Wrośniaczek żelatynowaty
.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
wrośniaczek żelatynowaty |
| Nazwa systematyczna | |
| Cinereomyces lindbladii (Berk.) Jülich Biblthca Mycol. 85: 400 (1982) | |
Wrośniaczek żelatynowaty (Cinereomyces lindbladii (Berk.) Jülich) – gatunek grzybów z rodziny żagwiowatych (Polyporaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cinereomyces , Gelatoporiaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1872 r. Miles Joseph Berkeley nadając mu nazwę Polyporus lindblandii. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1982 r. Walter Jülich, przenosząc go do rodzaju Cinereomyces[1].
- Antrodia lindbladii (Berk.) Ryvarden 1985
- Coriolus cinerascens (Bondartsev & Singer) Komarova 1964
- Coriolus lindbladii (Berk.) Pat. 1900
- Diplomitoporus lindbladii (Berk.) Gilb. & Ryvarden 1985
- Fabisporus lindbladii (Berk.) Zmitr. 2001
- Polyporus cinerascens Bres. 1872
- Polyporus lindbladii Berk. 1872
- Polystictus lindbladii (Berk.) Cooke 1886
- Poria cinerascens Sacc. & P. Syd. 1902
- Poria lindbladii (Berk.) Cooke 1886
- Poria subavellanea Murril 1920
- Tyromyces cinerascens Bondartsev & Singer 1941
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. Wcześniej przez Stanisława Domańskiego gatunek ten opisywany był jako białak szarzejący[3]. Po przeniesieniu go do rodzaju Cinereomyces obydwie nazwy polskie są niespójne z nazwą naukową.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Rozpostarty, za młodu kolisty lub elipsoidalny, do podłoża przyrośnięty słabo. Zdarza się, że na zeszłorocznych owocnikach wyrastają młode owocniki, częściowo je przykrywając. Sąsiednie owocniki często zlewają się z sobą tworząc nieregularne, zatokowato wycięte klastry o długości do 30 cm, szerokości do 20 cm i grubości 1–5 mm. Młode owocniki są białe, miękkie i posiadają dość silny zapach. Z wiekiem stają się łykowate i coraz ciemniejsze; kremowe, brudnożółtawe, jasnoszare, w końcu ciemnoszare. Posiadają płonny, błoniasty, ostro odgraniczony brzeg o szerokości 0,5–1 mm. U dojrzałych owocników zazwyczaj jest on pokryty rurkami i miejscami odstaje od podłoża. Miąższ watowato-błonkowaty, biały. Hymenofor rurkowaty. Rurki o długości 1–4 mm, proste lub ukośne, całe lub piłkowane i pokryte kłaczkowatym nalotem. Zazwyczaj tworzą jedną tylko warstwę, czasami zdarzają się jednak dwie warstwy oddzielone miąższem. Pory rurek drobne, na 1 mm mieszczą się 3–4. Mają średnicę 0,15–0,4 (rzadko 0,6) mm, kształt obły, okrągły, nieco podłużny, kanciasty lub nieznacznie zatokowaty[4].
- Cechy mikroskopowe
System strzępkowy trimityczny. Strzępki generatywne hialinowe, ze sprzążkami, cienkościenne, o średnicy 3–5,5 μm. Strzępki szkieletowe proste lub pogięte, średnio grubościenne, bez przegród, rzadko rozgałęzione, o średnicy 3–8 μm, słabo amyloidalne. Strzępki łącznikowe występują tylko w kontekście. Są silnie rozgałęzione, rzadkie. Strzępki pod wpływem KOH galaretowacieją. Cystyd brak, ale wśród podstawek występują wrzecionowato rozszerzone cystydiole. Podstawki maczugowate, 4-sterygmowe o wymiarach 15–20 × 4–6 μm, ze sprzążką u podstawy. Zarodniki cylindryczne, kiełbaskowate, hialinowe, cienkościenne, nieamyloidalne, o wymiarach 5–7 × 1,5–2 μm[5].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Notowany jest głównie w Europie. Jest tutaj szeroko rozprzestrzeniony od Hiszpanii po północne rejony Półwyspu Skandynawskiego. Poza tym odnotowano jego występowanie jszcze w stanie Ontario w Kanadzie[6]. W polskim piśmiennictwie mykologicznym podano dość wiele jego stanowisk, ale jest dość rzadki[3]. W Polsce gatunek rzadki, częściej spotykany w górach i w rezerwatach przyrody[4]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[4]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Finlandii, w Niemczech również jest rzadki[3].
Saprotrof rozwijający się na martwym drewnie głównie drzew iglastych. W Polsce notowany na świerku pospolitym i sośnie pospolitej[3], w innych krajach także na jodle, modrzewiu i drzewach liściastych; olsza, brzoza, leszczyna, topola, śliwa, dąb, jarząb i lipa[5]. Rośnie na leżących na ziemi pniach drzew, powodując białą zgniliznę drewna[4].
Gatunki podobne
[edytuj | edytuj kod]Jest wiele podobnych gatunków. Dla wrośniaczka żelatynowatego charakterystyczne są: brunatnożółty lub szary hymenofor u starszych osobników, dość ostry zapach, a mikroskopowo grubościenne strzępki rozpuszczające się w KOH[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2017-09-29]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2017-09-29] (ang.).
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1
- ↑ a b c d e S. Domański. Żagwiowate I (Polyporaceae pileateae), szczecinkowcowate i (Mucronosporaceae pileateae) W. J. Kochman, A. Skirgiełło (red.): Grzyby (Fungi) 2. Podstawczaki (Basidiomyces), bezblaszkowe (Aphyllophorales). PWN, 1965, Warszawa, LXIII (in Polish)
- ↑ a b Mycobank. Cinereomyces lindbladii. [dostęp 2017-09-29].
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2017-09-29].