Nowotwory głowy i szyi

Nowotwory głowy i szyi

{{{nazwa naukowa}}}
{{{opis grafiki}}}
Synonimy	{{{synonimy}}}
Specjalizacja	{{{specjalizacja}}}
Objawy	{{{objawy}}}
Powikłania	{{{powikłania}}}
Początek	{{{początek}}}
Czas trwania	{{{czas trwania}}}
Typy	{{{typy}}}
Przyczyny	{{{przyczyny}}}
Czynniki ryzyka	{{{czynniki ryzyka}}}
Rozpoznanie	{{{rozpoznanie}}}
Różnicowanie	{{{różnicowanie}}}
Zapobieganie	{{{zapobieganie}}}
Leczenie	{{{leczenie}}}
Leki	{{{leki}}}
Rokowanie	{{{rokowanie}}}
Zapadalność	{{{zapadalność}}}
Śmiertelność	{{{śmiertelność}}}
Klasyfikacje
ICD-11	{{{ICD11}}} {{{ICD11 nazwa}}}
ICD-10	C01 Nowotwór złośliwy nasady języka
DSM-5	{{{DSM-5}}} {{{DSM-5 nazwa}}}
DSM-IV	{{{DSM-IV}}} {{{DSM-IV nazwa}}}

{{Choroba infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | leki = | synonimy = | zapadalność = | DSM-IV = | commons = | ICD11 nazwa = | czas trwania = | DSM-IV nazwa = | opis grafiki = | czynniki ryzyka = | powikłania = | leczenie = | DSM-5 = | alt grafiki = | śmiertelność = | nazwa naukowa = | objawy = | rozpoznanie = | specjalizacja = | DSM-5 nazwa = | początek = | ICD11 = | typy = | rokowanie = | zapobieganie = | różnicowanie = | przyczyny = Nieznane pola: "17. ICD10 nazwa", "9. ICD10", "8. ICD10", "7. ICD10", "6. ICD10", "5. ICD10", "4. ICD10", "3. ICD10", "10. ICD10", "podpis grafiki", "3. ICD10 nazwa", "2. ICD10 nazwa", "5. ICD10 nazwa", "4. ICD10 nazwa", "7. ICD10 nazwa", "6. ICD10 nazwa", "9. ICD10 nazwa", "8. ICD10 nazwa", "2. ICD10", "15. ICD10", "13. ICD10", "18. ICD10 nazwa", "14. ICD10 nazwa", "MeshYear", "nazwa łacińska", "12. ICD10 nazwa", "10. ICD10 nazwa", "13. ICD10 nazwa", "15. ICD10 nazwa", "DSM nazwa łacińska", "DSM nazwa", "16. ICD10 nazwa", "16. ICD10", "17. ICD10", "18. ICD10", "DSM", "11. ICD10 nazwa", "11. ICD10", "14. ICD10" oraz "12. ICD10".

Nowotwory głowy i szyi (ang. head and neck cancer) – grupa chorób nowotworowych, które ze względu na zbliżoną etiopatogenezę, patomorfologię i podobny przebieg kliniczny ujmuje się w jedną grupę. Guzy wywodzące się z górnej części układu oddechowego i pokarmowego – są to nowotwory jamy ustnej, języka, gardła, krtani, ślinianek, jamy nosowej, zatok przynosowych, ucha, tarczycy. Do tej grupy zalicza się również chłoniaki i mięsaki. Histopatologiczne większość (90%) nowotworów głowy i szyi to rak płaskonabłonkowy wywodzący się z błony śluzowej. Nowotwory często zajmują węzły chłonne, których powiększenie często jest pierwszym objawem choroby. Większość nowotworów cechuje względnie małe ryzyko przerzutów odległych (przerzutem odległym nie jest obecność nowotworu w lokalnym węźle).

Epidemiologia

Nowotwory głowy i szyi w Polsce stanowią około 6% nowotworów i są przyczyną około 5% zgonów z powodu choroby nowotworowej. Najczęstszym nowotworem tej grupy jest rak krtani. Wszystkie nowotwory głowy i szyi kilkakrotnie częściej występują u mężczyzn (5-krotnie częściej). U 10% pacjentów jednocześnie lub po upływie min. 6 miesięcy rozwija się jednocześnie drugie ognisko nowotworowe. Jest to spowodowane wspólną etiopatogenezą i czynnikami ryzyka. U pacjentów z nowotworami głowy i szyi częściej występuje rak płuca i inne nowotwory tytoniozależne.

