Sztywniaki: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
PBbot (dyskusja | edycje)
Boty
339 441 edycji
m zamiana listy uporządkowanej na wypunktowaną w sekcjach końcowych
WP:SK, drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 3: Linia 3:
|nazwa łacińska = Deomyinae
|nazwa łacińska = Deomyinae
|TSN = 970155
|TSN = 970155
|zoolog = [[Oldfield Thomas|O. Thomas]], 1888{{r|Thomas}}
|zoolog = [[Oldfield Thomas|O. Thomas]], 1888<ref name="Thomas"/>
|okres istnienia = {{okres istnienia grupy organizmów 2|Early Pliocene|Recent}}
|okres istnienia = {{okres istnienia grupy organizmów 2|Early Pliocene|Recent}}
|grafika = Sinaistachelmaus.jpg
|grafika = Sinaistachelmaus.jpg
Linia 18: Linia 18:
|podrodzina = sztywniaki
|podrodzina = sztywniaki
|typ nomenklatoryczny = ''Deomys'' {{small|O. Thomas, 1888}}
|typ nomenklatoryczny = ''Deomys'' {{small|O. Thomas, 1888}}
|synonimy =
|synonimy = * Deomyes {{small|O. Thomas, 1888}}<ref name="Thomas"/>
* Deomyinae: {{small|[[Richard Lydekker|Lydekker]], 1889}}<ref name="lyd"/>
* Acomyinae<ref group="uwaga">Typ nomenklatoryczny: ''Acomys'' {{small|[[Isidore Geoffroy Saint-Hilaire|I. Geoffroy Saint-Hilaire]], 1838}}.</ref> {{small|[[Jean-Yves F. Dubois|Dubois]], [[François M. Catzeflis|Catzeflis]] & [[Jaap J. Beintema|Beintema]], 1999}}<ref name="dub&inni"/>
* Acomyinae<ref group="uwaga">''[[Nomen nudum]]''.</ref>: {{small|[[Johan R. Michaux|Michaux]] & Catzeflis, 2000}}<ref name="mich&cat"/>
|ranga podtaksonu = [[Rodzaj (biologia)|Rodzaje]]
|ranga podtaksonu = [[Rodzaj (biologia)|Rodzaje]]
|podtaksony = ''zobacz opis w tekście''
|podtaksony = ''6 rodzajów (w tym 2 wymarłe) – zobacz opis w tekście''
|wikispecies = Deomyinae
|wikispecies = Deomyinae
|commons = Category:Deomyinae
|commons = Category:Deomyinae
}}
}}


'''Sztywniaki'''{{r|Cichocki&inni}} (Deomyinae) – [[rodzina (biologia)|podrodzina]] [[ssaki|ssaków]] z [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[myszowate|myszowatych]] (Muridae). W przeszłości umieszczano je w obrębie innych podrodzin [[myszy]] (myszy właściwych) lub [[Dendromurinae]]. Czasem stosuje się do nich nazwę Acomyinae, zwłaszcza w pismach poprzedzających włączenie do nich gatunku ''[[Kongijka rdzawa|Deomys ferrugineus]]''. Deomyinae jako nazwa starsza została w użyciu.
'''Sztywniaki'''<ref name="Cichocki&inni"/> (Deomyinae) – [[rodzina (biologia)|podrodzina]] [[ssaki|ssaków]] z [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[myszowate|myszowatych]] (Muridae). W przeszłości umieszczano je w obrębie innych podrodzin [[myszy]] (Murinae) lub [[nadrzewniki|nadrzewników]] (Dendromurinae). Czasem stosuje się do nich nazwę Acomyinae, zwłaszcza w pismach poprzedzających włączenie do nich gatunku ''[[Kongijka rdzawa|Deomys ferrugineus]]''. Deomyinae jako nazwa starsza została w użyciu.


Przedstawiciele tej rodziny nie posiadają żadnych cech morfologicznych odróżniających je od innych myszowatych, chociaż sugerowano tu szczegóły budowy trzeciego górnego trzonowca. Natomiast łączą je [[Mutacja|mutacje]], odkryte dzięki badaniom ich [[nDNA|DNA jądrowego]] i [[Mitochondrialny DNA|mitochondrialnego]].
Przedstawiciele tej rodziny nie posiadają żadnych cech morfologicznych odróżniających je od innych myszowatych, chociaż sugerowano tu szczegóły budowy trzeciego górnego trzonowca. Natomiast łączą je [[Mutacja|mutacje]], odkryte dzięki badaniom ich [[nDNA|DNA jądrowego]] i [[Mitochondrialny DNA|mitochondrialnego]].


