Zmierzch Zachodu: Różnice pomiędzy wersjami

Zmierzch Zachodu
Der Untergang des Abendlandes
	; Okładka książki Zmierzch Zachodu wydanej w języku niemieckim przez C.H. Beck, Monachium, 1922
Autor	Oswald Spengler
Typ utworu	traktat filozoficzny
	Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Austria
Język	niemiecki
Data wydania	1918
	Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego	2001
Wydawca	Wydawnictwo KR
Przekład	Józef Marzęcki
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 10:11, 17 cze 2024

Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.

Zmierzch Zachodu (niem. Der Untergang des Abendlandes) – utwór Oswalda Spenglera wydany w dwóch tomach, w latach 1918–1922, z zakresu filozofii historii i kultury. Jedno z najważniejszych dzieł z zakresu teorii cywilizacji.

Kontekst powstania

Spengler pisał pracę w Monachium, gdzie żył od 1911 utrzymując się z korepetycji i spadku po matce. Tytuł nawiązywał do dzieła Otto Seecka Geschichte des Untergangs der Antiken Welt (1898)^[1]. I wojna światowa opóźniła wydanie I tomu, który ukazał się dopiero w 1918, odnosząc natychmiastowy sukces. Spengler nie zmienił swojego trybu życia, odrzucił propozycję objęcia profesury na Uniwersytecie w Getyndze i pracował nad drugim tomem, który ukazał się w 1922. W 1923 ukazała się poprawiona edycja I tomu^[1]. Zmierzch Zachodu był jedną z najważniejszych prac niemieckiej rewolucji konserwatywnej^[1].

Treść dzieła

Książka głosiła teorię wielkich kultur, które rodzą się, rozwijają się, uzyskują dojrzałość, a następnie umierają, na podobieństwo biologicznego organizmu. Końcowym stadium rozwoju kultury jest cywilizacja, epoka wielkich imperiów i potęgi militarnej, rozwoju techniki (kosztem duchowości)^[2]. Taki bieg zdarzeń jest nieuniknionym przeznaczeniem każdej kultury. Kultury są oparte na idei przewodniej, są wzajemnie nieprzenikalne, niezależne od siebie, a w dużej mierze także niepoznawalne^[3]. Ograniczone poznanie innych wielkich kultur jest możliwe poprzez stosowanie analogii i homologii. W toku rozwoju każdej z wysokich kultur pewne procesy są powtarzane (formy historyczne)^[4]^[5].

Spengler wyróżniał osiem zaawansowanych kultur (Hochkulturen): egipska, babilońska, indyjska, chińska, antyczna (nazywana przez niego „apollińską”), islamsko-żydowska („kultura magiczna”), meksykańska i zachodnia (faustyczna). Spengler sądził, że dziewiątą kulturą będzie rosyjska, do której należeć będzie III tysiąclecie^[6]. Kultura europejska (zwana przez Spenglera „faustyczną”) znajduje się w końcowym etapie rozwoju, a tym samym jest na etapie zmierzchu, prowadzącego do upadku^[7].

Koncepcja Spenglera miała charakter relatywistyczny i podważający możliwość ogólnoludzkiego postępu^[3].

Recepcja

Książka Spenglera została już w chwili wydania gremialnie odrzucona przez środowisko naukowe ze względu na liczne błędy faktograficzne^[8]^[9], lecz od swojego pierwszego wydania odniosła sukces wydawniczy: w latach 20. XX wieku sprzedała się na rynku niemieckim w liczbie ponad 600 000 egzemplarzy^[10]. Wynikało to prawdopodobnie stąd, że lata 20. i 30. XX wieku przyniosły poczucie zagrożenia i wzrost nastrojów katastroficznych. Wielki kryzys ekonomiczny 1928-1932 wyzwalał w ludziach lęk i niepewność. Niepokój o przyszłość cywilizacji i kultury wiązał się z rozwojem totalitarnych systemów takich jak faszyzm i komunizm^[11]. W okresie międzywojennym książka cieszyła się wysoką poczytnością. Ocenia się, że mało który niemiecki myśliciel I połowy XX wieku był tak często cytowany, omawiany i krytykowany jak Spengler (za sprawą Zmierzchu Zachodu)^[12].

