Andrzej Mielęcki
Andrzej Mielęcki (ur. 30 listopada 1864 w Hucisku, powiat piotrkowski, zm. 17 sierpnia 1920 w Katowicach) – polski działacz społeczny i polityczny na Górnym Śląsku, lekarz.
Życiorys
Młodość i działalność społeczna
Gdy miał rok, jego rodzice – Maria i Tertulian – osiedlili się w Koźminku i zamieszkali w tamtejszym dworku. Gimnazjum Mielęcki kończył w Ostrowie Wielkopolskim, medycynę studiował w Berlinie i Monachium, a dyplom doktora nauk medycznych uzyskał w 1893 w Lipsku. Jako lekarz pracował w Saksonii, potem na terenie Zagłębia Dąbrowskiego w zaborze rosyjskim, co rok jednak letnie wakacje spędzał w Koźminku. Szybko stał się na terenie Katowic znanym i szanowanym lekarzem oraz wybitnym polskim działaczem społecznym i narodowym. Przez 21 lat pracował w Katowicach utrzymując się z prywatnej praktyki.
Był współzałożycielem i członkiem wielu polskich towarzystw na terenie Katowic. Nazywany przez Niemców "wielkim polskim agitatorem" brał udział w życiu oświatowym i gospodarczym miasta. W 1900 został członkiem zarządu Towarzystwa dla Szerzenia Elementarzy Polskich na Górnym Śląsku, a w 1908 był współzałożycielem (potem przewodniczącym) Towarzystwa Lekarzy Polaków na Górnym Śląsku, broniącego interesów lekarzy polskich. Działał też w komitecie Wykładów Ludowych im. Adama Mickiewicza i Towarzystwie Czytelni Ludowych. Współpracował z polskim ruchem wyborczym w Rzeszy Niemieckiej, brał udział w obradach Sejmu Dzielnicowego w Poznaniu. Jako przedstawiciel ludności polskiej wchodził w skład Centralnego Komitetu Pomocy dla Dzieci w Katowicach. W dowód wdzięczności władze niemieckie nadały Mielęckiemu jako zasłużonemu lekarzowi (pierwszemu z Polaków) tytuł "radcy sanitarnego". W pracy narodowej Mielęckiemu pomagała żona Anna z Przyborów, która była też działaczką Towarzystwa Polek w Katowicach.
W okresie przedplebiscytowym
Delegat na Polski Sejm Dzielnicowy w Poznaniu w 1918 roku[1]. W 1918 roku wchodził w skład Powiatowej Rady Ludowej w Katowicach, a w 1919 kierował konspiracyjnymi kursami sanitarnymi w Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska i sprowadzał broń z Polski na Górny Śląsk. Rok później został członkiem Polskiego Komitetu Plebiscytowego w Katowicach.
17 sierpnia 1920 w Katowicach doszło do zamieszek wywołanych przez Niemców na wieści z frontu wojny polsko-bolszewickiej i przewidywanego rychłego upadku państwa polskiego. Na ulicy, przy której mieszkał doktor Mielęcki, do bojówek demolujących polskie sklepy oddali strzały francuscy żołnierze patrolujący miasto. Kiedy doktor wyszedł z domu, by udzielić pomocy rannym Niemcom, zaatakowali go niemieccy bojówkarze. Potem rannego wyciągnęli jeszcze z ambulansu wiozącego go do szpitala, a następnie skatowane ciało wrzucili do rzeki Rawy. Pogrzeb Andrzeja Mielęckiego odbył się 25 sierpnia 1920 w Sosnowcu. Zwłoki przewieziono i pochowano w rodzinnym grobowcu na cmentarzu w Złotnikach[2].
Tragiczna śmierć doktora była jedną z przyczyn przyśpieszenia wybuchu II powstania śląskiego.
Pamięć o doktorze Mielęckim
Dla uczczenia pamięci doktora Andrzeja Mielęckiego jeszcze w 1920 utworzono fundację jego imienia. Z zebranych pieniędzy nadesłanych z całej Polski otwarto Sierociniec imienia dra Andrzeja Mielęckiego w Katowicach. W latach międzywojennych w serii zasłużonych na Górnym Śląsku Polaków znalazła się pocztówka z podobizną dra A. Mielęckiego.
Jego imię nosi kilka szpitali:
- Szpital Miejski w Oleśnie
- Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach (tam znajduje się również jego popiersie)
- Szpital Miejski w Chorzowie (tam znajduje się również jego płaskorzeźba)
Jego imieniem nazwano ulicę, przy której mieszkał, a na froncie domu odsłonięto tablicę pamiątkową. 4 grudnia 1976 został patronem szkoły w Koźminku. W 2005 odsłonięto jego portret w galerii sławnych wykładowców i absolwentów Gimnazjum Męskiego w Ostrowie Wielkopolskim, wykonany przez Tadeusza Gaworzewskiego.
Andrzej Mielęcki miał córkę Irenę (zamężną Temlerową).
Zobacz też
Bibliografia
- Andrzej Mielęcki (pol.) www.chronologia.pl [dostęp 2011-05-29]
- Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 9. ISBN 978-83-7729-021-7.
- Andrzej Mielęcki, rycerz bez skazy (pol.) www.katowice.gazeta.pl [dostęp 2011-05-29]
Przypisy
- ↑ Dziennik Polskiego Sejmu Dzielnicowego w Poznaniu w grudniu 1918, Poznań 1918, s. 115.
- ↑ Historia miasta - Katowice miastem www.mhk.katowice.pl [dostęp 2017-01-20]