Ponieważ wiele gatunków z wymienionych poprzednio dwóch podrodzin myszowatych nigdy nie było przedmiotem analiz filogenetycznych na poziomie molekularnym, nie można wykluczyć, że podrodzina, przynależność do której opiera się o takie badania, w przyszłości znacznie się poszerzy. Dzisiaj zalicza się do niej 4 rodzaje i 36 gatunków{{r|Burgin&inni}}.
Ponieważ wiele gatunków z wymienionych poprzednio dwóch podrodzin myszowatych nigdy nie było przedmiotem analiz filogenetycznych na poziomie molekularnym, nie można wykluczyć, że podrodzina, przynależność do której opiera się o takie badania, w przyszłości znacznie się poszerzy. Dzisiaj zalicza się do niej 4 rodzaje i 36 gatunków<ref name="Burgin&inni"/>.


== Zasięg występowania ==
== Zasięg występowania ==
Wszystkie rodzaje obecnie zaliczane do Deomyinae występują w [[Afryka|Afryce]], a rodzaj ''[[Kolcomysz|Acomys]]'' także w [[Azja|Azji]]{{r|Burgin&inni|Wilson&Reeder}}. Sugeruje to afrykańskie pochodzenie podrodziny.
Wszystkie rodzaje obecnie zaliczane do Deomyinae występują w [[Afryka|Afryce]], a rodzaj ''[[Kolcomysz|Acomys]]'' także w [[Azja|Azji]]<ref name="Burgin&inni"/><ref name="Wilson&Reeder"/>. Sugeruje to afrykańskie pochodzenie podrodziny.


== Systematyka ==
== Systematyka ==
Do podrodziny należą następujące rodzaje{{r|Burgin&inni|Cichocki&inni}}:
Do podrodziny należą następujące występujące współcześnie rodzaje<ref name="Burgin&inni"/><ref name="Cichocki&inni"/>:
* ''Acomys'' {{small|[[Isidore Geoffroy Saint-Hilaire|I. Geoffroy Saint-Hilaire]], 1838}} – [[kolcomysz]]
* ''Acomys'' {{small|[[Isidore Geoffroy Saint-Hilaire|I. Geoffroy Saint-Hilaire]], 1838}} – [[kolcomysz]]
* ''Lophuromys'' {{small|[[Wilhelm Peters|Peters]], 1874}} – [[szczoteczniczka]]
* ''Lophuromys'' {{small|[[Wilhelm Peters|Peters]], 1874}} – [[szczoteczniczka]]
* ''Deomys'' {{small|[[Oldfield Thomas|O. Thomas]], 1888}} – kongijka – jedynym przedstawicielem jest ''Deomys ferrugineus'' {{small|O. Thomas, 1888}} – [[kongijka rdzawa]]
* ''Deomys'' {{small|[[Oldfield Thomas|O. Thomas]], 1888}} – kongijka – jedynym przedstawicielem jest ''Deomys ferrugineus'' {{small|O. Thomas, 1888}} – [[kongijka rdzawa]]
* ''Uranomys'' {{small|[[Guy Dollman|Dollman]], 1909}} – szorstek – jedynym przedstawicielem jest ''Uranomys ruddi'' {{small|Dollman, 1909}} – [[szorstek sawannowy]]
* ''Uranomys'' {{small|[[Guy Dollman|Dollman]], 1909}} – szorstek – jedynym przedstawicielem jest ''Uranomys ruddi'' {{small|Dollman, 1909}} – [[szorstek sawannowy]]

Opisano również rodzaje wymarłe<ref name="zij"/>:
* ''[[Preacomys]]'' {{small|[[Denis Geraads|Geraads]], 2001}}<ref name="ger"/>
* ''[[Tectonomys]]'' {{small|[[Alisa J. Winkler|Winkler]], 1997}}<ref name="win"/> – jedynym przedstawicielem był ''Tectonomys africanus'' {{small|Winkler, 1997}}.