Thomas Mann określił dzieło Spenglera jako fatalistyczne i defetystyczne^[13], krytykował go zwłaszcza za teorię kultury, które według Spenglera są całkowicie niezależnymi organizmami, a każda z nich nie rozumie ani słowa z tego, co mówi lub ma na myśli inna^[14].

Joseph Campbell przyznawał, że najważniejszą książką dla jego intelektualnego rozwoju był Zmierzch Zachodu Spenglera^[15].

Theodor Adorno krytycznie ocenił historiozoficzny system Spenglera, odrzucił nieuchronność mechanizmu wzrostu i rozkładu kulturowego, któremu ma podlegać każda cywilizacja. Krytykował Spenglera za mierzenie historii ideałem dominacji, za niedocenianie ludzkiej inicjatywy^[16].

Leonard Woolf ocenił Zmierzch Zachodu jako „oszałamiającą mieszankę błyskotliwej analizy, lekkomyślnych twierdzeń i dogmatycznego mistycyzmu […] zamazaną i wypaczoną przez mistyczną szarlatanerię, […] głęboko zakorzenioną niezdolność do uczciwej gry intelektualnej"^[17]. Woolf zaliczył pracę Spenglera do „ekstremalnych przejawów praktycznej faszystowskiej szarlatanerii”^[17].

Wielu badaczy próbowało wykazać wpływ książki Spenglera na włoski faszyzm (gdyż Benito Mussolini inspirował się tezami Spenglera, który skądinąd cenił sobie włoskiego dyktatora)^[18]^[19]^[20] lub na niemiecki nazizm. Choć Spengler był negatywnie nastawiony do Hitlera, co skazało go na marginalizację po nominacji Hitlera na kanclerza^[5], to naziści odwoływali się do części idei zawartych w Spenglerowskim dziele: bezwzględnego posłuszeństwa jednostki państwu, konieczności utrzymania elit przy władzy, krytyki demokracji oraz do potrzeby prowadzenia wojen^[21]. Wśród wielbicieli Zmierzchu Zachodu znajdował się np. minister propagandy III Rzeszy Joseph Goebbels, który wykorzystywał tezę książki Spenglera do umocnienia poparcia dla wojowniczej polityki partii NSDAP^[22].

