Małżoraczki: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m ujednolicam zapis daty dostępu w szablonie cytowania |
Ostrakodologia, ostrakodolodzy |
||
Linia 27: | Linia 27: | ||
== Systematyka == |
== Systematyka == |
||
Znanych jest około 2000 gatunków{{r|org|pwn}}. Gromada małżoraczków dzieli się na następujące podrzędy i rzędy{{r|worms}}: |
Znanych jest około 2000 gatunków{{r|org|pwn}}. Gromada małżoraczków dzieli się na następujące podrzędy i rzędy (bez uwzględnienia form kopalnych){{r|worms}}: |
||
* Podgromada: [[Myodocopa]] |
* Podgromada: [[Myodocopa]] |
||
** Rząd: [[Halocyprida]] |
** Rząd: [[Halocyprida]] |
||
Linia 37: | Linia 37: | ||
Oraz 5 rodzajów o statusie ''[[incertae sedis]]'': ''[[Ponticocytheres]]'', ''[[Ruggieria]]'', ''[[Tandonella]]'', ''[[Typhloeucytherura]]'' oraz ''[[Yassinicythere]]''. |
Oraz 5 rodzajów o statusie ''[[incertae sedis]]'': ''[[Ponticocytheres]]'', ''[[Ruggieria]]'', ''[[Tandonella]]'', ''[[Typhloeucytherura]]'' oraz ''[[Yassinicythere]]''. |
||
== Badania małżoraczków == |
|||
Nauka o małżoraczkach nazywana jest ostrakodologią<ref>{{Cytuj |redaktor = Renate Matzke-Karasz, Koen Martens, Michael Schudack |tytuł = Ostracodology — Linking Bio- and Geosciences |czasopismo = SpringerLink |data = 2007 |data dostępu = 2024-01-17 |doi = 10.1007/978-1-4020-6418-0 |url = https://link.springer.com/book/10.1007/978-1-4020-6418-0 |język = en}}</ref>. W Polsce badaniami ostrakodologicznymi zajmowali się między innymi Janusz Błaszyk, Tadeusz Sywula<ref>{{Cytuj |autor = Tadeusz Sywula |tytuł = Fauna słodkowodna Polski, zeszyt 24. Małżoraczki (Ostracoda) |data = 1974 |miejsce = Warszawa–Poznań |wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe |s = 315 |język = pl}}</ref> i [[Janina Szczechura]]. |
|||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
Wersja z 19:37, 17 sty 2024
Ostracoda[1] | |
Latreille, 1802 | |
Euphilomedes climax | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Podtyp | |
Gromada |
małżoraczki |
Małżoraczki (Ostracoda) – gromada drobnych skorupiaków (Crustacea) o długości ciała 0,5-5 mm[2]. Największy żyjący obecnie małżoraczek, Gigantocypris agassizi, osiąga 2,3 cm długości[3].
Anatomia
Segmentacja ciała zupełnie zatarta. Okryte całkowicie dwuklapkowym pancerzem przesyconym solami wapnia, przypominającym nieco muszlę małża. Połówki pancerza połączone po stronie grzbietowej więzadłem i zamykane przy pomocy mięśnia zwieracza. Pancerz często pokryty inkrustacjami mającymi znaczenie przy identyfikacji gatunków. Posiadają 6-7 par odnóży (włączając odnóża głowowe), w tym 2 pary czułków, 1 para żuwaczek, 1-2 pary szczęk, 2 pary odnóży tułowiowych krocznych. Ciało zakończone widełkami (furca). Brak narządów oddechowych – wymiana gazowa odbywa się całą powierzchnią ciała (włączając pancerz). Układ nerwowy skondensowany i uproszczony. Oczy złożone lub brak. Oczy naupliusowe (larwalne-proste) również u postaci dorosłych. Rozdzielnopłciowe, ale przeważnie partenogenetyczne. Jajorodne. Larwa – pływik. 5-9 stadiów larwalnych[3].
Ekologia
Małżoraczki odżywiają się detrytusem, szczątkami roślinnymi i zwierzęcymi, glonami (np. okrzemkami). Często filtrujące, niektóre drapieżne[3]. Stanowią składnik pożywienia ryb[2].
Żyją w wodach słodkich i słonych (morza, oceany). Nieliczne lądowe. Większość przydennych, aż do głębokości 400 m. Również na roślinach i na powierzchni ciała innych zwierząt (np. skorupiaków i ryb). Gatunki lądowe żyją w tropikach (np. w lasach południowej Afryki, w wilgotnej ściółce - Mesocypris terrestris). Znane od ordowiku, liczne gatunki kopalne – często ważne skamieniałości przewodnie[3].
U Vargula hilgendorfii występuje niebieska bioluminescencja. W ciele każdego z osobników zawiera się około 1 µg lucyferyn oraz enzymu lucyferazy, katalizującej utlenianie lucyferyn, czego efektem jest luminescencja[4].
Systematyka
Znanych jest około 2000 gatunków[3][2]. Gromada małżoraczków dzieli się na następujące podrzędy i rzędy (bez uwzględnienia form kopalnych)[5]:
- Podgromada: Myodocopa
- Rząd: Halocyprida
- Rząd: Myodocopida
- Podgromada: Podocopa
- Rząd: Platycopida
- Rząd: Paleocopida[6][7]
- Rząd: Podocopida
Oraz 5 rodzajów o statusie incertae sedis: Ponticocytheres, Ruggieria, Tandonella, Typhloeucytherura oraz Yassinicythere.
Badania małżoraczków
Nauka o małżoraczkach nazywana jest ostrakodologią[8]. W Polsce badaniami ostrakodologicznymi zajmowali się między innymi Janusz Błaszyk, Tadeusz Sywula[9] i Janina Szczechura.
Przypisy
- ↑ Ostracoda, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c paca zbiorowa: Encyklopedia Powszechna PWN. T. 3. M-R. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 15.
- ↑ a b c d e Grabda E. (red.): Zoologia – Bezkręgowce. Warszawa: PWN, 1989.
- ↑ The Ostracod Cypridina (Vargula) and other Luminous Crustaceans. W: Osamu Shimomura: Bioluminescence: Chemical Principles and Methods. World Scientific, 2012. ISBN 978-981-4366-08-3.
- ↑ Ostracoda. WoRMS taxon details. World Register of Marine Species. [dostęp 2014-04-12].
- ↑ Shane T. Ahyong i inni, Subphylum Crustacea Brünnich, 1772, [w:] Z.-Q. Zhang (red.), Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness, „Zootaxa”, 3148, grudzień 2011, s. 165–191 .
- ↑ Wojciech Jurasz: Gromada: małżóraczki — Ostracoda. W: Zoologia: Stawonogi. Szczękoczułkopodobne, skorupiaki. T. 2, cz. 1.. Czesław Błaszak (red. nauk.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011. ISBN 978-83-01-16568-0.
- ↑ Renate Matzke-Karasz , Koen Martens , Michael Schudack (red.), Ostracodology — Linking Bio- and Geosciences, „SpringerLink”, 2007, DOI: 10.1007/978-1-4020-6418-0 [dostęp 2024-01-17] (ang.).
- ↑ Tadeusz Sywula , Fauna słodkowodna Polski, zeszyt 24. Małżoraczki (Ostracoda), Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974, s. 315 (pol.).