== Uwagi ==
{{Uwagi}}


== Przypisy ==
== Przypisy ==
<references>
{{Przypisy|
# <ref name="Thomas">{{cytuj pismo |autor = O. Thomas |tytuł = On a new and interesting Annectant Genus of Muridœ, with Remarks on the Relations of the Old- and New-World Members of the Family|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/28690785|czasopismo = [[Journal of Zoology|Proceedings of the Zoological Society of London]]| wolumin = 1888 |strony = 130|rok = 1888 |język = en}}</ref>
<ref name="Thomas">{{cytuj pismo |autor = O. Thomas |tytuł = On a new and interesting Annectant Genus of Muridœ, with Remarks on the Relations of the Old- and New-World Members of the Family|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/28690785|czasopismo = [[Journal of Zoology|Proceedings of the Zoological Society of London]]| wolumin = 1888 |strony = 130|rok = 1888 |język = en}}</ref>
<ref name="lyd">{{cytuj książkę| autor = H.A. Nicholson & R. Lydekker| tytuł = A manual of palaeontology for the use of students with a general introduction on the principles of palaeontology |url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/40449630|autor r = R. Lydekker| rozdział = Chapter LXII. Class Mammalia—continued. Orders Reodentia and Carnivora| adres rozdziału = https://www.biodiversitylibrary.org/page/40450171|rok = 1889|wydawca = Blackwood|miejsce = Edinburgh|część = 2| strony = 1418|język = en}}</ref>
⚫
# <ref name="Cichocki&inni">Nazwy polskie za: {{Cytuj książkę | autor = W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz| tytuł = Polskie nazewnictwo ssaków świata | wydawca = Muzeum i Instytut Zoologii PAN | miejsce = Warszawa | rok = 2015 | isbn = 978-83-88147-15-9| strony = 257–259| język = pl en}}</ref>
# <ref name="Burgin&inni">{{cytuj książkę| autor = C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest | tytuł = Illustrated Checklist of the Mammals of the World|url = https://www.lynxeds.com/product/illustrated-checklist-of-the-mammals-of-the-world/|rok = 2020|wydawca = Lynx Edicions|miejsce = Barcelona|część = 1|tytuł części = Monotremata to Rodentia|isbn = 978-84-16728-34-3|strony = |język = en}}</ref>
<ref name="dub&inni">{{cytuj pismo |autor = J.F. Dubois, F.M. Catzeflis & J.J. Beintema |tytuł = The phylogenetic position of "Acomyinae" (Rodentia, Mammalia) as sister group of a Murinae + Gerbillinae clade: Evidence from the nuclear ribonuclease gene|url = |czasopismo = Molecular Phylogenetics and Evolution | wolumin = 13|numer = 1|strony = 191|rok = 1999|doi = 10.1006/mpev.1999.0674|język = en}}</ref>
<ref name="mich&cat">{{cytuj pismo |autor = J.R. Michaux & F.M. Catzeflis |tytuł = The bushlike radiation of muroid rodents is exemplified by the molecular phylogeny of the LCAT nuclear gene|url = |czasopismo = Molecular Phylogenetics and Evolution | wolumin = 17|numer = 2|strony = 286|rok = 2000|doi = 10.1006/mpev.2000.0849|język = en}}</ref>
⚫
# <ref name="Wilson&Reeder">{{cytuj stronę|autor = D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.)|url = https://www.departments.bucknell.edu/biology/resources/msw3/browse.asp?id=13000996|tytuł = Subfamily Deomyinae|opublikowany = Johns Hopkins University Press |praca = Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) |rok = 2005 | data dostępu = 2020-12-03}}</ref>
⚫
<ref name="Cichocki&inni">Nazwy polskie za: {{Cytuj książkę | autor = W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz| tytuł = Polskie nazewnictwo ssaków świata | wydawca = Muzeum i Instytut Zoologii PAN | miejsce = Warszawa | rok = 2015 | isbn = 978-83-88147-15-9| strony = 257–259| język = pl en}}</ref>
}}
<ref name="Burgin&inni">{{cytuj książkę| autor = C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest | tytuł = Illustrated Checklist of the Mammals of the World|url = https://www.lynxeds.com/product/illustrated-checklist-of-the-mammals-of-the-world/|rok = 2020|wydawca = Lynx Edicions|miejsce = Barcelona|część = 1|tytuł części = Monotremata to Rodentia|isbn = 978-84-16728-34-3|strony = |język = en}}</ref>
⚫
<ref name="Wilson&Reeder">{{cytuj stronę|autor = D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy)|url = https://www.departments.bucknell.edu/biology/resources/msw3/browse.asp?id=13000996|tytuł = Subfamily Deomyinae|opublikowany = Johns Hopkins University Press |praca = Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) |rok = 2005 | data dostępu = 2020-12-03}}</ref>
<ref name="zij">{{cytuj | url = http://hesperomys.com/t/29579| tytuł = Deomyinae Thomas, 1888| opublikowany = Hesperomys project (Version 23.2.0)| data dostępu = 2023-02-23| autor = J.S. Zijlstra | doi = 10.5281/zenodo.7654755|język = en}}</ref>
<ref name="ger">{{cytuj pismo |autor = D. Geraads|tytuł = Rongeurs du Miocène supérieur de Chorora, Éthiopie: Murinae, Dendromurinae et conclusions|url = https://shs.hal.science/file/index/docid/67703/filename/Geraads164.pdf|czasopismo = Palaeovertebrata | wolumin = 30|numer = 1-2|strony = 91|rok = 2001| język = fr}}</ref>
<ref name="win">{{cytuj książkę| autor = T. Harrison (red.)| tytuł = Neogene Paleontology of the Manonga Valley, Tanzania|url = |autor r = A.J. Winkler| rozdział = Systematics, paleobiogeography, and paleoenvironmental significance of rodents from the Ibole Member, Manonga Valley, Tanzania| adres rozdziału = |rok = 1997|wydawca = Springer|miejsce = Cham| isbn = 978-1-4757-2683-1|strony = 319|język = en}}</ref>
</references>