Do dziedzictwa Zmierzchu Zachodu nawiązują przedstawiciele europejskiej nowej prawicy, umieszczając Spenglera obok Martina Heideggera i Carla Schmitta wśród głównych źródeł inspiracji^[23]^[24]^[25]. Antybolszewicka retoryka Zmierzchu Zachodu – Spengler bowiem uznawał bolszewizm za przyczynę potencjalnego upadku kultury europejskiej – została przechwycona na początku XXI wieku, tym razem przez islamofobiczne ugrupowania prawicowe (w ramach syndromu oblężonej twierdzy)^[26]. Zmierzch Zachodu Spenglera, ze względu na propagowanie przezeń misji cywilizacyjnej „białego człowieka”, stanowi też przedmiot żywotnego zainteresowania białych suprematystów^[27].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Barwicka-Tylek 2012 ↓, s. 545.
↑ Barwicka-Tylek 2012 ↓, s. 550.
↑ ^a ^b Barwicka-Tylek 2012 ↓, s. 547.
↑ NorthropN. Frye NorthropN., „The Decline of the West” by Oswald Spengler, „Daedalus”, 103 (1), 1974, s. 1–13 .
↑ ^a ^b Barwicka-Tylek 2012 ↓, s. 545, 551.
↑ Wolfgang Krebs, Der Untergang des Abendlandes Umrisse einer Morphologie der Weltgeschichte, 2008, s. 7.
↑ Barwicka-Tylek 2012 ↓, s. 545, 548–549.
↑ AlbertA. Liu AlbertA., Spengler, Oswald, [w:] Encyclopedia of Semiotics, wyd. 1, Oxford University Press, 1998, DOI: 10.1093/acref/9780195120905.001.0001, ISBN 978-0-19-512090-5 [dostęp 2024-06-16] (ang.).
↑ JohnJ. Scott JohnJ., Spengler, Oswald, [w:] A Dictionary of Sociology, wyd. 4, Oxford University Press, 2014, DOI: 10.1093/acref/9780199683581.001.0001, ISBN 978-0-19-968358-1 [dostęp 2024-06-16] (ang.).
↑ Safranski 2009 ↓, s. 331.
↑ Burke 1995 ↓, s. 332–333.
↑ Oswald Spengler als europäisches Phänomen: Der Transfer der Kultur- und Geschichtsmorphologie im Europa der Zwischenkriegszeit 1919-1939, Vandenhoeck & Ruprecht 2013, s. 7.
↑ Nicholls 1985 ↓, s. 263.
↑ Jan Assman, Mythos und Religion in Thomas Manns Josephsromanen, s. 215.
↑ Gorman 2014 ↓, s. 76.
↑ Brian O’Connor, Adorno: Philosophy of History, s. 9.
↑ ^a ^b WayneW. Chapman WayneW., Spengler's The Decline of the West and Intellectual Quackery: Checking the Climate with Leonard Woolf and W.B Yeats, [w:] KristinK. Czarnecki (red.), Virginia Woolf and the Natural World, Liverpool University Press, 2011, s. 226, ISBN 1-942954-14-X (ang.).
↑ Manfred GanGL (red.), Spengler – Denker der Zeitenwende, Frankfurt a.M. 2009 und Arne De WinDe; Bart PhiLipsen u.a. (red.), Tektonik der Systeme. Neulektüren von Oswald Spengler, Heidelberg 2012; Michael thönDL, Oswald Spengler in Italien. Kulturexport politischer Ideen der »Konservativen Revolution«, Leipzig 2010.
↑ DidierD. Musiedlak DidierD., Religion and Political Culture in the Thought of Mussolini, „Totalitarian Movements and Political Religions”, 6 (3), 2005, s. 401, DOI: 10.1080/14690760500317776, ISSN 1469-0764 [dostęp 2024-06-16] (ang.).
↑ DavidD. Engels DavidD., Oswald Spengler and the Decline of the West, [w:] MarkM. Sedgwick (red.), Key Thinkers of the Radical Right: Behind the New Threat to Liberal Democracy, Oxford University Press, 21 lutego 2019, s. 14, DOI: 10.1093/oso/9780190877583.003.0001, ISBN 978-0-19-087758-3 [dostęp 2024-06-16] .
↑ CarlC. Dreher CarlC., Spengler and the Third Reich, „The Virginia Quarterly Review”, 15 (2), 1939, s. 176–177, 185, ISSN 0042-675X [dostęp 2024-06-15] .
↑ Jacob 2021 ↓, s. 94–95.
↑ HartwigH. Pautz HartwigH., The German New Right and Its Think Tanks, „German Politics and Society”, 38 (4), 2020, s. 56, DOI: 10.3167/gps.2020.380403, ISSN 1045-0300 [dostęp 2024-06-15] .
↑ JulianJ. Göpffarth JulianJ., Rethinking the German nation as German Dasein : intellectuals and Heidegger’s philosophy in contemporary German New Right nationalism, „Journal of Political Ideologies”, 25 (3), 2020, s. 254, DOI: 10.1080/13569317.2020.1773068, ISSN 1356-9317 [dostęp 2024-06-15] (ang.).
↑ SamuelS. Salzborn SamuelS., Renaissance of the New Right in Germany? A Discussion of New Right Elements in German Right-wing Extremism Today, „German Politics & Society”, 34 (2 (119)), 2016, s. 41, ISSN 1045-0300 [dostęp 2024-06-16] .
↑ Jacob 2021 ↓, s. 96–97.
↑ HenryH. Maher HenryH., EdaE. Gunaydin EdaE., JordanJ. McSwiney JordanJ., Western civilizationism and white supremacy: the Ramsay Centre for Western Civilisation, „Patterns of Prejudice”, 55 (4), 2021, s. 312, DOI: 10.1080/0031322X.2021.2014087, ISSN 0031-322X [dostęp 2024-06-16] (ang.).

