Ambazonia

Ambazonia

Flaga Godło
Język urzędowy	angielski
Stolica	Buéa
Typ państwa	państwo nieuznawane, proto-państwo
Powierzchnia  • całkowita	ok. 43 000 km²
jednostronnie ogłoszona niepodległość	od Kamerunu 1 października 2017

Ambazonia, Federalna Republika Ambazonii – samozwańcze państwo nieuznawane międzynarodowo znajdujące się w Afryce Zachodniej, formalnie część Kamerunu. Ambazonia zajmuje terytorium kameruńskich prowincji Region Północno-Zachodni i Region Południowo-Zachodni, chociaż nie sprawuje w pełni nad nimi kontroli.

Historia

Nazwa kraju pochodzi od zatoki Ambas. Terytorium obecnej Ambazonii od 1922 roku było częścią brytyjskiego terytorium mandatowego Kamerun Brytyjski. Po uzyskaniu niepodległości przez Kamerun Francuski (wcześniej należący do Francji) i Nigerię (wcześniej należącą do Imperium Brytyjskiego) w 1961 roku odbyło się referendum, w którym mieszkańcy Kamerunu Brytyjskiego mieli zdecydować o dołączeniu do Nigerii lub Kamerunu Francuskiego; w referendum nie dano im jednak możliwości głosowania na utworzenie nowego niepodległego państwa na terenie dotychczasowego Kamerunu Brytyjskiego. W wyniku referendum północna część terytorium dołączyła do Nigerii, zaś Kamerun Południowy stał się częścią Federacji Kamerunu. W 1972 roku Kamerun z państwa federacyjnego został przekształcony w państwo unitarne. W 2006 roku Ambazonia została przyjęta do Organizacji Narodów i Ludów Niereprezentowanych (w 2021 roku Ambazonia przestała być członkiem organizacji). W 1999 i 2009 ambazońscy separatyści proklamowali niepodległość Ambazonii, lecz deklaracje te nie spowodowały dalszych konsekwencji.

Protesty i ogłoszenie niepodległości

Mapa kryzysu anglofońskiego, na niebiesko terytoria kontrolowane przez ambazońskich separatystów, na czerwono przez siły rządowe, na żółto tereny o niepewnej przynależności i miejsca trwających starć

W 2016 i 2017 roku w Kamerunie Południowym doszło masowych protestów i strajków z powodu dyskryminacji i marginalizacji ludności angielskojęzycznej; duża ich część została siłowo rozpędzona. W czasie protestów dochodziło do starć między protestującymi a kameruńskimi siłami bezpieczeństwa. 1 października 2017 roku doszło do jednostronnego ogłoszenia niepodległości przez Ambazonię. Kamerun nie uznał tej proklamacji i rozpoczął rozmieszczanie wojsk i przymusowe ewakuacje mieszkańców miejscowości leżących w Kamerunie Południowym. Doszło do rozpoczęcia walk partyzanckich pomiędzy różnymi separatystycznymi wojskowymi organizacjami a wojskiem kameruńskim (konflikt ten jest nazywany kryzysem anglofońskim). Z czasem konflikt zaczął się przeradzać w konflikt o niskiej intensywności. W wyniku konfliktu zginęło około 4000 osób, a ponad pół miliona został zmuszonych do zmiany miejsca zamieszkania (część trafiła do Nigerii). W 2020 roku pod pełną kontrolą ambazońskich separatystów znajdowało się kilka wiosek w departamencie Lebialem.