Czynniki ryzyka

Nowotwory są silnie związane z czynnikami środowiskowymi i związanymi ze stylem życia, szczególnie z paleniem tytoniu, piciem alkoholu, promieniowaniem UV. Pewne znaczenie mają takie czynniki jak: czynniki dietetyczne (brak witamin, owoców i warzyw), zakażenie wirusem EBV, HPV, polipy i przewlekłe stany zapalne zatok obocznych zatok (dla raka zatok obocznych).

Stany przedrakowe

Leukoplakia.

• rogowacenie białe (leukoplakia),
• erytroplakia – określenie kliniczne na "zmianę czerwoną" w jamie ustnej, gardle,
• hiperkeratoza,
• brodawczaki krtani,
• pachydermia krtani,
• dysplazja.

Objawy

Objawy kliniczne różnią się w zależności od lokalizacji. Najczęstsze objawy to:

• ból,
• owrzodzenie,
• naciek nowotworowy,
• zaburzenia oddychania, połykania, mowy.

Często pierwszym objawem jest powiększenie szyjnych węzłów chłonnych.

Główne dolegliwości według lokalizacji zmian:

• jama ustna: ból podczas jedzenia, naciek, owrzodzenie, zaburzenie ruchomości języka;
• warga: owrzodzenie, stwardnienie;
• dziąsło: naciek z owrzodzeniem;
• policzki: zmiana podobna do leukoplakii, owrzodzenie, naciek;
• podniebienie: naciek, owrzodzenie;
• żuchwa i szczęka: ból, zniekształcenie twarzy, zaburzenia widzenia, objawy neurologiczne, niedrożność przewodów nosowych;
• gardło:
  • część nosowa – ból głowy, guz w obrębie szyi, uczucie zatkania ucha, krwawienie z nosa, zaburzenie widzenia i objawy neurologiczne
  • część ustna – ból promieniujący do ucha, uczucie obecności ciała obcego, owrzodzenie;
  • część krtaniowa – ból i trudności w połykaniu, chrypka, duszność
• krtań: ból i trudności w połykaniu, chrypka, duszność.

Nowotwory

Rak jamy ustnej u palacza.

• rak krtani,
• rak jamy nosowo-gardłowej,
• rak ustnej części gardła,
• rak krtaniowej części gardła,
• rak jamy ustnej,
  • rak języka,
  • rak dna jamy ustnej,
• nowotwory szczęki,
• rak wargi,
• nowotwory gruczołów ślinowych,
• rak migdałka podniebiennego,
• nowotwory tarczycy,

Również:

• chłoniaki nieziarnicze,
• ziarnica złośliwa (choniak Hodgkina),
• mięsaki.

Diagnostyka

Postępowanie diagnostyczne obejmuje wywiad i badanie przedmiotowe z oceną węzłów chłonnych. Dalsze postępowanie jest ściśle uzależnione od rodzaju nowotworu. Konieczne jest badanie laryngologiczne, często również endoskopowe. Stosowane są badania obrazowe: USG, rezonans magnetyczny, scyntygrafia kości. Ostateczne rozpoznanie jest stawiane na podstawie badanie histopatologiczne fragmentu tkankowego pobranego chirurgicznie ze zmiany.

Leczenie

We wczesnym stopniu zaawansowania w leczeniu radykalnym stosuje się leczenie chirurgiczne oraz radioterapię. Chorzy zwykle wymagają zastosowanie tylko jednej z tych metod, wybór jest uzależniony typem i lokalizacją nowotworu. Bardziej zaawansowane stadia wymagają zabiegu operacyjnego uzupełnionego radioterapią lub wyłącznie radioterapię. W nowotworach o niskiej dojrzałości (G-3, raki typu nosogardłowego II i III WHO) wymagają skojarzenia radioterapii i chemioterapii.

Chemioterapia w nowotworach głowy i szyi ma niewielkie zastosowanie, jest to uwarunkowane niską chemiowrażliwością guzów.

Bibliografia

• Radzisław Kordek (red.): Onkologia. Podręcznik dla studentów i lekarzy. Gdańsk: VIA MEDICA, 2007. ISBN 978-83-7555-016-0. Brak numerów stron w książce

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.