Bibliografia

IwonaI. Barwicka-Tylek IwonaI., Spengler Oswald Arnold Gottfried, [w:] MichałM. Jaskólski (red.), Słownik historii doktryn politycznych, t. 5, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 545–551 .
James Burke: The Day the Universe Changed. Boston and New York: Little, Brown and Company, 1995. ISBN 978-0563201922.
Daniel Gorman. Revisiting Joseph Campbell’s The Power of Myth. „Intermountain West Journal of Religious Studies”. 5 (1), s. 73–88, 2014. ISSN 2155-1723.
Frank Jacob: The “Decline of the West” as a Semiotic Strategy Against a European Union. W: Francesco Mangiapane, Tiziana Migliore: Images of Europe. Springer Nature, 2021, s. 92–103. ISBN 3-030-69240-X. (ang.).
Roger A. Nicholls. Thomas Mann and Spengler. „The German Quarterly”. Vol. 58, No. 3, s. 361–374, Summer 1985.
Rüdiger Safranski: Romantik. Eine deutsche Affäre. Frankfurt am Main: S. Fischer, 2009. ISBN 978-3-596-18230-5.

Linki zewnętrzne

[CITEREFBarwicka-Tylek2012545-1] Barwicka-Tylek 2012 ↓, s. 545.

[CITEREFBarwicka-Tylek2012550-2] Barwicka-Tylek 2012 ↓, s. 550.

[CITEREFBarwicka-Tylek2012547-3] Barwicka-Tylek 2012 ↓, s. 547.

[4] NorthropN. Frye NorthropN., „The Decline of the West” by Oswald Spengler, „Daedalus”, 103 (1), 1974, s. 1–13 .

[CITEREFBarwicka-Tylek2012545,_551-5] Barwicka-Tylek 2012 ↓, s. 545, 551.

[6] Wolfgang Krebs, Der Untergang des Abendlandes Umrisse einer Morphologie der Weltgeschichte, 2008, s. 7.

[CITEREFBarwicka-Tylek2012545,_548–549-7] Barwicka-Tylek 2012 ↓, s. 545, 548–549.

[8] AlbertA. Liu AlbertA., Spengler, Oswald, [w:] Encyclopedia of Semiotics, wyd. 1, Oxford University Press, 1998, DOI: 10.1093/acref/9780195120905.001.0001, ISBN 978-0-19-512090-5 [dostęp 2024-06-16] (ang.).

[9] JohnJ. Scott JohnJ., Spengler, Oswald, [w:] A Dictionary of Sociology, wyd. 4, Oxford University Press, 2014, DOI: 10.1093/acref/9780199683581.001.0001, ISBN 978-0-19-968358-1 [dostęp 2024-06-16] (ang.).

[CITEREFSafranski2009331-10] Safranski 2009 ↓, s. 331.

[CITEREFBurke1995332–333-11] Burke 1995 ↓, s. 332–333.

[12] Oswald Spengler als europäisches Phänomen: Der Transfer der Kultur- und Geschichtsmorphologie im Europa der Zwischenkriegszeit 1919-1939, Vandenhoeck & Ruprecht 2013, s. 7.

[CITEREFNicholls1985263-13] Nicholls 1985 ↓, s. 263.

[14] Jan Assman, Mythos und Religion in Thomas Manns Josephsromanen, s. 215.

[CITEREFGorman201476-15] Gorman 2014 ↓, s. 76.

[16] Brian O’Connor, Adorno: Philosophy of History, s. 9.

[:0-17] WayneW. Chapman WayneW., Spengler's The Decline of the West and Intellectual Quackery: Checking the Climate with Leonard Woolf and W.B Yeats, [w:] KristinK. Czarnecki (red.), Virginia Woolf and the Natural World, Liverpool University Press, 2011, s. 226, ISBN 1-942954-14-X (ang.).