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==

Wersja z 15:27, 23 lut 2023

Sztywniaki
Deomyinae[1]
O. Thomas, 1888[2]
Okres istnienia: wczesny pliocen–dziś
5.333/0
5.333/0
Ilustracja
Przedstawiciel podrodziny – kolcomysz arabska (Acomys dimidiatus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Nadgromada

żuchwowce

Gromada

ssaki

Rząd

gryzonie

Podrząd

Supramyomorpha

Infrarząd

myszokształtne

Nadrodzina

myszowe

Rodzina

myszowate

Podrodzina

sztywniaki

Typ nomenklatoryczny

Deomys O. Thomas, 1888

Synonimy
Rodzaje

6 rodzajów (w tym 2 wymarłe) – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Sztywniaki[6] (Deomyinae) – podrodzina ssaków z rodziny myszowatych (Muridae). W przeszłości umieszczano je w obrębie innych podrodzin myszy (Murinae) lub nadrzewników (Dendromurinae). Czasem stosuje się do nich nazwę Acomyinae, zwłaszcza w pismach poprzedzających włączenie do nich gatunku Deomys ferrugineus. Deomyinae jako nazwa starsza została w użyciu.

Przedstawiciele tej rodziny nie posiadają żadnych cech morfologicznych odróżniających je od innych myszowatych, chociaż sugerowano tu szczegóły budowy trzeciego górnego trzonowca. Natomiast łączą je mutacje, odkryte dzięki badaniom ich DNA jądrowego i mitochondrialnego.

Ponieważ wiele gatunków z wymienionych poprzednio dwóch podrodzin myszowatych nigdy nie było przedmiotem analiz filogenetycznych na poziomie molekularnym, nie można wykluczyć, że podrodzina, przynależność do której opiera się o takie badania, w przyszłości znacznie się poszerzy. Dzisiaj zalicza się do niej 4 rodzaje i 36 gatunków[7].

Zasięg występowania

Wszystkie rodzaje obecnie zaliczane do Deomyinae występują w Afryce, a rodzaj Acomys także w Azji[7][8]. Sugeruje to afrykańskie pochodzenie podrodziny.

Systematyka

Do podrodziny należą następujące występujące współcześnie rodzaje[7][6]:

Opisano również rodzaje wymarłe[9]:

Uwagi

  1. ↑ Typ nomenklatoryczny: Acomys I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1838.
  2. ↑ Nomen nudum.

Przypisy

  1. ↑ Deomyinae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b O. Thomas. On a new and interesting Annectant Genus of Muridœ, with Remarks on the Relations of the Old- and New-World Members of the Family. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1888, s. 130, 1888. (ang.). 
  3. ↑ R. Lydekker: Chapter LXII. Class Mammalia—continued. Orders Reodentia and Carnivora. W: H.A. Nicholson & R. Lydekker: A manual of palaeontology for the use of students with a general introduction on the principles of palaeontology. Cz. 2. Edinburgh: Blackwood, 1889, s. 1418. (ang.).
  4. ↑ J.F. Dubois, F.M. Catzeflis & J.J. Beintema. The phylogenetic position of "Acomyinae" (Rodentia, Mammalia) as sister group of a Murinae + Gerbillinae clade: Evidence from the nuclear ribonuclease gene. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 13 (1), s. 191, 1999. DOI: 10.1006/mpev.1999.0674. (ang.). 
  5. ↑ J.R. Michaux & F.M. Catzeflis. The bushlike radiation of muroid rodents is exemplified by the molecular phylogeny of the LCAT nuclear gene. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 17 (2), s. 286, 2000. DOI: 10.1006/mpev.2000.0849. (ang.). 
  6. ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 257–259. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  7. ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  8. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Subfamily Deomyinae. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-03].
  9. ↑ J.S. Zijlstra, Deomyinae Thomas, 1888, Hesperomys project (Version 23.2.0), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-02-23] (ang.).
  10. ↑ D. Geraads. Rongeurs du Miocène supérieur de Chorora, Éthiopie: Murinae, Dendromurinae et conclusions. „Palaeovertebrata”. 30 (1-2), s. 91, 2001. (fr.). 
  11. ↑ A.J. Winkler: Systematics, paleobiogeography, and paleoenvironmental significance of rodents from the Ibole Member, Manonga Valley, Tanzania. W: T. Harrison (red.): Neogene Paleontology of the Manonga Valley, Tanzania. Cham: Springer, 1997, s. 319. ISBN 978-1-4757-2683-1. (ang.).

Bibliografia

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sztywniaki&oldid=69677579”