- leczenie tłumiące oraz leczenie ataków malarii spowodowanych przez zarodźca ruchliwego (Plasmodium vivax), zarodźca pasmowego (Plasmodium malariae), zarodźca owalnego (Plasmodium ovale) wrażliwe szczepy zarodźca sierpowatego (Plasmodium falciparum), w przypadku infekcji wrażliwymi szczepami zarodźca sierpowatego, przerywa napad i prowadzi do całkowitego wyleczenia[7],
- objawowe zapalenie stawów w przebiegu boreliozy (wytyczne Infectious Diseases Society of America)[8]
Hydroksychlorochina znajduje się na wzorcowej liście podstawowych leków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO Model Lists of Essential Medicines) (2015)[9]. W Polsce nie została umieszczona w Urzędowym Wykazie Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej[10], jednak w 2015 r. została czasowo dopuszczona do obrotu[11].
W 2020 r. rozpoczęto badania nad zastosowaniem jej w eksperymentalnej terapii COVID-19[12][13]. Opublikowana w maju 2020 r. w The Lancet analiza wykazała niższą przeżywalność szpitalną u osób przyjmujących ten lek przy jednoczesnym wzroście ryzyka powikłań (zaburzenia rytmu serca)[14], jednak publikacja ta została wkrótce wycofana przez autorów w wyniku krytyki odnośnie jej poprawności i zaleceń niezależnych recenzentów[15].
Działania niepożądane
Hydroksychlorochina może powodować następujące działania niepożądane u ponad 1% pacjentów: działanie proarytmiczne poprzez wydłużanie odstępu QT, zaburzenia akomodacji oka, ból brzucha, nudności, wymioty, biegunka, anoreksja, ból głowy, niestabilność emocjonalna, wysypka, świąd[7].
Preparaty
Na świecie
- Apo-hydroxyquine, Hydroxychloroquine sulfate, Nu-hydroxyquine, Plaquenil, Pro-hydroxyquine[4]
W Polsce
- Plaquenil[11]
Przypisy
- ↑ a b Hydroxychloroquine, [w:] PubChem, United States National Library of Medicine, CID: 3652 (ang.).
- ↑ Hydroxychloroquine Sulfate SC-215157 [online], Santa Cruz Biotechnology [dostęp 2018-06-02] (ang.).
- ↑ Jan K. Podlewski, Alicja Chwalibogowska-Podlewska, Leki współczesnej terapii, t. 1, Warszawa: Medical Tribune, 2010, s. 375–376, ISBN 978-83-60135-94-5.
- ↑ a b c Hydroxychloroquine, [w:] DrugBank, University of Alberta, DB01611 (ang.).
- ↑ a b c d K.D. Rainsford i inni, Therapy and pharmacological properties of hydroxychloroquine and chloroquine in treatment of systemic lupus erythematosus, rheumatoid arthritis and related diseases, „Inflammopharmacology”, 23 (5), 2015, s. 231–269, DOI: 10.1007/s10787-015-0239-y, PMID: 26246395.
- ↑ a b Alberto Floris i inni, Protective Effects of Hydroxychloroquine against Accelerated Atherosclerosis in Systemic Lupus Erythematosus, „Mediators of Inflammation”, 2018, DOI: 10.1155/2018/3424136, PMID: 29670462, PMCID: PMC5835241, art. ID: 3424136.
- ↑ a b c d e Plaquenil (hydroxychloroquine). Product monograph [online], Sanofi-Aventis Canada, 2018 [dostęp 2018-06-02] (ang.).
- ↑ Gary P. Wormser i inni, The clinical assessment, treatment, and prevention of lyme disease, human granulocytic anaplasmosis, and babesiosis: clinical practice guidelines by the Infectious Diseases Society of America, „Clinical Infectious Diseases”, 43 (9), 2006, s. 1089–1134, DOI: 10.1086/508667, PMID: 17029130 (ang.).
- ↑ WHO Model List of Essential Medicines 19th List [online], Światowa Organizacja Zdrowia, 2015, s. 37 [dostęp 2018-06-02] (ang.).
- ↑ Obwieszczenie Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie ogłoszenia Urzędowego Wykazu Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej [online], Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia, poz. 44 [dostęp 2020-03-13].
- ↑ a b Komunikat w sprawie Plaquenil (hydroxychloroquine) [online], Ministerstwo Zdrowia, 2 marca 2015 [dostęp 2020-03-13].
- ↑ Andrea Cortegiani i inni, A systematic review on the efficacy and safety of chloroquine for the treatment of COVID-19, „Journal of Critical Care”, 2020, DOI: 10.1016/j.jcrc.2020.03.005, ISSN 0883-9441, PMID: 32173110 (ang.).
- ↑ Denise Grady, Malaria Drug Helps Virus Patients Improve, in Small Study [online], The New York Times, 1 kwietnia 2020 [dostęp 2020-04-01] (ang.).
- ↑ Mandeep R. Mehra i inni, Hydroxychloroquine or chloroquine with or without a macrolide for treatment of COVID-19: a multinational registry analysis, „The Lancet”, 2020, S0140673620311806, DOI: 10.1016/S0140-6736(20)31180-6 (ang.).
- ↑ Mandeep R. Mehra, Frank Ruschitzka, Amit N. Patel, Retraction—Hydroxychloroquine or chloroquine with or without a macrolide for treatment of COVID-19: a multinational registry analysis, „The Lancet”, 2020, DOI: 10.1016/S0140-6736(20)31324-6, PMID: 32485145, PMCID: PMC7260510 (ang.).