[18] Manfred GanGL (red.), Spengler – Denker der Zeitenwende, Frankfurt a.M. 2009 und Arne De WinDe; Bart PhiLipsen u.a. (red.), Tektonik der Systeme. Neulektüren von Oswald Spengler, Heidelberg 2012; Michael thönDL, Oswald Spengler in Italien. Kulturexport politischer Ideen der »Konservativen Revolution«, Leipzig 2010.

[19] DidierD. Musiedlak DidierD., Religion and Political Culture in the Thought of Mussolini, „Totalitarian Movements and Political Religions”, 6 (3), 2005, s. 401, DOI: 10.1080/14690760500317776, ISSN 1469-0764 [dostęp 2024-06-16] (ang.).

[20] DavidD. Engels DavidD., Oswald Spengler and the Decline of the West, [w:] MarkM. Sedgwick (red.), Key Thinkers of the Radical Right: Behind the New Threat to Liberal Democracy, Oxford University Press, 21 lutego 2019, s. 14, DOI: 10.1093/oso/9780190877583.003.0001, ISBN 978-0-19-087758-3 [dostęp 2024-06-16] .

[21] CarlC. Dreher CarlC., Spengler and the Third Reich, „The Virginia Quarterly Review”, 15 (2), 1939, s. 176–177, 185, ISSN 0042-675X [dostęp 2024-06-15] .

[CITEREFJacob202194–95-22] Jacob 2021 ↓, s. 94–95.

[23] HartwigH. Pautz HartwigH., The German New Right and Its Think Tanks, „German Politics and Society”, 38 (4), 2020, s. 56, DOI: 10.3167/gps.2020.380403, ISSN 1045-0300 [dostęp 2024-06-15] .

[24] JulianJ. Göpffarth JulianJ., Rethinking the German nation as German Dasein : intellectuals and Heidegger’s philosophy in contemporary German New Right nationalism, „Journal of Political Ideologies”, 25 (3), 2020, s. 254, DOI: 10.1080/13569317.2020.1773068, ISSN 1356-9317 [dostęp 2024-06-15] (ang.).

[25] SamuelS. Salzborn SamuelS., Renaissance of the New Right in Germany? A Discussion of New Right Elements in German Right-wing Extremism Today, „German Politics & Society”, 34 (2 (119)), 2016, s. 41, ISSN 1045-0300 [dostęp 2024-06-16] .

[CITEREFJacob202196–97-26] Jacob 2021 ↓, s. 96–97.

[27] HenryH. Maher HenryH., EdaE. Gunaydin EdaE., JordanJ. McSwiney JordanJ., Western civilizationism and white supremacy: the Ramsay Centre for Western Civilisation, „Patterns of Prejudice”, 55 (4), 2021, s. 312, DOI: 10.1080/0031322X.2021.2014087, ISSN 0031-322X [dostęp 2024-06-16] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

