Cerkiew św. Jana Ewangelisty w Pielni

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Cerkiew św. Jana Ewangelisty
obecnie kościół
Matki Boskiej Wspomożenia Wiernych
A-172 z dn. 03.11.1989[1]
Ilustracja
Widok strony od prezbiterium
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Miejscowość

Pielnia

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Matki Boskiej Wspomożenia Wiernych w Pielni

Wezwanie

św. Jana Ewangelisty

Położenie na mapie gminy Zarszyn
Mapa konturowa gminy Zarszyn, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Pielnia, cerkiew”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Pielnia, cerkiew”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Pielnia, cerkiew”
Położenie na mapie powiatu sanockiego
Mapa konturowa powiatu sanockiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Pielnia, cerkiew”
Ziemia49°32′09,5″N 22°03′12,3″E/49,535972 22,053417

Cerkiew św. Jana Ewangelisty w Pielni – parafialna cerkiew greckokatolicka, wzniesiona w 1805 w miejscowości Pielnia.

Od 1946 użytkowana jako rzymskokatolicki kościół parafialny parafii Matki Boskiej Wspomożenia Wiernych w Pielni.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Już w 1536 istniała w Pielni parafia greckokatolicka i cerkiew pw. Zmartwychwstania Chrystusowego, która stała na wzgórzu w dolnej części wsi. Cerkiew ta spłonęła. Podobny los spotkał kolejną w 1803. W 1805 zbudowano świątynię murowaną, która przetrwała do dziś[2][3]. Parafia greckokatolicka obejmowała miejscowości: Dudyńce (z drewnianą cerkwią filialną), Jędruszkowce (Andruszkowce), Markowce, Pobiedno (Pobidno), Podgaj, Prusiek i Pisarowce. Remontowana w 1905. Po deportacji ludności ukraińskiej w 1945, cerkiew przejęta przez rzymskokatolików.

Architektura i wyposażenie[edytuj | edytuj kod]

Jest to budowla murowana, otynkowana, dwudzielna. Prezbiterium zwrócone na południe, prostokątne, z prostokątną zakrystią w przedłużeniu. Szersza od prezbiterium, prostokątna nawa, przy której od północy kruchta. Nad nawą kwadratowa wieża. Dachy kryte blachą: nad prezbiterium i zakrystią trójspadowe, nad nawą dwuspadowy[4].

Wewnątrz prezbiterium sklepione krzyżowo, kruchta kolebkowo. W nawie sufit z fasetą. Na wyposażenie składa się: późnobarokowy ołtarz główny i dwa boczne klasycystyczne przerobione z ikonostasu; ambona rokokowa z drugiej połowy XVIII w. z wielobocznym korpusem z czterema wolutami; kamienna kropielnica w kształcie kielicha z początku XIX w.; dwa epitafia Truskolaskich z 1806 fundacji syna Franciszka; marmurowe inskrypcyjne: Stanisława sędziego sanockiego i jego żony Magdaleny z Ciechanowskich[4].

Otoczenie[edytuj | edytuj kod]

Obok cerkwi znajduje się murowana dzwonnica z początku XIX w.[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2020-11-14].
  2. Stanisław Kryciński: Zabytkowe cerkwie południowo-wschodniej Polski, opis do mapy. Wydawnictwo Stanisław Kryciński, Warszawa 2017, s. 2. ISBN 978-83-62460-96-0.
  3. a b Zbigniew Muzyk: Cerkwie. Wschodnia część Beskidu Niskiego. Wydawnictwo Fundacja, Nowy Sącz 2000, s. 23, 25. ISBN 83-913147-2-3.
  4. a b Cerkiew - pw. św. Jana Złotoustego. Pielnia. Strona internetowa www.zabytki-podkarpacie.pl. [dostęp 2020-11-16].