Calopodinae
| Calopodinae | |||
| Costa, 1852 | |||
| Okres istnienia: cenoman–dziś | |||
 Pniakowiec piłkorożny | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina |
Calopodinae | ||
| Synonimy | |||
| |||
Calopodinae – podrodzina chrząszczy z podrzędu wielożernych i rodziny zalęszczycowatych. Liczy około 50 opisanych gatunków.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcze osiągające do 23 mm długości ciała[1][2]. Głowa jest hipognatyczna[3]. Oczy złożone są duże, silnie wykrojone. W wykrojeniach oczu leżą wzgórki na których osadzone są czułki. Często u obu płci są one piłkowane. Buduje je 11 członów, przy czym ostatni nie ma przewężeń ani wcięć. Przedpiersie ma krótki i ostry wyrostek. Panewki przednich bioder są z tyłu otwarte a w przednich kątach wyciągnięte w szpice skierowane ku szwom dzielącym przedpiersie od episternitów. Śródpiersie ma długi wyrostek międzybiodrowy szeroko rozsuwający biodra środkowej pary odnóży. Na powierzchni pokryw występują cztery pary słabo widocznych, zredukowanych do podłużnych wypukłości żeberek[1][2]. Odwłok ma pięć widocznych z zewnątrz sternitów (wentrytów)[3]. Genitalia samców cechują się brakiem apodemy bazalnej (wydłużonej i wygiętej nasady) edeagusa oraz redukcją paramer[2].
Larwy mają wydłużone, koliste w przekroju, bardzo słabo zesklerotyzowane ciało, dochodzące do 40 mm długości[1][2].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owady dorosłe są pyłkożercami. Przejawiają aktywność zmierzchową i bywają wabione do sztucznych źródeł światła. Larwy są saproksylofagami, żerującymi na butwiejącym drewnie iglastym i liściastym o wysokiej wilgotności[1][2].
Calopodinae rozprzestrzenione są głównie w Holarktyce, jednak przenikają też do krainy neotropikalnej i orientalnej[2]. W Polsce stwierdzono dotąd tylko występowanie pniakowca piłkorożnego[4][1][2]. W ościennej Słowacji oprócz niego występuje także Sparedrus testaceus[2].
Taksonomia i ewolucja[edytuj | edytuj kod]
Takson ten wprowadził w 1853 roku Achille Costa. Obejmuje około 50 opisanych gatunków, sklasyfikowanych w dwóch rodzajach[5]:
- Calopus Fabricius, 1777 – pniakowiec
- Sparedrus Dejean, 1821
W zapisie kopalnym znany jest od cenomanu w kredzie. Z okresu tego pochodzi inkluzja Sparedrus archaicus w bursztynie birmańskim[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Daniel Kubisz: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 85. Zalęszczycowate - Oedemeridae. Wrocław: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, Biologica Silesiae, 1992, s. 3-.
- ↑ a b c d e f g h Daniel Kubisz: Monografie Faunistyczne 24. Oedemeridae i Scraptiidae Polski (Coleoptera, Tenebrionoidea). Kraków: Instytut Systematyki i Ewolucji Zwierząt Polskiej Akademii Nauk, 2006. ISBN 83-919407-5-6.
- ↑ a b False Blister Beetles. W: Arthur V. Evans, James N. Hogue: Field Guide to Beetles of California. Berkeley, Los Angeles, London: University of California Press, 2006, s. 221-222.
- ↑ D. Kubisz: podrodzina: Calopodinae A. Costa, 1852. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2020-05-29].
- ↑ subfamily Calopodinae Costa, 1852. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2020-05-29].
- ↑ Francesco Vitali, Sieghard Ellenberger. Sparedrus archaicus n. sp. the first false blister beetle from Burmese amber. „Baltic Journal of Coleopterology”. 19 (1), s. 23-27, 2019.