@@ Linia 46: / Linia 46: @@
 [[Leonard Woolf]] ocenił ''Zmierzch Zachodu'' jako „oszałamiającą mieszankę błyskotliwej analizy, lekkomyślnych twierdzeń i dogmatycznego mistycyzmu […] zamazaną i wypaczoną przez mistyczną szarlatanerię, […] głęboko zakorzenioną niezdolność do uczciwej gry intelektualnej"<ref name=":0">{{Cytuj |autor r = Wayne Chapman |redaktor = Kristin Czarnecki |rozdział = Spengler's The Decline of the West and Intellectual Quackery: Checking the Climate with Leonard Woolf and W.B Yeats |tytuł = Virginia Woolf and the Natural World |data = 2011 |isbn = 194295414X |wydawca = Liverpool University Press |s = 226 |język = en |odn = tak}}</ref>. Woolf zaliczył pracę Spenglera do „ekstremalnych przejawów praktycznej faszystowskiej szarlatanerii”<ref name=":0" />.
-Wielu badaczy próbowało wykazać wpływ książki Spenglera na włoski faszyzm (gdyż [[Benito Mussolini]] inspirował się tezami Spenglera, który skądinąd cenił sobie włoskiego dyktatora)<ref>Manfred GanGL (red.), ''Spengler – Denker der Zeitenwende'', Frankfurt a.M. 2009 und Arne De WinDe; Bart PhiLipsen u.a. (red.), ''Tektonik der Systeme. Neulektüren von Oswald Spengler'', Heidelberg 2012; Michael thönDL, ''Oswald Spengler in Italien. Kulturexport politischer Ideen der »Konservativen Revolution«'', Leipzig 2010.</ref><ref>{{Cytuj |autor = Didier Musiedlak |tytuł = Religion and Political Culture in the Thought of Mussolini |czasopismo = Totalitarian Movements and Political Religions |data = 2005-12 |data dostępu = 2024-06-16 |issn = 1469-0764 |wolumin = 6 |numer = 3 |s = 401 |doi = 10.1080/14690760500317776 |url = http://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/14690760500317776 |język = en}}</ref><ref>{{Cytuj |autor r = David Engels |redaktor = Mark Sedgwick |rozdział = Oswald Spengler and the Decline of the West |tytuł = Key Thinkers of the Radical Right: Behind the New Threat to Liberal Democracy |data = 2019-02-21 |data dostępu = 2024-06-16 |isbn = 978-0-19-087758-3 |wydawca = Oxford University Press |s = 14 |doi = 10.1093/oso/9780190877583.003.0001}}</ref> lub na niemiecki [[nazizm]]. Choć Spengler był negatywnie nastawiony do [[Adolf Hitler|Hitlera]], co skazało go na marginalizację po nominacji Hitlera na [[Kanclerze Niemiec|kanclerza]]{{odn|Barwicka-Tylek|2012|s=545, 551}}, to naziści odwoływali się do części idei zawartych w Spenglerowskim dziele: bezwzględnego posłuszeństwa jednostki państwu, konieczności utrzymania elit przy władzy, krytyki demokracji oraz do potrzeby prowadzenia wojen<ref>{{Cytuj |autor = Carl Dreher |tytuł = Spengler and the Third Reich |czasopismo = The Virginia Quarterly Review |data = 1939 |data dostępu = 2024-06-15 |issn = 0042-675X |wolumin = 15 |numer = 2 |s = 176–177, 185 |url = https://www.jstor.org/stable/26456737}}</ref>. Do dziedzictwa ''Zmierzchu Zachodu'' nawiązują przedstawiciele europejskiej [[Nowa prawica|nowej prawicy]], umieszczając Spenglera obok [[Martin Heidegger|Martina Heideggera]] i [[Carl Schmitt|Carla Schmitta]] wśród głównych źródeł inspiracji<ref>{{Cytuj |autor = Hartwig Pautz |tytuł = The German New Right and Its Think Tanks |czasopismo = German Politics and Society |data = 2020-12-01 |data dostępu = 2024-06-15 |issn = 1045-0300 |wolumin = 38 |numer = 4 |s = 56 |doi = 10.3167/gps.2020.380403 |url = http://dx.doi.org/10.3167/gps.2020.380403}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Julian Göpffarth |tytuł = Rethinking the German nation as German Dasein : intellectuals and Heidegger’s philosophy in contemporary German New Right nationalism |czasopismo = Journal of Political Ideologies |data = 2020-09-01 |data dostępu = 2024-06-15 |issn = 1356-9317 |wolumin = 25 |numer = 3 |s = 254 |doi = 10.1080/13569317.2020.1773068 |url = https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/13569317.2020.1773068 |język = en}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Samuel Salzborn |tytuł = Renaissance of the New Right in Germany? A Discussion of New Right Elements in German Right-wing Extremism Today |czasopismo = German Politics & Society |data = 2016 |data dostępu = 2024-06-16 |issn = 1045-0300 |wolumin = 34 |numer = 2 (119) |s = 41 |url = https://www.jstor.org/stable/43917413}}</ref>. ''Zmierzch Zachodu'' Spenglera, ze względu na propagowanie przezeń misji cywilizacyjnej „białego człowieka”, stanowi też przedmiot żywotnego zainteresowania [[Biała supremacja|białych suprematystów]]<ref>{{Cytuj |autor = Henry Maher, Eda Gunaydin, Jordan McSwiney |tytuł = Western civilizationism and white supremacy: the Ramsay Centre for Western Civilisation |czasopismo = Patterns of Prejudice |data = 2021-08-08 |data dostępu = 2024-06-16 |issn = 0031-322X |wolumin = 55 |numer = 4 |s = 312 |doi = 10.1080/0031322X.2021.2014087 |url = https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/0031322X.2021.2014087 |język = en}}</ref>.
+Wielu badaczy próbowało wykazać wpływ książki Spenglera na włoski faszyzm (gdyż [[Benito Mussolini]] inspirował się tezami Spenglera, który skądinąd cenił sobie włoskiego dyktatora)<ref>Manfred GanGL (red.), ''Spengler – Denker der Zeitenwende'', Frankfurt a.M. 2009 und Arne De WinDe; Bart PhiLipsen u.a. (red.), ''Tektonik der Systeme. Neulektüren von Oswald Spengler'', Heidelberg 2012; Michael thönDL, ''Oswald Spengler in Italien. Kulturexport politischer Ideen der »Konservativen Revolution«'', Leipzig 2010.</ref><ref>{{Cytuj |autor = Didier Musiedlak |tytuł = Religion and Political Culture in the Thought of Mussolini |czasopismo = Totalitarian Movements and Political Religions |data = 2005-12 |data dostępu = 2024-06-16 |issn = 1469-0764 |wolumin = 6 |numer = 3 |s = 401 |doi = 10.1080/14690760500317776 |url = http://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/14690760500317776 |język = en}}</ref><ref>{{Cytuj |autor r = David Engels |redaktor = Mark Sedgwick |rozdział = Oswald Spengler and the Decline of the West |tytuł = Key Thinkers of the Radical Right: Behind the New Threat to Liberal Democracy |data = 2019-02-21 |data dostępu = 2024-06-16 |isbn = 978-0-19-087758-3 |wydawca = Oxford University Press |s = 14 |doi = 10.1093/oso/9780190877583.003.0001}}</ref> lub na niemiecki [[nazizm]]. Choć Spengler był negatywnie nastawiony do [[Adolf Hitler|Hitlera]], co skazało go na marginalizację po nominacji Hitlera na [[Kanclerze Niemiec|kanclerza]]{{odn|Barwicka-Tylek|2012|s=545, 551}}, to naziści odwoływali się do części idei zawartych w Spenglerowskim dziele: bezwzględnego posłuszeństwa jednostki państwu, konieczności utrzymania elit przy władzy, krytyki demokracji oraz do potrzeby prowadzenia wojen<ref>{{Cytuj |autor = Carl Dreher |tytuł = Spengler and the Third Reich |czasopismo = The Virginia Quarterly Review |data = 1939 |data dostępu = 2024-06-15 |issn = 0042-675X |wolumin = 15 |numer = 2 |s = 176–177, 185 |url = https://www.jstor.org/stable/26456737}}</ref>. Wśród wielbicieli ''Zmierzchu Zachodu'' znajdował się np. minister propagandy [[III Rzesza|III Rzeszy]] [[Joseph Goebbels]], który wykorzystywał tezę książki Spenglera do umocnienia poparcia dla wojowniczej polityki partii [[Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników|NSDAP]]{{Odn|Jacob|2021|s=94–95}}.
+Do dziedzictwa ''Zmierzchu Zachodu'' nawiązują przedstawiciele europejskiej [[Nowa prawica|nowej prawicy]], umieszczając Spenglera obok [[Martin Heidegger|Martina Heideggera]] i [[Carl Schmitt|Carla Schmitta]] wśród głównych źródeł inspiracji<ref>{{Cytuj |autor = Hartwig Pautz |tytuł = The German New Right and Its Think Tanks |czasopismo = German Politics and Society |data = 2020-12-01 |data dostępu = 2024-06-15 |issn = 1045-0300 |wolumin = 38 |numer = 4 |s = 56 |doi = 10.3167/gps.2020.380403 |url = http://dx.doi.org/10.3167/gps.2020.380403}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Julian Göpffarth |tytuł = Rethinking the German nation as German Dasein : intellectuals and Heidegger’s philosophy in contemporary German New Right nationalism |czasopismo = Journal of Political Ideologies |data = 2020-09-01 |data dostępu = 2024-06-15 |issn = 1356-9317 |wolumin = 25 |numer = 3 |s = 254 |doi = 10.1080/13569317.2020.1773068 |url = https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/13569317.2020.1773068 |język = en}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Samuel Salzborn |tytuł = Renaissance of the New Right in Germany? A Discussion of New Right Elements in German Right-wing Extremism Today |czasopismo = German Politics & Society |data = 2016 |data dostępu = 2024-06-16 |issn = 1045-0300 |wolumin = 34 |numer = 2 (119) |s = 41 |url = https://www.jstor.org/stable/43917413}}</ref>. Antybolszewicka retoryka ''Zmierzchu Zachodu'' – Spengler bowiem uznawał bolszewizm za przyczynę potencjalnego upadku kultury europejskiej – została przechwycona na początku XXI wieku, tym razem przez [[Islamofobia|islamofobiczne]] ugrupowania prawicowe (w ramach [[Syndrom oblężonej twierdzy|syndromu oblężonej twierdzy]]){{Odn|Jacob|2021|s=96–97}}. ''Zmierzch Zachodu'' Spenglera, ze względu na propagowanie przezeń misji cywilizacyjnej „białego człowieka”, stanowi też przedmiot żywotnego zainteresowania [[Biała supremacja|białych suprematystów]]<ref>{{Cytuj |autor = Henry Maher, Eda Gunaydin, Jordan McSwiney |tytuł = Western civilizationism and white supremacy: the Ramsay Centre for Western Civilisation |czasopismo = Patterns of Prejudice |data = 2021-08-08 |data dostępu = 2024-06-16 |issn = 0031-322X |wolumin = 55 |numer = 4 |s = 312 |doi = 10.1080/0031322X.2021.2014087 |url = https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/0031322X.2021.2014087 |język = en}}</ref>.
 == Przypisy ==
@@ Linia 55: / Linia 57: @@
 * {{Cytuj książkę |nazwisko = Burke |imię = James |tytuł = The Day the Universe Changed |rok = 1995 |miejsce = Boston and New York |wydawca = Little, Brown and Company |strony = |isbn = 978-0563201922 |odn = tak}}
 * {{Cytuj pismo |nazwisko = Gorman |imię = Daniel |tytuł = Revisiting Joseph Campbell’s The Power of Myth |czasopismo = Intermountain West Journal of Religious Studies |rok = 2014 |oznaczenie = 5 (1) |strony = 73–88 |issn = 2155-1723 |odn = tak}}
+* {{Cytuj książkę|tytuł=Images of Europe|imię=Francesco|nazwisko=Mangiapane|imię2=Tiziana|nazwisko2=Migliore|rok=2021|wydawca=Springer Nature|isbn=303069240X|język=en|odn=tak|strony=92–103|autor r=Frank Jacob|rozdział=The “Decline of the West” as a Semiotic Strategy Against a European Union}}
 * {{Cytuj pismo |nazwisko = Nicholls |imię = Roger A. |tytuł = Thomas Mann and Spengler |url = https://www.jstor.org/stable/406568?read-now=1&seq=1#page_scan_tab_contents |czasopismo = The German Quarterly |oznaczenie = Vol. 58, No. 3 |miesiąc = Summer |rok = 1985 |strony = 361–374 |odn = tak}}
 * {{Cytuj książkę |nazwisko = Safranski |imię = Rüdiger |tytuł = Romantik. Eine deutsche Affäre |wydawca = S. Fischer |miejsce = Frankfurt am Main |rok = 2009 |isbn = 978-3-596-18230-5 |odn = tak}}